Stres, Sağlığımızı Nasıl Etkiliyor

Modern zamanlarda stressiz yaşamak bir tür ütopya halini aldı. Belli seviyede stres, koşullara uyum tepkisidir ve normaldir fakat kronik veya yoğun stres, sinir sisteminin aktivasyon halidir ve birçok hastalıkla ilişkilidir.

Sürekli stres halinde yaşayamayız , aksi halde vücudumuz bize hastalık, yaralanma veya genel bir iyi hissetmeme hali şeklinde sinyaller gönderecektir. Bu nedenle, aşırı stresten korunmak, sağlığımız için gereklidir.

Stres nedir ve ne işe yarar?

Stres, beyin dış bir talep algıladığında ortaya çıkan bir tepkidir. Bir iş için verilen son teslim tarihi veya hırsızlık tehlikesi nedeniyle hemen kaçıp uzaklaşmanız gereken bir durum, buna örnek verilebilir. İnsanlar, hayal gücü kapasiteleri nedeniyle olayların kendisinden ziyade yalnızca düşünceyle de stres yaşayabilir.

“Egonun sesi, bedenin doğal sağlık halini sürekli olarak değiştirir. Neredeyse herkes, bir dış faktör tarafından değil, zihnin iç eylemi tarafından tehdit atında olduğu için çok fazla baskı ve stres altındadır.”

– Eckhart Tolle

Akut stres, çözmemiz gereken belli bir uyarıcı tarafından üretilir ve bedenimizi, aktivasyon durumuna sokar. Bu sayede daha hızlı bir şekilde, daha fazla enerji ve dikkatle tepki verebiliriz. Bu, bizi eyleme hazırlayan bir gerilim yaratır.

Ne var ki kronik koşulları bu aktivasyonu daimi kılar, stres hormonlarının sürekli akışına yol açarak enerjimizi heba eder. Hormonlarımız, dengeden çıkmıştır ve bu da genel sağlığımızı bozar.

Stresin sağlık üzerindeki etkileri

Bu noktadan itibaren bu baskı hâli ve zihinsel zorlamanın, sağlığımız üzerindeki etkisini tartışacağız. Gerçi bunların genel olarak birçok faktörün bir araya gelmesinden kaynaklandığını anlamamız gerek.

• Depresyon ve anksiyete: Neden olduğu hormonal dengesizlik ve enerji israfı sebebiyle kronik stres uzun süreli depresyon ve anksiyeteye yol açabilir.
• Cilt problemleri ve saç kaybı: Sürekli stres yüzünden akne veya egzema gibi ilt sorunları yaşanabilir. Atopik dermatitis ve sedef hastalığı gibi diğer hastalıklar da şiddetlenebilir veya kötüleşebillir. Bunun yanında, aşırı saç dökülmesine ve hatta kimi durumlarda kelliğe yol açabilir.
• Menstrüel problemler: Stres, hormonlarla yakından ilişkilidir. Zira uzun sürekli hormonal dengesizlik menstrüel problemlere yol açabilir. Bunlar, acılı adet dönemleri veya menstrüel döngüde dengesizlikler olabilir. Hatta şiddetli bazı durumlarda stres nedeniyle regl tamamen ortadan kalkabilir.
• Sindirim problemleri: Stres, sindirim sistemlerinin işlevini değiştirir. Bu da sindirimi çok güçleştirir. Tipik sindirim sorunları yaşanır. Bağırsak geçişi düzensizleşir ve bu durum, mide ülseri başlangıcıyla ilgilidir çünkü bu problemleri kötüleştiren sindirim asitlerini artırır.
• Uyku problemleri: Hepimizin belli bir noktada yaşamış olduğu bir şeydir, gecenin bir yarısı uyanıp bir daha uyuyamamak. Uykusuzluk sorunları tek başına bir olumsuzluk olduğu gibi, fazladan bir yorgunluğa da yol açar çünkü uyuyamamak, gün boyunca yapmamız gereken tüm işlerdeki performansımızı etkiler.
• Arteriyel ve kalple ilgili problemler: Baskı ve uzun süreli zihinsel yorgunluk, hipertansiyon ve koroner kalp yetmezliği gibi ciddi hastalıklarla ilgilidir. Bu etkiler uzun süreli olmasına karşın gerçekten ciddidir ve stresi azaltmanın ne kadar gerekli olduğunu bize gösterir.
• Kilo problemleri: Çoğu zaman stresli durumlar, aşırı yemek yemeye bizi teşvik eder. Bu da beynin doyum sinyallerini algılamasına engel olur. İşte bu yüzden stres, obezite ve hatta diyabetle ilgilidir.

Stresi azaltmak için ne yapabilirsiniz?

Strese yol açan duruma ve her bireyin anskiyete eğilimine bağlı olarak stresi tamamen ortadan kaldırmak çok güç olabilir. Fakat yaşadığımız stresi elimizden geldiğince azaltabilmek için yapabileceğimiz şeyler var.

• Spor yapmak, strese karşı çok iyi bir dosttur. Her hangi bir spor türüyle ilgilenmek , gerginliği azaltır ve diğer türlü içimizde kalarak kaynaklarımızı tüketecek bir enerji salar. Haftada iki üç kez yürümek gibi basit bir şey bile büyük fark yaratacaktır. Elbette, daha yoğun şekilde spor yapmak daha faydalı olacaktır.
• Stresle baş ederken göz önüne almak gereken en önemli şeylerden biri, beslenmedir. Sağlıklı ve dengeli bir beslenme şekli, bilhassa (balıklarda bulunan) omega 3 yağ asidini bol miktarda barındıran bir beslenme şekli stresi azaltmaya yardımcı olur. İyi beslenen bir vücut, düzenli bir vücuttur.
• Bilinçlilik, meditasyon, yoga gibi dinlendirici aktiviteler ve psikolojik rahatlama teknikleri, stresi en aza indirmede çok faydalıdır. Bazen kendinize zaman ayırmak, yüzmek, yürümek vs. çok büyük fark yaratabilir.  
• Sevdiklerimizle ve zor zamanlarda bize psikolojik destek veren kişilerle birlikte olmak, stresle başa çıkmada en etkili yöntemlerdendir. İyi bir dostumuzla ya da kendinizi iyi hissettiren bir akrabanızla zaman geçirmek, stres seviyenizi önemli ölçüde azaltır. Ayrıca fiziksel temas ve sevgi gösteren davranışların stres seviyenizi önemli ölçüde azalttığı, anksiyete ve depresyondan muzdarip kişilerin iyileşmesinde yararlı olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır.