Araştırmada Geçerlilik Türleri: Öngörücü Geçerlilik

Yazan ve doğrulayan psikolog Sergio De Dios González

Tarafından yazılmıştır Paula Villasante

Son Güncelleme: 22 Aralık, 2022

Psikolojinin insanlar hakkında çıkarımlar yapmak için test uygulamasını kullandığını biliyoruz. Peki bu testlerde elde edilen puanlar neyi ifade eder? Geçerlilik bununla ilgilenir. Ek olarak, daha önce başka bir makalede açıkladığımız gibi yalnızca bir tür geçerlilik değil, birkaç tane geçerlilik vardır. Bu alanda öngörüsel geçerliliğin neden sorumlu olduğunu açıklıyoruz.

Araştırmacı Robert Thorndike (1989), bir testin geçerliliğinin bu testin ölçmeye çalıştığı şeyle ilişkili olduğunu açıklar. Dolayısıyla, bu önermeden yola çıkılarak şu soruyu sormak mantıklıdır: Bu testin puanlarının kullanılması veya yorumlanması uygun mu? Veya ayrıca: İspatta elde edilen sonuçlardan çok büyük bir hata payı getirilmeden hangi genellemeler yapılabilir? Geçerlilik tüm bu konulara işaret eder.

Geçerlilik Tanımı

İstatistiksel terimlerle, geçerlilik, testin amaçlarıyla ilgili gerçek varyansın oranı olarak tanımlanır. İlgili terim ne anlama geliyor? Bu durumda, kullandığımız testin ölçebildiği özelliklere veya boyutlara atıfta bulunuruz.

Daha önce de bahsettiğimiz gibi, bir testin geçerliliği şu şekilde tanımlanmıştır:

• Puantajlar ile bazı dış kriterler arasındaki ilişki sayesinde test edilir. Yani, aynı şeyi ölçen başka bir testimiz varsa, elde edilen ilk sonuçları diğeriyle karşılaştırırdık, elde edilen sonuçlar benzer olduğunda yeni testin ilkiyle aynı olduğu kanısına varırız.
• Testin, varsayıma dayalı spesifik bir temel özelliği veya “yapıyı” ölçme derecesine göre. Bu durumda, aynı şeyi ölçmek için tasarlanmış testin iki bölümünün sonuçlarını karşılaştırmak yaygın bir uygulamadır. Sonuçlar arasındaki bağlam/ ilişki ne kadar yüksek olursa, geçerlilik de o kadar büyük olur.

Geçerlilik çeşitleri

Daha önce de bahsettiğimiz gibi, birkaç geçerlilik türü vardır. Spesifik olarak, geçerlilik türleri şunlardır:

• İçeriğin geçerliliği (veya içeriğin kanıtı).
• Tahmine dayalı geçerlilik (veya harici kanıt).
• Eş zamanlı.
• Yapı geçerliliği.

Tahmine dayalı geçerlilik (veya harici kanıt)

Test puanları gelecekteki davranışı veya başarıyı tahmin ediyor mu? (1) Harici geçerlilik bu soruyu cevaplamaya özen gösterir.

Genellikle psikolojide testler gelecekteki olası davranışları tahmin etmek için kullanılır. Bu nedenle, bazı pratik kararlar vermemize (sınıflandırma, seçim vb.) Yardımcı olması için testi kullanırız. Bu durumların her birinde, tahminin doğruluğu ne kadar yüksekse, testin kestirim geçerliliği o kadar yüksek olur ve bu nedenle test o kadar faydalı olur. (1)

Örneğin, işe alım durumunda bir test kullandığımızı varsayalım. Bu durumda, test, puanları görüşülen kişilerin istediği işin bazı önemli bileşenlerinin performansını öngördüğü sürece personel seçim sürecinin kabul edilebilir bir bileşeni olacaktır. Buna harici ölçütler denir.

Bu nedenle araştırmacı Jaime Aliaga, testin personel seçim sürecinin bir parçası olarak kullanılması için iyi bir geçerliliğe sahip olunan testin tahmin edebileceğiniz gibi gerekli olduğunu söylüyor. Bu anlamda temel mantık, testi ilgili kriterlerle ilişkilendirmektir. Bu nedenle, psikolog veya değerlendiricinin temel ilgisinin, ölçülen testin belirli bir kriteri öngörüp öngörmediğini belirlemektir.

Öngörü geçerliliğinde kriter

Aliağa’ya göre, bir ölçüt deneklerin gerçek hayatta sahip oldukları herhangi bir performans kriteridir. Örneğin, bir iş performansının kıstası veya bir öğrenci durumunda akademik performansın ölçüsü olabilir. Bu kriterlerin daha birçok türü hakkında konuşabiliriz. Aliağa’ya göre sorun, çoğu durumda zihinsel bir özellik için kesin bir ölçüt bulmanın imkansız olmasıdır.

Örneğin, iki psikologun belirli sayıda öğrencinin akademik performansını birlikte araştırdığını varsayalım. Böylece, aynı şeyi araştıran iki psikolog farklı kriterler kullanabilir. Örneğin, ilk psikolog, test puanlarını bir kriter olarak kabul edebilirken ikincisi, doğru kriterin, her öğrencinin her bir görevi tamamlaması için görevi tamamlama esnasında geçirdiği süreyi baz alabilir.

Bir testi doğrulamak istediğimizde, bir testin tahmin geçerliliği (aynı zamanda eş zamanlı geçerliliği) genellikle kriter dediğimiz puanlar arasındaki bir korelasyon katsayısı ile ifade edilir. Bu katsayı, doğrulama katsayısı olarak adlandırılır. Aliağa’ya göre, bu katsayının yorumlanması, bu kriteri elde etmek için kullanılan istatistiksel analize mükemmel bir hakimiyet gerektirir. Kriter elde edildikten sonra, geçerlilik kategorisini elde etmek için önemli olacak bir sonraki şey, kullanılan istatistiksel prosedürlerdir.

Öngörülü geçerli olma ne işe yarar?

Bu nedenle tahmin geçerliliği, bir testin geçerliliğini belirlememiz için ihtiyaç duyduğumuz türlerden biridir. Mantıksal olarak ve özellikle psikoloji alanında, bir test ne kadar geçerli olursa o kadar iyidir. Ayrıca, bu tür bir geçerliliğinde kilit unsurun kriter olduğunu unutmamalıyız. Güvenilir ve geçerli kriterler olarak hizmet eden testlere ihtiyacımız var. Bununla, öngörücü geçerliliği doğru bir şekilde belirleyebiliriz.