Sezgilerimiz Neden Önemlidir?

Günlük hayatın koşuşturmacası ruhsal yol göstericileri dikkate alarak takip etmemizi oldukça zor bir hale getirir. Gün içinde yapacağımız her şeyi planladığımızda ve daha önceden belirlenmiş olan bir yola girdiğimizde sezgilerimiz bizimle konuşsa bile onlara kulak vermemiz pek mümkün olmaz.

Platon’a göre sezgi zekanın en ileri düzeydeki fonksiyonu, gözlemleme, tecrübe etme, çıkarım yapma ya da mantık yürütme ile elde edilemeyecek bir bilgiye ulaşma yöntemidir. Peki sezgi ya da önsezi adı verilen kavram tam olarak nedir ve sezgilerimize ne zaman güvenebileceğimizi nasıl biliriz? İspanya Kraliyet Akademisi (RAE) sezgi terimini, “bir şeyi mantık yürütmeden açık ve hızlı bir şekilde bilmek, anlamak ya da algılamak” olarak tarif etmektedir.

Ve belki de sezgilerimiz üzerinde çalışmaya başlamanın en iyi yolu kendimize iki soru sormaktan geçer: Mutlu muyum? Memnun muyum? Sonsuz sayıdaki sorulardan sadece bu ikisi için sezgilerimiz üzerinden kendimizi sorgulayabilir ve ihtiyaç duyduğumuz değişiklikleri yaparak her iki soruya da içten ve net bir biçimde “evet” yanıtını verebiliriz.

Sezgi konusunda ilk psikolojik çalışma İsviçreli psikiyatr Carl Jung tarafından yapılmıştır. Jung, sezgiyi kişiliğin bir boyutu olarak öngörmüştür. Bu özelliğe sahip olan insanların kendi düşüncelerinin tecrübelerinden daha baskın olacağını ileri sürmüştür. Buna göre sezgisel güce sahip insanlar kararların veriler ışığında alındığı “aşağıdan yukarıya” yaklaşımı benimsemezler. Yani “yukarıdan aşağıya” olarak tanımlanan bir yaklaşımla kendi duyguları ve düşüncelerinin peşinden giderler.

“Bir kadın önsezileri ya da içgüdüleriyle kendisi için neyin en iyi olduğunu bilir.”

– Marilyn Monroe

Sezgilerimiz Beynimizin Neresinde Bulunur?

Iowa Üniversitesinden bir grup araştırmacının da belirttiği gibi, “sezgi ekseni” olarak adlandırılan bölüm beyinde prefrontal kortekste bulunmaktadır. Daha teknik bir biçimde ifade etmek gerekirse ventromedial prefrontal cortex (vmPFC) adı verilen kısımdadır. Aslında sezginin nerede bulunduğunu doğru bir biçimde ifade eden pek çok kültürel ögeye ve detaya rastlamak mümkündür.

Örnek olarak, X-Men çizgi romanları ve filmlerinde Profesör X psişik güçlerini sanıl çağırıyordu? Parmaklarını şakaklarına dayayıp gözlerini kapatıyor ve daha sonra alnının ortasından her yöne uzanan bir enerji dalgası ortaya çıkıyordu. İşte sezgi ekseni tam olarak bu noktada, yani insanın alnının tam ortasında yer almaktadır.

Çalışmaya göre ileri düzeyde zeki olmak başarının anahtarı niteliğindedir. Ancak çoğu kez bu durum tam olarak sağlanamaz. Çünkü çok yüksek IQ seviyesine düzeyine sahip olan insanlar bile sezgi ekseni ile ilgili problem yaşadıklarında çeşitli sorunlarla ya da karar verme aşamasında farklı engellerle karşılaşmaktadırlar.

Özellikle analitik ve bilinçli bir biçimde işleyemeyeceğiz kadar çok büyük miktarlarda bilgi ile karşı karşıya kaldığımızda sezgi gücünü dikkate almamak, bu tür durumlarda elimizdeki en etkili araçtan vazgeçmek anlamına gelir. Bu özellik olmadan daha kolay aldandığımız, insanlar karşısında daha kırılgan olduğumuz ve hatalardan ders çıkarma konusunda daha büyük problemler yaşadığımız sonucuna varılmıştır.

“Sezgilerinize güvendiğiniz için asla özür dilemeyin. Beyniniz size oyunlar oynayabilir, kalbiniz körleşebilir ama sezgileriniz her zaman doğruyu gösterecektir.”

– Anonim

Gerçek Sezgiye Giden Yol: Meditasyon

Sezgilerimize güvenmek gerçek anlamda pratik yapmakla ilgilidir. Aynı zamanda kişinin kendini bu özelliğe adaması ve yeni bir alışkanlık edindiğinin bilincinde olması önemlidir. Ancak sandığımız kadar zor olmayan bu sürecin ciddi katkıları bulunmaktadır. Çünkü sezgi bir tür hissi tahmin ve içine doğma olgusudur. Bu özelliğin birtakım basit teknikler kullanarak geliştirmek mümkün olduğunun altını çizmek gerekir.

“Mind in The Balance” adlı kitabın yazarı Tibetli Budist Alan Wallace’a göre, odaklanma ve zihnin dinginliğe kavuşması için temel bir teknik olan meditasyon yöntemiyle sezgilerimizi geliştirebiliriz. Aynı zamanda bu yöntem sayesinde, gerçek sezgi öğrenimini engelleyen “kirleticilerden” ya da artık düşüncelerden de kurtulma şansını yakalarız.

Meditasyonun Rolü Nedir?

Meditasyon, daha fazla duygusal özgürlük sunan, çevremizle etkileşim içine girmemizi sağlayan ve kendi tecrübelerimizle bağ kurmamıza yardımcı olan bir zihinsel egzersizdir. Bu teknik rahatlamamızı, daha berrak bir zihinsel duruma geçmemizi ve bu sayede daha kararlı olmamızı sağlar.

Wake Forest Üniversitesi tarafından hazırlanan bir diğer araştırma raporunda görev alan nöropsikologlar, çalışmaya katılan ve meditasyon yapan kişilerin beyinsel aktivitelerinde ciddi bir artış olduğu sonucuna varmışlardır. Daha teknik bir biçimde ifade etmek gerekirse, beyni, davranışlarımızı ve karar verme sürecini kontrol eden prefrontal korteksin ağ bağlantısallığında önemli oranda artış gözlemlenmiştir. O halde doğru bir biçimde karar vermek isteyen bir kişi için bu ne anlama gelir?

Bu sonuçlar meditasyonun aşırı derecede etkili ancak elde edilmesi zor olan içsel bilinçle doğrudan ilgili olduğunu göstermektedir. Bu bilinci daha yakından görmemizi sağlayarak daha iyi ekonomik koşullarda yaşadığımız, daha kaliteli ilişkiler kurduğumuz, daha iyi işlerle meşgul olduğumuz ve genel olarak daha güzel şartlarda bulunduğumuz bir hayata ulaşmamıza yardımcı olur. Yani meditasyon yapan insanlar yaptıkları her şeyde genellikle başarıya ulaşabiliyorlarsa bunu biz de yapabiliriz.

“Sezgi çok güçlü bir şeydir, bana göre akıldan bile daha güçlüdür.”

– Steve Jobs