Wernicke Alanı ve Dil Algısı

Yazan ve doğrulayan psikolog Gema Sánchez Cuevas

Tarafından yazılmıştır Alejandro Sanfeliciano

Son Güncelleme: 22 Aralık, 2022

Dil algısı insanın yazılı ve sözlü dili anlama yetisidir. Bu yeteneğimiz evrim sürecinde oldukça önemli olmuştur. Ne de olsa etkili bir şekilde iletişim kurabilme yetimiz sayesinde iş birliği yapabilmiş ve kompleks toplumsal yapılar kurabilmişizdir.

Dilin sinirsel yapısında önemli bir unsur vardır: lateralizasyon. Yani beyinde dille ilgili olan yapılanmaların çoğu sol yarımkürede toplanmıştır. Bununla birlikte; espri, pragmatizm ve sarkazm gibi işlemlerin sağ tarafta meydana geldiğini gösteren araştırmalar da var. Fakat dil kavrayışından sorumlu Wernicke Alanı sol yarımkürede bulunur. Brodmann Alanlarına göre tam olarak sol yarımküredeki 21 ve 22 bölgelerindedir.

Bu yazımızda, Wernicke Alanı ve dil konularını anlamak için temel oluşturacak iki unsurdan bahsedeceğiz. İlk olarak anatomik ve işlevsel yönlerinden bahsedeceğiz, ikinci olarak ise bu bölgede bir hasar olduğunda ortaya çıkan Wernick Afazisi hakkında konuşacağız.

Anatomi ve Wernicke Alanı

21 ve 22 Brodmann alanları Wernicke Alanının sinir merkezini oluşturur. Bunun yanı sıra dilde önem taşıyan başka yapılar da vardır. Wernick Alanının uzantısından bahsedersek 20, 37, 38, 39 ve 40 alanlarını da dahil etmemiz gerekir. Bunlar farklı bilgi çeşitleriyle kelimelerin arasındaki ilişkilendirmede rol oynar.

Wernicke Alanı birincil işitsel kortekse bağlıdır. Sözlü dili anlamadaki rolünü düşünürsek bunun mantığını anlayabiliriz. Anatomik bağlamda, bu sistemin Broca alanı ile olan bağlantılarından da bahsetmek önem taşır. Bu bölge öncelikli olarak dil kavrayışından sorumludur. Bu iki alan (Wernicke ve Broca) bir dizi aksonal demetlerle bağlantılıdır. Bu şekilde de yay demetlerini oluştururlar.

Wernicke Alanının işlevleri şu şekildedir:

• Dili kavrama, hem sözlü hem yazılı olarak.
• Dilin anlamsal yönetimi, kelimeleri anlamlandırmak ve kelimeleri anlamına göre kullanmak.
• Konuşma planlaması yapma. Özellikle anlamsal ve pragmatik yönlerden.

Bu işlevler dil kavrayışının temel taşlarını oluşturur. Bunlar, insanların iletişim kurmasına olanak sağlayan unsurlardır. Bunun sonucunda da Wernick Alanının maruz kaldığı herhangi bir hasar dilin kullanımına da olumsuz yönde etki edecektir.

Wernicke Afazisi

Wernick Alanının aldığı bir hasar, Wernicke Afazisi adındaki dil bozukluğuna sebep olur. Bu bozukluk kendini yapılandırılmamış ve anlamsız bir şekilde konuşmayla gösterir. Bununla birlikte, mesaj bir anlam ifade etmese bile kişi akıcı şekilde ve güçlük çekmeden konuşabilir. Bunun sebebi konuşma yetisinin yerinde olmasıdır.

Broca afazisinden farklı olarak hasta, birçok ileşvel kelime kullanabilir ve kompleks fiilleri çekimleyebilir. Ancak bir anlam oluşturmadan kelimeleri anlamsız bir şekilde bir araya getirirler. Bu anlamsal paraleksi denilen etkiden kaynaklanır. Kişi bu durumda aradığı kelime yerine benzer anlamı olan farklı bir kelime söyler çünkü Wernicke Alanı kelimeleri anlamlı olarak seçme konusunda net olmaz.

Wernicke afazisinin önemli bir diğer yönü de akıcı konuşma yetisinin tamamen düzgün çalışıyor olmasıdır. Bu bozukluğa sahip kişiler bir sohbeti kolaylıkla sürdürebilirler fakat söyledikleri bir anlam içermez. Bunun sebebi, beynin konuşma yetisinden sorumlu kısmı olan Broca alanıdır. Böylelikle Wernicke alanının dili kavrama ve anlamada uzman olduğunu anlayabiliriz. Bu alan diğer alanlarla bağlantılı olsa da, diğer alanlar bağımsız bir şekilde de işlevlerini sürdürebilir.

Son olarak, bu dil alanlarında genç yaşta oluşan bir hasarla enteresan bir şey olur. Beyin çok esnek olduğu için, eğer sol taraf bir hasar alırsa dili kontrol etme görevi sağ tarafa geçebilir. Bunun bir getirisi olarak da, dilin gelişmesini tamamladıktan sonra gerçekleşen beyin hasarları o kadar da ciddi boyutta olmuyor. Bu tür bir beyin hasarını erken yaşta geçirmiş biri her şekilde normal ya da normale yakın bir gelişim gösterebilecektir.