Akıllı Disiplin

Akıllı disiplin, insanların kişisel ve kolektif büyümeye doğru ilerlerken sağlıklı norm ve standartlara bilinçli bir şekilde uymalarını sağlayan disiplin şeklinde tanımlanabilir.

Bu disiplin, akıllıca yöntemlerle öğretilir. Ayrıca müsamahakar veya otoriter eğitimden çok farklıdır. Fazla hoşgörülü bir eğitimin sonuçları epey zararlı olur, otoriter eğitim de benzer sonuçlara yol açar.

Bilimsel veriler gösteriyor ki çocuklar ve ergenlik çağındaki gençler, disipline uymayı öğrenmedikleri takdirde, kişilik oluşumu ve hayattaki hedeflerini gerçekleştirmede büyük sorunlar yaşarlar.

“Disiplin, insanın en iyi dostudur; çünkü sizi kalbinizdeki en derin arzulara götürür.”

– Kalküta’lı Rahibe Teresa

Bu senaryoların en kötüsü ise her iki yöntemin birleşmesidir: müsamahakarlık ve otoriterlik arasında gidip gelme.

Ceza verme ya da bir kuralı uygulamada çok ileri giderek çocuklarını aşağılayan anne babalar için bu tipik bir durumdur. Sonra yaptıkları yüzünden kendilerini suçlu hissederek pişmanlıklarından kurtulmak için diğer konularda aşırı müsamahakar olurlar.

Müsamahakar eğitim ve otoriter eğitim 

Akıllı disiplini ayrıntılarıyla ele almadan önce müsamahakar ve otoriter eğitimin özelliklerini anlatmak önemli.

Müsamahakar eğitimin temel özellikleri şu şekildedir:

• Kesin ve açık kurallar için bir formül yoktur.
• Çocukları ya da ergenleri memnun etmek isterler.
• Çocuğun hatalarını ve başarısızlıklarını haklı çıkarırlar. 
• Çocuğun bütün kaprislerini tatmin etmeye çalışırlar.
• Talepleri çok basittir, çocuk için çok zor olan bir şey yoktur.
• Affeder veya cezayı müzakere ederler.
• Çocuğun kendi kriterlerine göre karar vermesine izin verirler.
• Planlara, düzene ve hedeflerin gerçekleştirilmesine önem vermezler.
• Çok fazla özgürlük verirler: çocuk kendisi öğrenmelidir, hatalarından ders çıkarmalıdır.

Öte yandan, otoriter eğitimin temel özellikleri şunlardır:

• Kurallar açıklama olmaksızın konur.
• Her türlü kural ihlalini, durumun ciddiyet seviyesini hiç göze almadan cezalandırırlar.
• Çocuğun hayatı üzerinde mutlak denetim kurmak isterler.
• Cezaları aşırı derecede şiddetlidir ve fiziksel ve/veya psikolojik saldırı içerir.
• Düzen üzerinde aşırı bir vurgu vardır.
• Çocuk teşvik edilmez, başarıları asla tanınmaz.
• Çocuğun fikirleri tanınmaz, düşüncelerine değer verilmez.

Müsamahakar bir eğitim, anne babanın ilgisizliği veya kişiliksizliğinden kaynaklanır. Otoriter eğitim genelde anne babanın yaşadığı travmaya veya aşırı endişe ve korkuya verilen cevaptır.

Akıllı disipline yönelmek

Akıllı disiplin, çocuklara değerleri öğretebilen, sınırları tanımalarına yardımcı olan ve böylece imkansız arzulardan vazgeçmelerini sağlayan disiplin şeklinde tanımlanabilir.

İnsanlar, hayatları boyunca arzuları etrafında dönen birçok fantezi yaratırlar. Hepimiz aslında her şeyin merkezinde olmak isteyen iflah olmaz narsistleriz.  Ayrıca her şeyi kendisi için isteyen bir egoist vardır içimizde. Bir de başkalarının üstüne basarak da olsa istediği her şeyi elde etmek için uğraşan küçük bir diktatör vardır.

Nihayetinde disiplin, sinir bozucu olaylara yol açar. Bu sınırlamaları kabul ederek dünyada yalnız olmadığımızı ve istediğimiz her şeyi elde edemeyeceğimizi öğreniriz.

Aldığımız bu dersler sayesinde dünyaya uyum sağlamamıza yarayan stratejiler geliştiririz. Yani sinir bozucu durumlara karşı mantık ve hoşgörü geliştiririz. Başka bir deyişle, disiplin sayesinde ayaklarımızı yere bastırırız.

Kuralların uygulanmasında açıklık ve tutarlılık sayesinde kendi gerçekliğimiz için sağlam bir temel elde edebiliriz. Bu da zamanla kendimize güvenmemizi ve başkalarınca saygı gördüğümüzü hissetmemizi sağlar.

Böylece kendimize hedefler belirleriz ve bunları başarmak için elimizden gelen her şeyi yaparız. Duygusal anlamda sağlıklı bir yük vardır arkamızda ve hayatta daha az sorunla karşılaşıp daha fazla başarı elde ederiz.

Akıllı disiplin uygulamak için belli başlı bazı kurallar şöyledir: 

• Kurallar yerine sınırlar belirleyin.
• Kuralların uygulanmasında iyi belirlenmiş seçenekler sunun.
• Yeni bir kural belirlemek söz konusu olduğunda çocuğu da dahil edin, fikirlerinin önemli olduğunu ama belirleyici olmadığını anlamalarını sağlayın.
• Öğretmek istediğiniz açık değerler olsun.
• Öz-denetim gelişimini destekleyin.
• Belli davranışların yetişkinleri neden kızdırdığını ayrıntılı bir şekilde açıklayın.
• Çocuğun iyi davranışlarını tanıyın.
• Aile içindeki disiplin modelleri arasında çelişki olmasına izin vermeyin.
• Kötü davranışlarla karşılaştığınızda hemen harekete geçin.
• Bir kuralın ihlali söz konusu olduğunda düzgün cezanın ne olduğuna karar verin ve kararınızı uygulayın.

Akıllı disiplin özgür ve farkındalık sahibi bireyler yaratır. İçlerindeki en iyi şeyleri ortaya çıkarabilen ve birikte sağlıklı bir hayatın nasıl kurulacağını özetleyen şu özlü söze saygı duyan bireylerdir bunlar: “Benim özgürlüğüm, başkalarının özgürlüğünün başladığı yerde biter.”