Mutluluk Kalıtsal mıdır? Bilimin Bazı Cevapları Var

Yazan ve doğrulayan psikolog Elena Sanz

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Bazı insanlar doğuştan mutluluğa yatkınlık gösterirler. Gerçekten de, neşeli, canlı ve gülen çocuklar genellikle iyimser, enerjik ve dayanıklı yetişkinler olarak büyürler. Ancak bu şanslı kategoriye dahil olmayanlar, bu insanların bunu nasıl yaptığını merak edebilirler. Peki, mutluluk kalıtsal mıdır ve bu insanlar genetik piyangoyu mu kazanmışlardır? Burada cevaplamaya çalışacağımız soru bu.

Mutluluğun kökenini incelemeye olan ilgi onlarca yıldır devam ediyor. Ayrıca, mutluluğa ulaşmak, tüm insanların en yüksek arzusu olmaya devam etmektedir. Bununla birlikte, yaşam doyumu bir kişiden diğerine önemli ölçüde değişir. Ek olarak, bazı bireyler kaygı, depresyon veya ilgisizliğe karşı daha savunmasızdır. En son bilimsel bulgular buna biraz ışık tutuyor.

Mutluluk kalıtsaldır

Birkaç araştırmadan sonra bilim, mutluluğun genetik bir bileşeni olduğu sonucuna vardı. Bazı bulgular, serotonin taşıyıcı genini (5-HTTLPR) bu öznel mutluluk duygusuyla ilişkilendirmiştir. Aslında bilim adamları, bu genin belirli bir versiyonunu sunanların daha fazla yaşam doyumu bildirdiklerini buldular.

Ayrıca mutluluk, insanların duygularını işleme biçimlerindeki farklılıklarla da ilişkilendirilmiştir. Bilim insanları, olumlu ya da olumsuz duygusal uyaranları seçici olarak işleme eğilimini belirlediler. Bu, bireyin depresyona karşı savunmasızlığını ve bu bozukluğun sürdürülmesini etkiliyor gibi görünüyordu.

Öte yandan, bazı araştırmalar, belirli genetik varyantların öznel iyi oluş, depresif belirtiler ve nevrotiklikle bağlantılı olduğunu bulmuştur. Başka bir deyişle, belirli ruh hallerine yatkınlık zaten DNA’nızda işaretlenmiştir.

Yaşam olayları mutluluğu nasıl etkiler?

Mutluluğun bir dereceye kadar kalıtsal olduğu açık olsa da, genleriniz bunu yalnızca yüzde 50 oranında belirler.

Doğduğunuz mutluluk eğilimi, bir bazal seviyeyi belirler. Bu, kişiden kişiye değişir. Ayrıca, olağan dışı olaylar ve duygular yaşadıktan sonra geri döndüğünüz seviyedir. Bu nedenle, muhtemelen son ayrılığınızın sizi sonsuza kadar mutsuz edeceğini veya piyangoyu kazanmanın size sonsuz mutluluk getireceğini düşünüyor olsanız da, durum böyle değildir.

Şok edici olaylar yaşayan insanlarla bazı çalışmalar yapılmıştır. İlk bakışta, bunların mutlulukları üzerinde büyük bir etkisi olması gerektiği sonucuna varılabilir. Örneğin, bazı durumlarda piyangoyu kazanmışlardır veya diğer bir durumda bir kazadan sonra belden aşağı felç olmuşlardır. Bununla birlikte, paradoksal olarak, bu bireylerin aşırı duyguları sadece birkaç ay sürmüştür. Daha sonra sonunda temel seviyelerine geri dönmüşlerdir. Bu nedenle, yaşam olaylarının mutluluk düzeylerini yalnızca yüzde on civarında etkilediği tahmin edilmektedir.

Çevre mutluluğu etkiler

Yukarıdaki bilgilerden ne sonuç çıkarabiliriz? Mutlu olma yeteneğinizin büyük bir bölümünün kazanılmış olduğunu anlayabiliriz. Başka bir deyişle, onu öğrenirsiniz. Kalan yüzde 40, büyüdükçe sizi çevreleyen ortama ve kendi mutluluğunuzu inşa etme yeteneğinize bağlıdır.

İstismara veya travmaya maruz kalarak büyüyen çocuklar, yetişkinlik dönemlerinde bile olumsuz ruh halleri yaşamaya önemli bir eğilim gösterirler. Aynı şey, depresif ebeveynlerle büyüyen veya erken bir kayıp yaşayanlar için de geçerlidir. Ancak, böyle dramatik vakalara bakmak gerekli değildir. Sadece kendi hayatınıza bir bakın. Çünkü yetiştirilme tarzınız her zaman yaşam doyum seviyenizi etkiler.

Çocuklar olarak, yaşamınız boyunca tekrar etme eğiliminde olduğunuz düşünce, duygu ve davranış kalıpları geliştirirsiniz. Negatif ya da iyimser olmayı, minnettar ya da mutsuz hissetmeyi ve esnek olmayı ya da üzüntüye hapsolmayı öğrenirsiniz. Bu nedenle, bugün mutlu olan yetişkinlerin çoğu mutludur, çünkü erken yaşlardan itibaren mutlu olmak için gerekli araçları edinmişlerdir.

Peki ya bu kadar şanslı olmayanlar? Neyse ki, mutluluğu her zaman öğrenebilirsiniz. Aslında, düşünmeyi, hissetmeyi ve davranmayı öğrendiğiniz şekilde, olumsuz kalıpları unutabilir ve onları başkalarıyla değiştirebilirsiniz.

Minnettarlığınızı ve iyimserliğinizi eğitmek, yaşam alışkanlıklarınızı geliştirmek ve iç diyaloğunuza özen göstermek, mutluluğun sorumlu olduğunuz kısmını etkileyen bazı önlemlerdir. Gerçekten de, kendi mutluluğunuzu, mutluluğun miras almadığınız kısmını kesinlikle yaratabilirsiniz.