Nozofobi: Nedensiz Hastalığa Yakalanma Korkusu

Hastalığa yakalanma korkusu ya da nozofobi irsi olan bir fobidir, tıpkı ölüm ve delilik endişesi taşımak gibi. Şimdi dürüst olalım: Kim ciddi bir hastalığa yakalanmaktan endişe duymaz? Hangimiz bir gün delirmekten korkmayız? Ölümden korkmayan var mıdır acaba?

Bu yazıda nozofobi ile ilgili her şeyi bulacaksınız: yersiz, nedensiz, aşırı hastalığa yakalanma korkusu. Bu durumun özelliği bireyin o anda hasta olduğunu düşünmemesidir. Aslında nozofobiyi hipokondriden, yani hastalık hastalığı durumundan ayıran bu özelliğidir.

Hipokondriyak kişilerin gelecekte hastalanma korkusu yoktur. Öte yandan nozofobik kişiler ise ileride hastalanmaktan ölümüne korkarlar. Hipokondriyaklar bulundukları anda şiddetli bir hastalığa yakalanmaktan korkarlar ve aslında o anda hastalık teşhisi konulmamıştır.

Fobi nedir?

Fobi kelimesi aslında çok az veya hiç tehlikesi olmayan bir kişi, obje veya duruma karşı mantıksız, nedensiz endişelenme durumudur. Bu kelime Yunanca panik anlamına gelen phobos kelimesinden gelmektedir. Yunan mitolojisinde, Afrodit (aşk tanrıçası) ve Ares’in (savaş tanrısı) oğlu olan Phobos endişeyle karakterize edilir. Büyük İskender katıldığı savaşlardan önce daima endişelerinden arınmak için Phobos’a dua edermiş.

Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabında (DSM-V) nozofobi, fobiler bölümünde yer almıştır.

Belirli bir fobinin DSM-V tanı kriterleri

• Belirli bir nesne veya durumla ilgili belirgin korku veya anksiyete (örneğin; uçağa binmek, yükseklik, hayvanlar, iğne vurulmak, kan görmek). Not: Çocuklarda korku ve endişe ağlama, öfke nöbeti, hareketsiz kalma veya sarılıp yapışmak şeklinde kendini gösterebilir.
• Fobik nesne veya durum, neredeyse her zaman ani korku veya anksiyeteyi tetikleyebilir.
• Fobik nesne veya durumdan etkin bir şekilde kaçınılır ya da aşırı korku veya anksiyeteye maruz kalınır.
• Duyulan korku ve anksiyete belirli bir nesne veya durumun yarattığı sosyokültürel bağlamla ilgili olarak gerçek tehlike düşünüldüğünde orantısızdır.
• Korku, anksiyete veya kaçınma klinik olarak belirli bir sıkıntıya veya sosyal, mesleki veya diğer önemli işlevli alanlarda bozulmalara sebep olabilir.
• Korku, anksiyete veya kaçınma kalıcıdır. Genellikle 6 ay veya daha uzun sürebilir.
• Rahatsızlık, korku, anksiyete ve panik benzeri semptomlarla veya diğer aciz edici semptomlarla ilişkili durumlardan kaçınma da dahil olmak üzere başka bir ruhsal hastalığın semptomlarıyla daha iyi açıklanamaz; takıntılarla ilgili nesneler veya durumlar; travmatik olayların hatırlatmaları; evden veya benzer figürlerden ayrılma veya sosyal durumlar buna örnektir.

Genellikle birden fazla fobilere sahip olma durumu yaygındır. Gerçekte, belli bir fobiye sahip olan kişilerin yaklaşık %75’i birden fazla durum veya nesneden korku duyar.

Nozofobi veya nedensiz yere bir hastalığa yakalanma korkusu

Daha önce de belirttiğimiz gibi, nozofobi nedensiz olarak bir hastalığa yakalanma korkusudur. Nozofobiye maruz kalan kişiler, hastalıklara karşı aşırı korku duyarlar ve sık sık belirli durumlardan veya hastalıklardan etkilenirler.

Nozofobinin bazı semptomları şunlardır:

• Küçük bir fiziksel semptom karşısında aşırı, abartılmış sinirlilik hali.
• Mikroplardan kaçınmak için aşırı tedbir alma.
• Doktorlardan çekinse bile, yine de sık sık ve devamlı aralıklarla farklı doktorlara görünmek.
• Doktorun korkunç bir hastalığa yakalandığını onaylaması endişesini aşırı bir şekilde taşımak.

Sağlık kaygıları, kendilerini bilişsel düzeyde ortaya koyan baskın konular olabilir (sağlıkla ilgili sık sık uzun uzadıya düşünmek). Ayrıca, yoğun korkudan ve gerekçesiz tıbbi konsültasyonlar gibi davranışsal semptomlardan dolayı anksiyete veya disforik bir ruh hali yaşama şeklinde sıklıkla duygusal semptomlar da vardır.

Hastalanma endişesi

Nozofobi çoğunlukla bedensel semptom bozukluğu olarak sınıflandırılan bir rahatsızlıktır. Ancak, bazı durumlarda anksiyete bozukluğu olarak tanımlamak en uygunudur.

Yüksek anksiyete seviyeleri genellikle hastalık kapma düşüncesini beraberinde getirir. Hastalıkların çoğu nozofobi olanları alarma geçirme eğilimindedir. Bu genellikle nozofobik kişilerin birinin hasta olduğunu duyduklarında veya sağlıkla ilgili bir şeyler okuduklarında meydana gelir.

Nozofobik kişiler fiziksel bir semptom fark ettiklerinde, yaşadıkları aşırı anksiyete seviyesi doktora gitmelerini ertelemelerine sebep olur. Nozofobikler, hastalıktan dolayı acı çekebilecekleri bir korkuya sahiptirler ve bunu doğrulayabilecek herhangi bir durumdan kaçınırlar. Yaptıkları tek şey gerçeklere gözlerini kapamak ve belirsizlikler içinde yaşamaktır.

Gördüğünüz gibi, nozofobi ve hipokondri tam olarak aynı şeyler değildir. Siz veya tanıdığınız biri bir veya daha fazla hastalık yaşıyorsanız, size psikolojik bir terapi almanızı öneririz.