Polikistik Over Sendromu Hakkındaki Her Şeyi Öğrenin

Yazan ve doğrulayan psikolog Valeria Sabater

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Polikistik over sendromu ile yaşamak her zaman kolay olmayabilir. İsmini nadiren duysak da, bu çoğu kadının deneyimlediği bir sağlık sorunudur. Ağrı, regl düzensizliği, kısırlık, tip 2 diyabet riski, kalp hastalıkları ya da depresyon gibi belirtiler polikistik over sendromuna işaret edebilir.

Her kadının bu sağlık sorunuyla farklı şekillerde başa çıktığı bir gerçek. Fakat 1935 yılında doktor Stein ve Leventhal tarafından belirtilene göre, polikistik over sendromu her 10 kadından 1’inin yaşadığı bir sorun. Ayrıca pek çok gencin de regl olmaya başladıktan sonra bu sorunla karşılaştığını biliyoruz.

Tabii iyi haberlerimiz de var; tedavi yöntemlerinin gelişmesiyle bu sorunu yaşayan kadınların hayat kalitesi gün geçtikçe daha da artmaya başladı. Gerekli durumlarda insülin seviyesini düşürmek için kullanılan, içerisinde kontraseptifler bulunan ilaçlarla hormonal terapiler uygulanabiliyor. Ayrıca, ovülasyona yardımcı antiandrojen ve gıda takviyeleri de bulunuyor. Bu terapi ve ilaç uygulamaları iyi sonuçlar elde edilmesine yardımcı oluyor.

Bunun yanında, düzenli olarak muayene olmanın da faydası bulunuyor. Çoğu kadın doktora gitmeye çekindiği için polikistik over sendromu teşhisleri geç yapılabiliyor.

Regl döneminde aşırı ağrı, düzensizlik ve anormal tüy uzaması gibi durumların başka hastalıkların işareti de olabileceğini aklınızdan çıkarmayın.

Polikistik Over Sendromu Nedir?

Polikistik over sendromu kadınları üretken çağlarında etkileyen bir endokrin sistemi bozukluğudur. Bu sendromda yumurtalaması sona ermiş yumurta hücrelerinin her zaman salgılanmadığı over disfonksiyonu görülür. Bunun yerine bu yumurta hücreleri yumurta çeperinde kalınlaşır ve ufak iyi huylu tümörler oluştururlar.

• Bu sendromun temelinde androjen hormonlarındaki değişim yatar. Bu durumu daha iyi anlayabilmek adına, yumurtalıkların hem östrojen hem de progestojen ürettiğini unutmayın.
• Polikistik over sendromu olan kadınlar daha fazla androjen hormonu üretirler. Bundan dolayı olgun yumurta hücreleri salgılanmak yerine kistleşir.

Bu kistler kötü huylu değildirler ve genellikle ameliyat gerektirmezler. Fakat aşağıdaki belirtilerin görülmesine neden olan hormonal dengesizliklere yol açabilirler.

Polikistik Over Sendromunda Anovülasyon (Yumurtlamanın Meydana Gelmemesi)

Anovülasyon bu sendromun klinik göstergelerinden biridir ve şunlara sebebiyet vermektedir:

• Regl döngüsü düzensiz hale gelir.
• Daha az yumurtlama görülür. Polikistik over sendromu olan kadınların yarısı bu sorunu yaşarlar. Amenore ya da regl olamama durumu en az 3 ay sürebilir. Bu durum da tahmin edebileceğiniz üzere kısırlık gibi sorunlara yol açabilir.
• Mertoraji gibi sorunlar da görülebilir. Bu da regl dönemleri arasında rahimde kanamanın görülmesine neden olur.

Hiperandrojenizm

Kanda çok fazla androjen hormonu bulunduğunda hiperandrojenizm durumu meydana gelir. Bu da:

• Deride aşırı yağlanma ve akne,
• Saç dökülmesi,
• Hirsutizm (kadınlarda beklenmedik bölgelerde tüylenme) gibi durumlara yol açabilir.

Cilt Sertleşmesi (Cilt Lekeleri)

Cilt sertleşmesi, koltuk altlarında, kasıkta ya da boynun bazı kısımlarında cildin koyulaşması ve sertleşmesi durumudur. Hormonal değişimlerden ve insülin direncinden kaynaklanır. Bazı durumlarda çeşitli ilaçların ya da doğum kontrol haplarının yan etkisi olarak da ortaya çıkabilir.

Polikistik Over Sendromuyla İlişkili Hastalıklar

Yazımızın başında da bahsettiğimiz üzere, polikistik over sendromu metabolik değişimlere neden olabilir. Bunun da uzun vadede ciddi sağlık problemlerinin ortaya çıkmasına yol açması mümkün. Bahsettiğimiz sağlık problemlerinden bazıları şunlardır:

• Öncelikle, polikistik over sendromu olan kadınların %50’si insülin direnci geliştirir. California Üniversitesi’nden Dr. Richard Legro gibi doktorların yürüttüğü araştırmalarda görüldüğü üzere, bu hastalığın tip 2 diyabete neden olabildiği sonucuna ulaşılmıştır.
• Benzer şekilde, bu vakalarda yüksek tansiyonun da sıklıkla görüldüğü gözlemlenmiştir. Bu da tabii ki kardiyovasküler hastalıkların ortaya çıkmasına neden olabilir.
• Depresyon teşhislerinde de bu sendromun epey etkin rol oynadığını aklınızdan çıkarmayın. Depresyon teşhislerinde bu sendromun da etkisi olabileceğinin düşünülmesinin nedeni de hastalığın saç ve cilt sorunlarına ve diğer fiziksel değişimlere yol açması ve bunun da pek çok genç insanın öz güvenini olumsuz yönde etkilemesidir.

Polikistik Over Sendromu Tedavisi

Polikistik over sendromuna disiplinlerarası bir bakış açısıyla yaklaşılır. Hormonal değişim seviyesine göre her kadına kendine en uygun tedavi yöntemi uygulanır. Bunun için de bazı basit adımların takip edilmesi gerekir:

• Öncelikle, ultrasonla jinekolojik inceleme yapılır.
• Ardından, kandaki androjen, insülin ve diğer hormonların seviyelerinin ölçülmesi adına kan testi yapılır. Bu sayede, hekimler hastaları için en doğru teşhisi koyabilirler.

Jinekologlar, Endokrinologlar, Beslenme Uzmanları ve Psikologlar

Böyle bir sendromdan muzdarip olan kadınların disiplinlerarası bir yaklaşımla tedavi görmesi gerekir. Bu hastalığın etki ettiği her alan için uygulanması gereken tedavi profesyonellerce önerilebilir. Genellikle şu tarzda bir tedavi yöntemi izlenir:

Farmakolojik Tedavi

• Ovülasyonun düzene girmesi için kontraseptif ilaçlar verilir.
• Ciltteki sorunların ve tüylenme probleminin tedavi edilmesi için antiandrojenler kullanılır.
• Bunlara ek olarak, insülin direncine karşı ilaçlar da yazılabilir.

Beslenmeye Dayalı Tedavi

• Aşırı kilo probleminin görüldüğü vakalarda beslenme düzeninin iyileştirilmesi için adımlar atılır.
• Ayrıca, hipertansiyon ve insülin kullanımından kaynaklı sorunlar için de beslenmeye müdahale edilir.
• Hormonların düzenlenmesi ve şişkinliğin giderilmesi için yine beslenmenin düzene girmesi gerekir.

Psikolojik Tedavi

• Öz güvenin geliştirilmesi, anksiyete sorunlarının üstesinden gelinmesi, kişinin kendine dair vücut algısının iyileştirilmesi ve olası psikoseksüel değişimlere müdahale edilmesi için psikolojik yardım şarttır. Ayrıca, genellikle bu durumdan kaynaklanan kısırlıktan ötürü yaşanan psikolojik sorunların üstesinden gelinmesi de, yine psikolojik tedavi sayesinde mümkün olacaktır.

Sonuç olarak, bu tarz bir hastalıkta disiplinlerarası destek almak şarttır. Erken teşhis kadınların hayat kalitesini artırabilir ve bu tarz hastalıkların daha fazla konuşulması ve normalleştirilmesinin önemini bir kez daha ortaya koyabilir.