Dobby Efekti ve Suçlu Hissetmek
tarafından incelendi ve onaylandı. psikolog Gema Sánchez Cuevas
Kendi kendini cezalandırmak birçok insan için son derece gerçek bir şeydir. “Dobby efektinin” bu kadar popüler hale gelme sebebi de budur.
Eğer Harry Potter serisini biliyorsanız Dobby ismi size tanıdık gelecektir. Dobby efendilerinin beklentilerini gerçekleştiremediği her seferinde kendisine zarar vermesi ile bilinen bir ev cinidir.
Bu karakter, komik olması gereken bir karakterdir. Ancak, kendi kendini cezalandırma eğilimi etrafındaki herkesi dehşete düşürmektedir. Bir kişi neden kendisinin canını acıtmak ister ki?
Dobby efekti bu sevilesi ev cininin kendisine nasıl davrandığı ile yakından ilgilidir. Kendi değerlerinize karşı olan, ya da çoğu insanın etik dışı veya ahlaka aykırı olarak değerlendirdiği bir şey yaptıktan sonra suçluluk hissetmek bir noktaya kadar normaldir. Ancak, eğer her şey ile ilgili suçlu hissettiğiniz için sürekli kendinizi cezalandırıyorsanız bu bir probleminiz olduğu anlamına gelir. Kendinize çok fazla sorumluluk yüklüyor olmanız bir problemdir.
Fazla Suçluluk
Toplumumuzda sebepsiz yere suçluluk hissetmek için birçok sebep vardır. Suçluluk hissi çoğunlukla diğer insanların beklentilerini karşılayamadığımızı veya toplumun bizden beklediğine inandığımız şeyleri gerçekleştiremediğimize inandığımızı düşündüğümüzde ortaya çıkar. Aşağıda bu durumu daha iyi anlamanıza yardımcı olacak bazı örnekler bulabilirsiniz:
- Kötü bir anne olmak. Birçok kadın postpartum depresyonu yaşar. Bu durum onların inanılmaz derecede suçlu hissetmesine sebep olur. Çünkü, kaynaklara göre, bir kadının başına gelebilecek en iyi şey anne olmaktır. Bundan dolayı, bu durum mutlak, sonsuz mutluluğa yol açmalıdır. Bu nedenle, bu beklentinin karşılanamadığı çoğu durumda suçluluk hissi ortaya çıkacaktır.
- Bunu sen istedin. İstismara uğrayan çoğu insan diğer “daha iyi” yarılarından gördükleri istismar ve şiddeti yapmış olabilecekleri negatif davranışlar veya göstermiş olabilecekleri negatif tutumlar dolayısıyla gördüklerini söyleyerek haklı çıkarmaktadır. Böylece, bu insanı terk edemezler çünkü suçlu hissederler. Ne de olsa, bunu kendileri istediler, kendi başlarına bunun gelmesine onlar sebep oldular. Buna, Partnerleri Tarafından Hırpalanmış Kadınlarda Kendi Kendini Suçlama, İma Edilen Faktörler adlı çalışmada işaret edilmiştir.
Bir insanın Dobby efekti mağduru olabileceği birçok başka senaryo vardır. Örneğin, postpartum depresyonu yaşayan bir kadın suçluluk hissederek bu depresyonu besler. Aynı şekilde, hırpalanan insan maruz kaldıkları istismarı haklı çıkarmaya çalışır. Aslında, bu bir tür dolaylı kendini cezalandırma yöntemidir. Bu insanlar kendi kendilerini incitmezler ancak basitçe başka birinin onları incitmesine izin verirler.
Dobby Efekti ve Sorumluluğun Rolü
Suçluluk zarar verici bir yolla ifade edilmek zorunda olan bir duygu değildir. Ancak, suçluluk acı çekmekten öteye bir amacı olmayan bir kendi kendini cezalandırma aracı haline geldiğinde bu şekilde ifade edilen bir şeye dönüşür. Başkalarının size zarar vermesine izin vererek girişkenliğinizi öldürdüğünde bu suçluluk hissi sapkın bir hale bürünür. Dobby’nin yaptığı şey de buydu.
Bazen, kendinize yüklediğiniz bu sorumluluk çocukluğunuzdan beri orada olmuş olan bir şey olabilir. Belki de ebeveynleriniz bütün hayal kırıklıklarını size yüklediler. Belki de size şu veya bu şeyi hak etmediğinizi tekrar tekrar söylediler. Apaçık bir şekilde bunların hepsi zihninizde kaldı ve büyüdükçe “her şeyin sizin hatanız olduğunu” veya “kötü biri olduğunuzu” beklemeye başladınız. Bundan dolayı, bunlar hakkında cezalandırılmanız gerektiğine inandınız.
İyi haber şu ki, bu durumların hepsine rağmen, Dobby efekti kaçabileceğiniz bir şey. Bunu yapmanın en iyi yolu özgüveninizi arttırmanıza izin veren şeyleri yapmaktır. Bir kere kendinize bakış açınızı pozitifleştirdiğinizde kendinize daha nazik davranabilecek ve böylece hatalarınız konusunda daha esnek olabileceksiniz. Ancak, her şeyden önce, almanız gerektiğinden daha fazla sorumluluk almayı bırakacaksınız.
Sonuç Olarak
Eğer Dobby efekti ile özdeşleştiğinizi hissediyorsanız tereddüt etmeyin. Size yardım edebilecek bir profesyonele danışın.
Sadece iç diyaloğunuz iyileşmekle kalmayacak, ancak kendinize yaklaşımınız da daha iyiye gidecek. Bu şekilde, kendinizi bu tehlikeli durumdan koruyabileceksiniz.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Alomo, M., & Muraro, V., & Gurevicz, M., & Castro Tolosa, S., & Lombardi, G. (2016). El sentimiento inconsciente de culpa freudiano: clínica diferencial y suposición de sujeto. Una aproximación metodológica. Anuario de Investigaciones, XXIII , 15-21.
- Ambertín, Marta Gerez. (2009). Culpa, anomia y violencia. Revista Mal Estar e Subjetividade, 9(4), 1077-1102. Recuperado em 01 de abril de 2019, de http://pepsic.bvsalud.org/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1518-61482009000400002&lng=pt&tlng=es.
- Mantilla Espinosa, Fabricio. (2007). El principio general de responsabilidad por culpa del derecho privado colombiano. Revista Opinión Jurídica, 6(11), 131-150. Retrieved April 01, 2019, from http://www.scielo.org.co/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1692-25302007000100008&lng=en&tlng=es.
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.