Frontal Lob: Tanımı ve Özellikleri
Yazan ve doğrulayan psikolog Sergio De Dios González
Bu makalemiz frontal lob hakkında. Başlamadan önce, lobların serebral korteksin bölünmesiyle ayrıldığını bilmelisiniz. Bu bölünme, bunların her birinin farklı süreçlerde oynadığı role ve konumlarına göre gerçekleşir. Örneğin, beyin Dünya olsaydı, loblar kıtalara benzerdi.
Bu sınıflandırma oldukça işlevseldir, çünkü beyindeki belirli noktaları kolayca bulmak için bir harita görevi görür. Serebral korteksin altı fonksiyonel lobu vardır: Frontal, parietal, oksipital, temporal, insular ve limbik. Frontal lob, serebral korteksin üçte birini kaplar.
“Biyoloji size bir beyin verir. Hayat onu bir zihne çevirir.”
– Jeffrey Eugenides
Frontal lobun yapısı ve işlevleri
Frontal lob, beynin en ön kısmında, özellikle merkezi sulkustan başlayarak tüm serebral kortekste bulunur. Bilgi işlemede merkezi işlevleri yerine getirdiği için önemli bir bölümdür. Bazı özellikle ilgi çekici olanlar, yönetici bir karaktere sahip olanlardır. Çok çeşitli işlevler sağlayan birden çok bölgeye ayrılır.
Lobun farklı fonksiyonel yapılarını gruplandırırken iki büyük bölgeden söz edilebilir. Bunlardan biri, motor fonksiyonlarını yerine getiren motor kortekse karşılık gelen bölgedir. Diğer bölge, yürütme süreçleri, karar verme ve duygu düzenleme ile ilgili farklı şeylerden sorumlu olan prefrontal kortekstir.
Arendo, Bembibre ve Triviño (2012) frontal lobun beynin hemen hemen tüm bölgelerine bağlandığını belirterek önemini vurgulamaktadır. Yazarlar, bu alanın “bilişsel, motivasyonel ve duygusal nitelikteki bilgileri işlediğini ve bireyin davranışlarını hedeflerine ulaşmaya yönlendirmek için kullandığını” bildirmektedir. Yani, frontal lobunuz sayesinde planlar tasarlayabilir, seçebilir ve bunları gerçekleştirmek için en iyi bilişsel stratejileri koordine edebilirsiniz.
Frontal lobun motor korteksi
Bu, vücudun efektör sistemlerinin yöneticisidir. Bu sayede her türlü bilinçli motor eylemi gerçekleştirebilirsiniz. Bu yapı hem hareketi planlamakla hem de emirleri kaslara ileterek harekete başlamalarını sağlamakla görevlidir. Ayrıca, bu korteksin yalnızca bilinçli hareketlerden sorumlu olduğunu unutmayın. Aslında, istemsiz motor sistem, bazal ganglionlar ve beyincik gibi diğer yapılarda mevcuttur.
Motor kortekste belirgin üç alan vardır:
- Premotor alan, hareketlerin planlanması ve programlanmasından sorumludur. Bu nöronlar, hareket etmeden önce doğru hareket etmek için gerekli kasları belirlemekten ve adımları oluşturmaktan sorumludur.
- Birincil motor korteks, premotor korteks tarafından hazırlanan komut dosyalarının yürütülmesinden sorumludur. Başka bir deyişle, hareket eylemini tetiklemek ve emirleri kaslara göndermekle görevlidir.
- Broca bölgesi dil üretiminden sorumludur ve işlevi, kişinin konuşabilmesi ve telaffuz edebilmesi için fonolojik kasları koordine etmektir. Aynı zamanda yazma sürecine dahil olur.
Prefrontal korteks
Bu bölge, insan beyninin yürütme sistemini ve bilgi işlemcisini içerir. Frontal lobun prefrontal korteksi biliş, davranış ve duygusal tepkiden sorumludur. Karar vermede kilit bir rol oynayarak beyindeki diğer birçok yapı arasında aracılık eder.
Yürütücü işlevlerin, insan davranışlarını ve duygularını kontrol eden bir dizi üst düzey bilişsel yetenek olduğunu da burada hatırlayalım. Başka bir deyişle, bir bilgisayar işlemcisine benzer şekilde, yönetmekten, organize etmekten, koordine etmekten ve yönlendirmekten sorumlu tüm süreçler buna dahildir.
Prefrontal korteksin üç ana bölgesi
- Dorsolateral frontal korteks (DLFC) diğer lobların bölgeleriyle bağlantılıdır ve düşünceleri planlara, davranışlara ve kararlara dönüştürür. İşleyen bellek, üstbiliş, dikkat kontrolü, bilişsel esneklik ve benzeri daha yüksek psikolojik süreçlerle yakından ilişkilidir. Burguess (2012) bu alanın ana işlevlerini şu şekilde listeler: Dikkat, bellek (işleyen ve bildirimsel), dil ve zamansal hazırlık ve sıralama.
- Singulat korteksin işlevi, motivasyonel süreçlerin düzenlenmesi ile ilgilidir. Bireyi harekete geçirmekten veya geçirmemekten sorumludur. Ayrıca, dikkatin düzenlenmesi ve sürdürülmesi ile ilgili belirli süreçlerden de sorumludur.
- Orbitofrontal korteks, duygulanım ve sosyal davranışı kontrol etmekten sorumludur. Aynı zamanda, davranışları bağlama göre uyarlayarak duyguların ve duygusal durumların işlenmesi ve düzenlenmesi ile de ilgilidir. Ayrıca, tüm duyusal modalitelerden bilgi alır. Arnedo, Bebibre ve Triviño (2012) tarafından vurgulandığı gibi, bu alandaki lezyonlar koku alma duyusunu (anosmi) etkileyebilir.
Son olarak, frontal lob, beyindeki en önemli yapılardan biridir. Çeşitli sinirbilimsel tekniklerle incelenmesi değerli bilgiler sağlar: Yapısını ve işlevselliğini anlamak, insanları biyolojimizi anlamaya yaklaştırır ve davranışlar, duygular ve düşüncelerle ilişkisi hakkında ipuçları verir.
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.