Aşırı Yorgunluk (Hipersomni)

Yazan ve doğrulayan psikolog Elena Sanz

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Bazı tahminlere göre hipersomni veya aşırı yorgunluk dünya nüfusunun yaklaşık %4-6’sını etkiliyor. Bu rahatsızlık, özellikle de bu durumdan etkilenenler tarafından genellikle tanımlanamayan yaygın bir sorundur. İnsanlar bu durumu genellikle yorgunluk ve bitkinlikle karıştırırlar, ancak yorgunluk hissinin birçok nedeni olabilir. Bu nedenle, doğru bir tanılamada bulunmanın en iyi yolu değerlendirmenin bir profesyonel tarafından yapılmasıdır.

Birçok insanın, hayatlarındaki bu aşırı uyuşukluğun varlığını normalleştirmiş olmasına rağmen sürekli bitkinliğin önemli sonuçları vardır. Aslında bu durum, genellikle konsantre olma ve bir şeyleri hatırlama yeteneğinde bir azalmaya yol açar.

Ek olarak, ruh halinde değişmelere neden olur ve günlük aktivitelere büyük ölçüde etki eder. Bu nörolojik durum ve olası nedenleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için okumaya devam edin.

Aşırı yorgunluk nedir?

Hipersomni aynı zamanda aşırı gündüz uyuşukluğu olarak da bilinir. Bu, kişiyi açıklanamaz gibi görünen bir şekilde gün boyunca uykulu yapan fizyolojik bir durumdur. Böylece kişi gün içinde öznel bir narkotik his yaşar ve bu da normal bedensel işleyişini engeller. Bir doktorun bir kişiye hipersomni tanısı koyması için, semptomların en az üç ay boyunca günlük olarak mevcut olması gerekir.

Neler olduğunu belirlemek her zaman kolay değildir. Bazı insanlar son derece yorgun olduklarını hissedebilirler ve bunun nedeni hakkında hiçbir fikirleri olmayabilir. Ancak aşırı yorgunluğun saptanmasını kolaylaştırmak için, aşağıdaki gibi durumlarda ne derece uykulu hissettiğinizi göz önünde bulundurmalısınız:

• Televizyon izliyorken.
• Sinema salonu, konferans salonu gibi halka açık yerlerde otururken.
• Kitap okurken.
• Arabada yolcu olarak seyahat ederken.
• Yemek yedikten sonra dinlenirken.

Bu durumların çoğunda çok yorgunsanız, o zaman bu sorunu yaşıyor olmanız çok olasıdır. Bununla birlikte, nedenler değişir ve bir kişiden diğerine önemli ölçüde farklılık gösterebilir. Bundan dolayı, yorgunluğun kaynağını keşfetmek, sonuçlarını hafifletebilmek ya da tamamen ortadan kaldırabilmek açısından önemli olacaktır.

Aşırı yorgunluk nedenleri nelerdir?

Yeterince uyuyamamak veya kötü kalitede uyku

Gün içinde bedenlerinin düzgün çalışabilmesi için insanların geceleri iyi  uyumaları gerekir. Bir kişi kronik olarak uykusuz kaldığında, uykusuzluğun bedeli artar. Bu nedenle, kayda değer bir süre boyunca her gece yalnızca beş veya daha az saat süresince uyuyan insanlarda hipersomni oluşur.

Aşırı yorgunluk, insomnia nedeniyle veya bir kişinin iş sebebiyle veya sosyal nedenlerle uyku saatlerini kısıtladığı bir yaşam tarzı sürdürmesinin bir sonucu olarak ortaya çıkabilir. Bu durum onların sabah kalkmalarını zorlaştıracaktır. Aslında, gün içinde aniden uyku bastırması ile karşılaşabilirler.

Benzer şekilde, gece uykunuzu kesintiye uğratır veya bölerseniz, uykunun onarıcı etkisinden mahrum kalırsınız. Uyku sürdürme sorunu, insomnia huzursuz bacak sendromu veya solunum bozuklukları olan kişiler, büyük olasılıkla gece boyunca çeşitli zamanlarda uyanırlar. Bu nedenle, uyku kalitelerinde bir düşüş olur ve hipersomni ortaya çıkar.

Temel uyku bozuklukları

Hipersomninin ortaya çıkmasının ana belirtilerinden biri olduğu çeşitli bozukluklar vardır. Örneğin narkolepsi genellikle gündüz aşırı uyku hali ile başlar. Daha sonra katapleksi, uyku felci ve hipnagojik halüsinasyonlar gibi başka semptomlar da artar.
Benzer şekilde, idiyopatik hipersomni veya Kleine-Levin sendromu gibi bozukluklar aşırı yorgunluk belirtisiyle ortaya çıkar. Bu gibi durumlarda, toplam uyku saatlerinde önemli bir artış ve gündüz uykusuna karşı çok az, neredeyse karşı konulamaz bir ihtiyaç görülür.

Diğer nedenler

Gündüz aşırı uykulu olma durumunun birçok nedeni arasında ensefalopatiler, travma ve bunama da vardır. Hatta depresif dönemlerin bir belirtisi de olabilir veya bazı ilaçların kullanılmasından kaynaklanabilir.

Kısacası, bu rahatsızlık çeşitli organik, nörolojik ve psikiyatrik rahatsızlıkların yaygın bir semptomudur. Varlığı, ondan muzdarip olanların bilişsel işlevlerini ve duygusal durumlarını etkilediği için işlevsel ve tatmin edici bir yaşam sürmesini zorlaştırır.

Kendinizin veya bir yakınınızın bu durumdan muzdarip olabileceğini düşünüyorsanız bir doktora danışmalısınız. Bazı durumlarda, bu belirti sizi müdahale edilmesini gerektiren diğer koşulların varlığı konusunda uyaracaktır. Ve diğer durumlarda, sizi bedeninizin uyku ihtiyacına karşı daha duyarlı olmaya davet eder.