Duygusal Öz Düzenlemenin Gücü

Yazan ve doğrulayan psikolog Fátima Servián Franco

Son Güncelleme: 22 Aralık, 2022

Kendi efendiniz olmak, tamamen özgür olmanın tek yoludur. Bu bağlamda, kendi efendiniz olmak için duygusal öz düzenleme anahtardır. Hatta, Epiktetos bunu yaklaşık 2000 yıl önce söylemiştir. 1995 yılına dek, Daniel Goleman’ın çalışması Duygusal Zeka‘ya kadar, pek çok insanın duyguların o kadar da önemli olduğuna inanmamasını anlamak zordur. Bu sebepten dolayı, psikoloji alanındaki araştırmacılar bu konuları o zamana kadar derinlemesine araştırmamıştır.

Ancak, çağdaş nörobilim, dürtüsel ve endişeli bir duygusal reaksiyon hazırlamak konusunda amigdalanın önemini vurgulamıştır. Bununla birlikte, daha uygun bir yanıtın detaylandırılmasından beynin farklı bir bölümü sorumludur (Goleman, 1996, s. 50-53). Bundan dolayı duygusal öz düzenleme eğitilebilir bir şeydir.

Goleman’a göre (1996, p. 61) duygularınızı eğitmek sizlere şu konularda yardımcı olabilir:

• Daha fazla motivasyona sahip olmak.
• Olası hayal kırıklıklarına rağmen yapmak istediklerinizde sebat etmek.
• Dürtülerinizi kontrol etmek. Duyguların tezahür etmesinin dört farklı yolu olduğunu unutmayın (bedensel, bilişsel, duygusal ve dürtüsel düzeyler).
• Memnuniyetleri ertelemek.
• Kendi ruh hallerinizi düzenlemek.
• Acının rasyonel yeteneklerinize müdahale etmesini önlemek.
• Diğer insanlar ile empati kurmak ve onlara güvenmek.

Duygusal Öz Düzenleme Becerisini Eğitme İhtiyacı ve Bunun Evrimsel Nedeni

Kuşkusuz, atalarımız için tehlikeye hızlı bir biçimde tepki verme yeteneğini geliştirmek evrimsel düzeyde inanılmaz derecede önemliydi. Neyse ki, bu konfigürasyon insanlar da dahil olmak üzere tüm proto-memelilerin beyinlerine damgalanmıştır.

Memelilerin ilkel küçük beyni, memeli olmayan varlıkların ana beynidir. Bu beyin çok hızlı duygusal tepkilerin oluşmasına izin verir. Ancak, bu hızlı olmasına rağmen aynı zamanda son derece sert ve aşındırıcıdır da.

İlgili hücreler bilginin hızlı ancak kesin olmayan bir şekilde işlenmesine izin verir. Bu ilkel duygusal kafa karışıklıkları (düşünmekten ziyade hissetmeye dayalı olanlar) önbilişsel duygulardır (Goleman, 1996).

Bu şekilde ortaya bir problem çıkabilir. İster inanın ister inanmayın, amigdala sıklıkla yanlıştır. Gördüklerimiz ve duyduklarımız hakkında (beyinsel açıdan hızlı bir şekilde) sadece tek bir nörondan bilgi alır ve bu organların topladıkları sinyallerin sadece küçük bir kısmı amigdalaya ulaşır. Büyük çoğunluğu, bilgiyi analiz etmesi daha uzun süren diğer beyin bölümlerine gider, ve buralar daha hassas bir okuma gerçekleştirir (Goleman, 2015).

Öz Düzenleme ve Sosyo-Duygusal Öğrenme

Bireyler, çocukluktan başlamak üzere, yaşamsal öğrenme yolu ile duygusal zeka yeterliliklerini geliştirirler. Sosyo-duygusal öğrenme programları çocuklara beyinleri geliştikçe ihtiyaç duydukları dersleri sunar; bu da profesyonellerin bunun her bir kişinin gelişimine uyum sağladığını ifade etmesini açıklar (Goleman, 2015).

Dahası, beyin vücutta anatomik olgunluğa en son ulaşan organdır. Beyin gelişimine şahit olmak aslında mümkündür. Sadece, yıl be yıl, çocuğun düşünme, davranış ve tepki verme biçimlerinde ortaya çıkan değişiklikleri gözlemlemeniz yeterlidir.

Hipotalamik-hipofiz-adrenal eksenin aktivasyonu bilişsel etkinlik ve öğrenmeye müdahale eder. Eğer bir kişi endişe, öfke, ıstırap, anksiyete ya da yüksek derecede stres içeren herhangi bir başka duyguya odaklanırsa, başka insanların kendisine söylediklerine dair daha az bir dikkat süresine sahip olur. Duygusal öz düzenleme bu süreçleri tanımlamaya yardımcı olur ve bunları her bireyin bağlamına göre ayarlar.

Diğer yandan, eğer bu duygusal aksaklıkları kontrol edebilirseniz işler belleğiniz hatırı sayılır derecede artacaktır, bu da bilgileri depolamak için gerekli dikkat süresine sahip olacağınız anlamına gelir. Sosyal-duygusal öğrenme bu sağlıksız duyguların nasıl yönetileceğini bizlere gösterir, bu da öğrenmeyi teşvik eder.

Duygusal Öğrenmeyi Nasıl Sürdürürsünüz

Duygusal öz düzenleme duygusal aksaklıkları dengelemeye yardımcı olur. Eğer bunları öğrenmek konusunda sebat ederseniz yeni devreler birbirlerine bağlanacaktır ve ta ki siz bir gün yapmanız gereken her şeyi tereddüt etmeden yapabilir hale gelene dek daha da güçlenecektir.

O noktada bu devreler o kadar bağlantılı ve kalın olacaklar ki, beyin onları otomatik bir şekilde etkinleştirecektir. Bu değişiklik gerçekleştiğinde düzeltilmiş bu alışkanlık norm haline gelecektir (Goleman, 2015).

Elbette, yetişkinler de daha iyi bir performans elde etmek için aynı becerileri çalışma ortamlarında da uygulayabilirler. Duygusal öz düzenleme alanındaki yetkinliğinizi geliştirmek için asla çok geç olmadığını unutmayın.