Yabancı El Sendromu

Yazan ve doğrulayan psikolog Sergio De Dios González

Tarafından yazılmıştır Paula Villasante

Son Güncelleme: 22 Aralık, 2022

Yabancı el sendromu (AHS) pek sık rastlanmayan bir nörolojik bozukluktur.Yine de, ortaya çıkardığı şiddetli durumdan ötürü, üzerinde durmakta yarar var.

Vücut deneyimi çok karmaşık bir süreçtir. Aslında, birçok algı sinyalini içerir. Bu sinyaller ile ilgili bir sorun olduğu zaman, vücutta kırık bir kol ya da bacak olduğu ya da iki den daha fazla bacak ya da eliniz olduğunu düşünmek gibi bir farklı nörolojik bozukluklar ortaya çıkabilir.

Yabancı El Sendromunun Geçmişi

1908’de Goldstein, beyninin sağ tarafına felç gelen bir hastanın vakasını inceledi. Felç sonrası, hasta sol bacağının zayıfladığını iddia edip, sol kolunun da kendisine ait olmadığını belirtmiş.

1944’te Akelaitis, sara hastalığını tedavi etmek için korpus kallosumları kesilen iki hastanın vakasını inceledi. Hastalardan biri, sol elinin istem dışı hareketler yaptığını, sap eli ile yapmak istediğinin tersini yerine getirdiğini ifade etti. Doktor bunu durumu  tanısal dispraksi olarak adlandırdı.

1972’de Brion ve Jedynak bu sorunu yabancı el sendromu olarak adlandırdı. Bu araştırmacılar, sol elin tuhaf davranışını, kallosal lezyonun patognomonik bir işareti olarak algıladılar. Bağlantısızlık sendromu emareleri sergileyen dört hastanın durunu incelediler. Bu emareler şunlardı:

• Sol elin görüş alanı dışında kalan nesnelerin ne olduğunu söyleme sorunları
• Sözel bir komut sonrası sol el ile hareket etme sorunları
• Kurgulama apraksisi
• Sol elde yazma yitimi
• Yarımekansal ihmal ya da dikkat eksikliği
• Bir elden diğerine algı bilgisi göndermede zorluk

Tüm araştırmalardan sonra, AHS emarelerinin, birçok nozolojik rahatsılzık ile ilişkilendirilebileceğini göstermişlerdir.

Yabancı El Sendromu

AHS rahatsızlığı bulunan hastalar, kol ve bacaklarının kendi başına hareket ettiğini, istem dışı hareketler bulunduğu gibi hislere kapılır. Aslında, bu tür hareketler genellikle diğer bacağı tetikler niteliktedir.

Bu sendromdan etkilenen insanlar, kol ve bacaklarının kendi vücudunun bir parçası olmadığını düşünür. Sanki onlar kendisine ait değilmiş gibi hisseder. Birçok durumda, bu istem dışı hareketler korkan hastalar, bunları engellemeye ya da durdurmaya çalışır.

Bazen, yabancı el sendromundan mustarip hastalar, kendilerini kontrol edebilirler. Bunun sonucu olarak, araştırmacı Brian ve diğerleri 2006 yılında AHS2nin üç ana başlığının olduğunu ileri sürdü:

• Kollar ve bacaklar engellenir ve mantıklı çevresel uyaranlara göre hareket eder.
• Kontrol edilemeyen kol ve bacaktaki motor hareketlerinin devamı hareketi daha kontrollü ve istemli bir hale getirir.
• Yabancı el davranışının farkındalığı aşikardır.

Bu nedenle stresli durumlarda AHS kötüleşebilir.

Uzmanlar ayrıca şunları savunur:

• Yakında bulunan ilgi çekici nesneler emareleri tetikleyebilir.
• Davranışın kendisi, hastanın dikkati dağıldığında ortaya çıkar.

AHS’nin Nedeni Nedir?

Peki bu hastalığın nedeni nedir diye soruyor olabilirsiniz. İlaca karşı direnç gösteren sera hastalığı  ile mücadele etmede korpus kallosum (artık uygulanmıyor), tümörün alınması  gibi tıbbı prosedürler sorumlu tutulabilir.

Yabancı El Sendromu Türleri

Ön AHS

Ön AHS, beynin belirli bölgelerinin zarar alması ile sonuçlanır:

• Ek motor bölgesi
• Singulat kortek
• Alın korteksi
• Korpus kallosumun dış kısmı

Orta ön korteksin zedelenmesi diğer eldeki değişikliklere neden olur.

Kalozal AHS

• Baskın yarım kürenin olduğu elde ortaya çıkar.
• Korpus kallosumu zarar gören hastalarda görülür.
• Bu sebeple, baskın olmayan bir ön yarım küre hasarı ile, özellikle ek motor bölgesi ile ilişkili olabilir.
• İki el ve apraksi arasında bir sorun olabilir.

20. yy’ın son 10 yılında, birçok araştırmacı AHS’nin yeni bir türünü ortaya çıkarmıştır: posteriyor AHS. Bu AHS türü, yukarıda ifade edilenler kadar sık görülmez ve ilgili kol ya da bacağın bağımsız hareketleri ve kişileştirilmesi çerçevesinde vuku bulur.

Tedavisi

Bu sendromun tedavisinde farklı teknikler vardır:

• Algı ve kontrol yüklemesi
• Stres yönetimi
• Tamamlayıcı stratejiler

Konu ile ilgili Bir Film

1964 yapımı Stanley Kubick imzalı Dr. Strangelove filmi, Peter George’nın Kırmızı Alarmz (Red Alert) adlı romanından uyarlanmıştır. Bu romanda, çılgın bir komutanın nükleer bir savaş başlatma çabası ve başkalarının kendisini durdurmasını anlatılmaktadır.

Strangelove, tuhaf kol ve bacak hareketleri sergileyen aşırıda yaşayan bir karakterdir. Sağ eli film boyunca istemsiz ve uygunsuz hareketlerde bulunur. Aslında, doktor diğer eli ile bu hareketleri durdurmak ister. Bu sayede film, AHS ile yaşamanın ne olduğunu başarılı bir şekilde ifade eder.