Psikolojik İstismar Yaşadığınız Bir İlişkide Kalmaya Neden Devam Edersiniz?

Yazan ve doğrulayan psikolog Gema Sánchez Cuevas

Tarafından yazılmıştır Valeria Sabater

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Eğer psikolojik olarak istismar ediliyorsanız ve mutsuzsanız, kendinize “Neden bu ilişkiden kopmuyorum?” diye soruyor olabilirsiniz. Yabancı kişilerin istismarcı eşleri olan kişilere sordukları zamanki gibi bu sorunun cevabı karmaşık bir faktörler ağı arkasına gizlenir. Korku, utanç, kararsızlık, kafa karışıklığı ve hatta aşk bir kişiyi toksik bir ilişkide kalmaya zorlayabilir.

Nörobilim, beynimizin genellikle sosyal bağlantıları onaylamak için tasarlandığını söyler. Bu yüzden, birisiyle ilişki başlattığınızda bağlılıktan öte bir şey inşa edilir. Beyin yapılarınız da bu bağlantıya alışır. Günlük etkileşimlerinizden, o kişiye duyduğunuz ilgiden ve paylaştığınız yakınlıktan beslenmeye başlar.

Bu yüzden insanlar yaygın olarak kontrol edici ya da istismarcı davranışları önemsiz görür. Beyin zararın gerçeğini işlememeyi seçer. İnatla bu bağlantıları kurtarmaya çalışır çünkü gerçeğin büyük ölçüde acı verici olduğunu varsayar. Yavaş yavaş, algı sofistike bir savunma sistemi tarafından gölgelenir.

Psikolojik istismar çok sofistike bir tuzaktır. Bu yüzden kurbanın ilişkide kalmaya devam ederken kör, saf ya da kararsız olduğunu önererek istismarın gücünü hafife almamalısınız. Kontrol eden kişinin kullandığı taktikler genellikle hem ince işlenmiş hem de kalıcıdır. Bu yüzden, öylece kalkıp uzaklaşmak kolay değildir.

“Kederi kelimelere dökün; konuşmayan hüzün işlenmiş kalbin üstüne dolanır ve onu kırmaya çalışır.”

– William Shakespeare

Neden psikolojik istismar yaşadığınız bir ilişkide kalmaya devam edersiniz?

Eğer psikolojik olarak istismar ediliyorsanız, bu gerçeği kabul etmeniz uzun zaman alacaktır. Çevrenizdeki insanların bazı davranışlara, eylemlere ya da kelimelere nasıl tolere ettiğiniz, sormaları olasıdır. Yine de, bu gibi yorumları görmezden gelirsiniz. Diğer insanların, sizin eşinizde ya da partnerinizde gördüğünüz şeyleri göremiyor olduğunu düşünüyorsunuz. Muhtemelen kendi kendinize onun özel olduğunu ve yanında kalmaya değer olduğunu söylüyorsunuz.

Bir gün, bunun mantıklı olmadığını fark edene kadar bu iç diyaloğu tekrar edeceksiniz. Bu noktada, içine düştüğünüz tuzağı fark edeceksiniz. O an beklenmedik duygular uyandırabilir. İstismarın farkında olmanıza rağmen, ilişkiden kopamayabilirsiniz çünkü bir anda korkuyla dolarsınız.

Aslında, Washington Üniversitesinde, Jacobson N, Gottman JM ve Gortner E. tarafından yürütülen bir çalışma bu durumların ortalama iki ila beş yıl boyunca sürebileceğini gösterdi. Aşağıda, bu ilişkileri bırakmayı zorlaştıran bazı nedenleri tartışacağız.

Psikolojik “donma”

Psikolojik istismar, travmaya benzer etkiler doğurur. Bu tür istismar benlik saygısını, onuru ve öz-imajı kırar. Kurban stresli bir durum sırasında yaşanan belirtilerden muzdarip olur. Zihinsel olarak boş hisseder, baş ağrısı, kas ağrısı ve hafıza kaybı yaşayabilirler. Bunlar psikolojik “donma” durumuna yol açabilir. Bu demetir ki, istismar gören kişi acı çekmemek için kendini duygularından ayıracaktır. Acı çekmekten kaçınmak ister. Bu da, saldırganın zarar vermeye devam etme motivasyonunu arttırır.

Bir kişinin düşünme şeklini değiştirecek istismar taktikleri

Psikolojik istismardan bahsederken genellikle unuttuğumuz bir şey, istismarcıların davranışlarını haklı çıkarıyor olmasıdır. Onlar her zaman güç sahibi olabilmek için temel bir araç olarak ‘aşk’ı kullanır. Kurbanı İstedikleri gibi kontrol etmek için kullandıkları her talep sevgi ile haklı çıkarılır. Ama bu yanlış ve çift taraflı sevgi her zaman istismar gören kişiyi bastıracaktır.

Psikolojik istismar gören kişi, bu dinamikteki yerini kabul etmek için gerekçeler, bilişsel uyumsuzluk ve yanlış inançlar kullanacak. Bu manipülasyon taktikleri yavaş yavaş düşünme biçimlerini ve hatta kişiliğini değiştirecek. Başına gelen şeylerin kendinden kaynaklı olduğuna inanmaya başladığı zamanlar olacaktır. Sonuç olarak kendilerinden nefret etmeye ve utanç ve anksiyete yaşamaya başlayacaktır.

Hikayenizi yeniden yazmak için kendinizi yeniden kurmanız gerekir

Psikolojik olarak istismar edildiğinizde kendinizi yeniden icat etmeniz gerekiyor. Yaşadığınız istismar sizi bozabilir, hayattan uzaklaştırabilir ya da son derece savunmasız bırakabilir. Bu yüzden bu ilişkiyi bırakmayı çok zor bulabilirsiniz. Bunu yapmak için, muhtemelen desteğe ihtiyacınız olacaktır. Uzmanlar, güvenilir kişilere ve profesyonellere danışmanızı tavsiye eder. Hikayenizi yeniden yazmanıza ve iyileşmenize yardım edebilecek kişiler onlardır. Psikolojik istismar sizde görünür izler bırakamayabilir, ama eski kişiliğinizin birçok parçasını silebilir. Kimlikleri siler, kendinize verdiğiniz değer duygusu değiştirir, öz-saygınızı yer ve değerlerinizi ortadan kaldırır.

Psikolojik istismar gördükten sonra kendinizi yeniden oluşturabilirsiniz. Bunu yapabilmek için esnekliğe güvenmelisiniz. Amacınız daha dolgun bir hayat yaşamaya hazır güçlü bir kişi olmak olmalıdır. Geçmişinizi unutamasanız bile, bu ilişki hikayenizin sadece küçük bir parçası olacaktır. Bu, geleceğinizi ya da daha mutlu gelecek anıları oluşturma kabiliyetinizi tanımlamak zorunda değildir.