Ebeveynler Çocukların Ruh Sağlığını Nasıl Etkiler

3 dakika

Yazan ve doğrulayan psikolog Gema Sánchez Cuevas

Tarafından yazılmıştır Valeria Sabater

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Bazen, aile ortamı, çekilen acılardan daha fazlasına neden olabilir. Bu bağlamda, ebeveynler çocuklarının ruh sağlığını etkileyebilir. Bazı ebeveynler, çocuklarını, içlerinde kendilerini aşağılanmış, endişeli ya da çaresiz hissedebilecekleri stres yaratan durumlara sokabilir. Bu tür bir deneyim zordur ve etkileri yetişkin hayatımıza kadar uzanabilir.

Oscar Wilde, neredeyse hiç kimsenin kapalı kapılar ardında neler olup bittiğinin farkında olmadığını söylemiştir. Bazen, kapalı kapılar ve pencereleriyle bir ev, çok korkutucu deneyimler için mükemmel bir ortamdır. Anneler, babalar ya da diğer aile üyeleri, toplumun geri kalanı tarafından fark edilmeden yaşanan görünmez bir dramı şekillendirebilir.

Dahası, bu durum, çocukları son derece önem taşıyan farklı şekillerde etkiler. Rochester Tıp Merkezi Üniversitesinden Dr. Anne-Marie Conn bu fenomeni incelemiş ve işlevsiz çocuk bakımı ve eğitiminin yarattığı etki ve ortaya çıkan psikolojik hasarın yeni nesle geçebileceğini bulmuştur.

Başka bir deyişle, bağlanma eksikliği, istismar, fiziksel veya psikolojik şiddet ya da çocuğun ideal psiko-duygusal gelişimini etkileyen başka bir şey nedeniyle ortaya çıkan travma, dalgalanma etkisine sahip olabilir. Travma ruh sağlığını etkiler ve beyin gelişimini değiştirebilir. Bu da, daha sonra bu insanların kendi çocuklarını yetiştirme biçimlerini etkileyebilecek psikolojik bozukluklara neden olabilir.

“Ruh sağlığı çok dikkat gerektirir. Bu son tabudur ve yüzleşilmesi ve ele alınması gerekir.”

– Adam Ant

Ebeveynler çocuklarının ruh sağlığını etkilediğinde

Ebeveynler çocuklarının ruh sağlığını etkileyebilir. Pozitif duygusal gelişim ve iyi benlik saygısını teşvik eden güvenli bir aile ortamı kalıcı yankılara sahiptir. Bu tür bir yetiştirme tarzı, çocuklara, olağanüstü psikolojik yeteneklerle yetişkinliğe erişme fırsatı verir. Öte yandan, fırtınalı ya da travmatik bir yetiştirme, bir çocuğun psikolojik refahını ciddi şekilde etkileyebilir.

Dahası, artık, çocuklarda duygusal ve davranışsal sorunların ana nedeninin onların aile dinamik ve ortamları olduğunu biliyoruz. Hatta, Aile Psikolojisi Dergisi, çok uzun zaman önce, popoya atılan basit bir şaplağın bile olumsuz sonuçlar doğurabileceğini iddia eden bir çalışma yayınladı.

Örtük ya da açıkça agresif olan herhangi bir jest, sözcük ya da davranış, geride izini bırakır. Çocuğun davranışını değiştirecek ve hatta çocuğun beyni üzerinde bir izlenim bırakacaktır. Bu nedenle, çocuklar bu tür ortamlarda veya bazı zararlı ebeveynlik stratejileri (şaplak, agresif iletişim veya otoriter bakıcılar) ile büyüdüğünde, belirli davranışları ve özellikleri gösterme eğilimindedirler:

Düşük benlik saygısı.
Kendi ihtiyaçlarının önemli olmadığını varsaymak.
Duygularını ifade etmenin olumsuz ve yanlış olduğuna inanmak.
Ayrıca, bu aile dinamiklerinin (saldırganlık, istismar veya saygısızlık) normal ve hatta izin verilebilir olduğunu kabul etmek.

Böyle bir atmosfer içerisinde büyümek, her deneyimin sizi spesifik bir şekilde etkilediği anlamına gelir. Evet, bazı insanların zorlu geçen bir çocukluğun üstesinden gelmeyi başardığı ve sağlıklı, kaygısız bir hayat sürebildiği doğrudur. Bununla birlikte, çoğu insan bundan daha savunmasızdır ve söz konusu deneyimler ruh sağlıklarını önemli ölçüde etkiler. Gelin bu meseleye biraz daha yakından bakalım.

Ebeveynler çocuklarının ruh sağlığını nasıl etkiler?

Travmatik bir çocukluğun yetişkinlerde kendini gösterdiği en yaygın yollardan biri kronik strestir.

Kalıcı stres halleri

Bir çocuk kararsız bir ortamda yaşarsa, stres de yaşar. Birincil bakıcıya bağlanmadan büyümek ve güvensiz ve sevilmemiş hissetmek şiddetli kaygıya neden olur. Bu tür stres başlangıçta güçlüdür. Bununla birlikte, ilerleyen zamanlarda kalıcı hale gelebilir.

Kronik stres beynin işlevselliğini bile değiştirebilir. Dikkat süresini ve hafızayı etkileyebilir. Genellikle de hiperaktivite ve zayıf duygu yönetimine evrilir.

Eş bağımlı ilişkiler

Soğuk ve sevgisiz bir evde büyümek, birçok insanı güçlü duygusal ilişkiler hakkında endişeli hale getirir. Kendilerini onaylanmış ve güvenli hissetmek isterler. Bununla birlikte, bu tür bağları kaybetme korkusu obsesif davranışlara neden olabilir. O kadar korkarlar ki, eş bağımlı ilişkilere kolayca düşebilirler.

Ebeveynler çocuklarının ruh sağlığını birçok farklı şekilde etkiler. Hepimiz, çocukların yetiştirilme şeklinin, hayatları ve nihayetinde dönüşecekleri yetişkin üzerinde ciddi bir etkisi olduğunu anlamalıyız. Herkes buna dikkat etmeli ve olumlu davranış ve dil yoluyla daha iyi alternatifler geliştirmelidir.

Kalıcı kaygı ve çaresizlik

İlgili bir ailenin güvenliği ve koruması olmadan büyümenin kaçınılmaz sonuçları vardır. Kendi kimliğinizi geliştirmenize yardımcı olan zenginleştirici bir ortamınız yoksa, ciddi psikolojik eksikliklerle birlikte büyüyebilirsiniz. Umutsuz ve düşük özgüvenden muzdarip olabilirsiniz. Bu bağlamda, kronik olarak karamsar ve endişeli olma olasılığınız daha yüksektir.

Öğrenilen çaresizlik de yaygın bir psikolojik gerçekliktir. Bu, birisinin ne yaparsa yapsın bir şeyleri değiştiremeyeceğini varsayması halidir. Kişi, kendi hayatı üzerinde hiçbir kontrole sahip olmadığına inanır.

Travmatik bir geçmişi “gizlemek” için psikolojik mekanizmalar

Zihin genellikle travmanın ağırlığıyla başa çıkamaz, bu nedenle travmanın onu etkilemesine izin vermeden gündüzlerini yönetebilmek için bazı psikolojik mekanizmalar kullanır. Bu, insanların belirli bir süre işlev görmesine yardımcı olur. Ancak, aynı zamanda, onların psikolojik bozukluklar geliştirmesine yol açar.

Bu bağlamda en yaygın olanları kimlik, bellek ve çevre algınızı etkileyen çözülmeli bozukluklardır. Travma sonrası stresin oldukça yaygın bir yan etkisidir. Çözülmeli bozukluklar kökenini travmadan alır.

Sonuç olarak, ebeveynler çocuklarının ruh sağlığını birçok yönden etkileyebilir. Bu kara deliklerden geri çıkmak zamandan daha fazlasını gerektirir. İhtiyacınız olan bol miktarda cesaret ve bol miktarda yardım. Profesyonel ve özel yardım aramak hayatınızın kontrolünü yeniden elde etmenize yardımcı olacaktır. Travmatik bir geçmişiniz olsa bile, kendiniz için sağlıklı, onurlu ve tatmin edici bir hayat yaratabilirsiniz.