Sosyal Karşılaştırmanın Duygusal Sonuçları Üzerine Bir Deney

Başlıkta bahsedilen deney 1990 yılında Bram.P. Buunk ve meslektaşları tarafından yapılır. Sonuçları, kendimizi başkalarıyla karşılaştırmanın sonuçlarından bahseder. Nitekim, bu sosyal karşılaştırma çalışması, popüler kanının aksine, bu tür davranışların her zaman olumsuz sonuçları olmadığını öne sürüyor.

Deney, Kişilik ve Sosyal Psikoloji Dergisi’nde yayınlandı. Araştırmacılar, karşılaştırmaların sonuçları hakkında daha fazla bilgi edinmek istediler. Kendimizi başkalarıyla karşılaştırmanın farklı etkileriyle ilgileniyorlardı, onları kendimizden aşağı veya üstün olarak görsek de.

Deney, bu durumlarda ortaya çıkan duygusal tepkilerin türünü ve ayrıca onları etkileyen değişkenleri detaylandırdı. Sonuçlar oldukça şaşırtıcıydı. Hadi bir bakalım.

“Karşılaştırmanın sorunu, kendinizi her zaman bir başkasından daha iyi ya da bir başkasıyla karşılaştırıldığında değersiz hissetmenizdir .”

-Dillon Burroughs-

Nefret dolu sosyal karşılaştırmalar

Buunk ve ekibi, bireysel durumlarımızı değerlendirmek için kendimizi başkalarıyla karşılaştırdığımız fikriyle yola çıktı. Bu, özellikle kendi fikirlerimiz veya yeteneklerimiz hakkında şüphelerimiz olduğunda geçerlidir.

Araştırmacılar, iki tür karşılaştırma yapma eğiliminde olduğumuzu iddia ettiler. Bunlar, bizden üstün olarak algıladığımız kişilerle kendimizi karşılaştırdığımızda yukarı (artan) ve onları aşağı olarak gördüğümüzde aşağı (azalan) olur. Genel olarak, artan karşılaştırmalar olumsuz duyguları ortaya çıkarır ve azalan karşılaştırmalar olumlu olanları teşvik eder.

Ancak, araştırmacılar bir dizi nüans keşfetti. Aslında daha önceki çalışmalara dayanarak, karşılaştırma yapmadan önce, kural olarak, eğer korkuyorsak, başkalarının bizim gibi bir yoğunlukta korkmasını bekleyeceğimiz tespit edildi.

Ek olarak, tehlike durumunda olduğumuzda, aşağı yönlü karşılaştırmalar yapmadığımızı buldular. Öte yandan, kendimizi iyi hissettiğimizi, ancak biraz emin olmadığımızı ve kesinlikle aşırı mutlu olmadığımızı düşündüğümüzde, yukarı yönlü karşılaştırmalar yapma eğilimindeyiz.

Sosyal karşılaştırma deneyi

Deney, 304 erkek ve 328 kadın olmak üzere 632 gönüllüyü içeriyordu. Hepsi evliydi. Yüzde 79’unun çocuğu vardı ve katılımcıların yaş ortalaması 40,6’ydı.

Araştırmacılar gönüllülere bir anket gönderdi. Evlilik ilişkileriyle ilgiliydi. Bu soruya isimsiz olarak cevap vermeleri ve ortaklarıyla tartışmamaları istendi. Sorular, üç tür önlem oluşturmayı amaçlıyordu:

• Katılımcılar, kendilerinden daha mutlu ya da daha az mutlu olan çiftlerle karşılaştırma yaptıklarında ne sıklıkla mutlu ya da üzgün hissettiler. Bu, sosyal karşılaştırma ile ortaya çıkan duyguyu ölçtü.
• Çiftlerin ilişkilerine ilişkin olumlu ya da olumsuz bir dizi olumlama önerildi. Gönüllülerin bu ifadelerin durumlarına nasıl uyduğunu belirtmeleri gerekiyordu. Buradaki fikir, her bir çiftteki evlilik memnuniyetsizliğinin derecesinin bir göstergesini elde etmekti.
• Her katılımcının evliliklerinden ne beklediğini belirlediler. Bu belirsizliğin ölçüsüydü.

İlk ölçümde, “Evliliğinizi daha kötü olduğunu düşündüğünüz kişilerle karşılaştırdığınızda ne sıklıkla mutlu ve tatmin oluyorsunuz?” gibi sorular sorulmuştur. İkinci ölçekte ise “Aramız iyi gidiyor” ya da “Eşim beni rahatsız ediyor” gibi ifadeler kullanıldı. Üçüncü ölçü, çiftin ilişkisinin geleceği hakkında sadece bir soru içeriyordu.

Sonuçlar

Deneyin sonuçları çarpıcıydı. Gönüllü grup içinde, diğer çiftlere kıyasla olumlu duygular baskındı. Bununla birlikte, önemli derecede evlilik memnuniyetsizliği bildiren çiftler, diğer çiftlerle yukarı veya aşağı karşılaştırma yaptıklarında olumsuz duygularda da artış gösterdi.

Ayrıca (çiftin geleceğine yönelik verilen cevaba göre) belirsizlik derecesi arttıkça diğer çiftlere göre daha fazla olumsuz duygunun ortaya çıktığı gözlemlenmiştir. Bu ve önceki paragrafta açıklanan sonuç, artan karşılaştırmaların her zaman olumsuz değerlik duyguları üretmediğini gösterdi. Benzer şekilde, azalan olanlar mutlaka pozitif değerlik olanları üretmez.

Sonuçlarında, araştırmacılar aynı fikri destekleyen önceki deneylerin sonuçlarını vurguladılar. Örneğin, kanserden muzdarip insanların kendilerini daha kötü durumdaki diğer hastalarla karşılaştırdıklarında daha üzgün hissettiklerini buldular. Aynı zamanda, diğer hastalar kanseri yenmeyi başardıklarında da mutluluk yaşarlar.