Moda Psikolojisi: Kıyafetleriniz Sizin Hakkınızda Ne Söyler
tarafından incelendi ve onaylandı. psikolog Sergio De Dios González
Görüntümüz ve insanların bizi algılayışı arasında bir ilişki olduğunu fark etmek için bir moda sever olmamıza gerek yok. Kıyafetler, biriyle ilk tanıştığımızda analiz ettiğimiz şeylerin bir parçasıdır her zaman. Giydiğimiz kıyafetler kendimize ait başkalarının görmesini istediğimiz bir imaj sunmamıza olanak tanır.
Niyetimiz bu olmasa da giyim tarzımız kişiliğimizle ilgili çok fazla şey anlatır. Ayrıca, moda anlayışımızla ifade etmeye çalıştığımız şeyi her zaman insanlar bizim anlatmaya çalıştığımız şekilde yorumlayamayabilir. Bu makalede moda psikolojisi ve neler içerdiğine değineceğiz.
Birçok bilimsel araştırmanın yanı sıra psikolojik anketler moda seçimlerimizin birbirimizi algılayış ve yargılayış biçimimiz üstündeki gerçek etkisini araştırmıştır. Bu farklı deneyler şaşırtıcı sonuçlar vermiştir.
Moda sadece kadınlar için değildir
Birçok insan kadınların erkeklerden daha çok moda odaklı olduğuna inanmaktadır. Fakat, araştırmalar erkeklerin moda tarafından zannettiğimizden çok daha fazla şartlandırıldıklarını ortaya koymaktadır. Popüler görüşün aksine, Solomon ve Schopler (1982) moda anlayışı ve başkalarının onları görüş şekli açısından erkeklerin kadınlardan daha fazla etkilendiklerini ortaya koymuşlardır.
Ayrıca, kadın veya erkek olmanız fark etmeksizin yaptığınız moda seçimleri imajınızı, verdiğiniz izlenimi ve başkalarının size davranış biçimini etkileyebilir. Bir spor maçının sonucundan bir iş görüşmesinde yeteneklerinizin değerlendiriliş biçimine kadar kıyafetlerin her şeyin üzerinde etkisi olabilir.
Bu manada bir araştırma, spor kıyafetlerinin içinde kırmızı renginin kullanımının kazanma ihtimalini artırdığını ortaya çıkarmıştır. Öte yandan bir başka araştırma adayın kıyafetlerinin mülakatı yöneten kişinin yöneticilik yeteneklerine dair algısını ve kadınları yönetici pozisyonlarına alıp almama kararını hangi ölçüye kadar etkilediğini ortaya çıkarmayı hedeflemiştir.
Daha maskülen tarzda giyim öne çıkmıştır. Mülakat yapanlar erkeksi giyinenleri daha enerjik ve agresif olarak algılamıştır. Adaylar da daha maskülen giyindiklerinde daha avantajlı işe alım önerileri almışlardır.
“Stil olduğunuz kişiye dair son derece özel bir ifade biçimidir ve kıyafet giydiğiniz her an kendinizden bir parça öne sürersiniz.”
– Nina García
Moda Psikolojisi: Kıyafetleriniz sizin hakkınızda ne söyler
Teknolojik gelişmeler modayı öne çıkardı. Başlarda kıyafetlerin ana amacı bizi sıcak ve kuru tutarak güneşten veya tozdan korumaktı. Hayatta kalmak ile ilgiliydi.
Adım adım, insanlar günlük işleri kolaylaştırmak için (pantalonlardaki ufak cepler) kıyafetleri kullanmaya başladı. Teknolojik imkanlar arttıkça kıyafetler hayatta kalma ve pratiklik anlamında önemini kaybetti.
Kıyafetler artık bizim sadece hayatta kalmamıza ve işlerimizi kolaylaştırmaya yardım etmiyor. Kıyafetlerin hala pratik araçlar oldukları bir gerçek olsa da aynı zamanda başka bir yönden de anlam kazandılar. Örneğin, bazı giysi parçalarının ve markaların belirli bir statüyü temsil eder hale gelişine tanıklık ediyoruz.
Birçok toplumda moda anlayışı refah ve kişisel zevkin cisimlenmiş halidir. George Taylor 1926’da etek boyu endeksiyle bunu kanıtlamıştır. Taylor, bir ülke resesyon dönemine girdiğinde ve daha sade harcama alışkanlıkları benimsendiğinde kadınların genellikle daha uzun elbiseler tercih etmeye başladığını, refah dönemlerinde ise trendin tam tersini işaret ettiğini belirtmiştir.
Moda anlayışımız üzerindeki ikinci ana etki ise tür olarak milyonlarca yıllık bir gelişimin sonucudur. Birçok hayvanda olduğu ve evrimsel psikolojide eş seçme kavramının da öne sürdüğü gibi davranışımız bir eş bulma ve üreme çabamız tarafından belirlenmektedir.
Bir kıyafet seçebilme yeteneği aynı zamanda olasılıklar da sunar. Bize kendimizi diğerlerinden ayırt etme ve bireyselliğimizi ifade etme imkanı tanır, bu da partner olarak sahip olmak istediğimiz kişi için daha çekici görünmemizi sağlar. Dişi eşini çekmek için renkli tüylerini gösteren bir tavus kuşunu düşünün.
Öte yandan, kıyafetleri bir kalabalığa karışarak fark edilmemek için de kullanabiliriz. Örneğin bir üniforma giymek veya belirli bir çevrede geçici bir süre için bireyselliğimizi saklamak adına kısmen homojen bir stil benimsemek gibi.
Moda psikolojisinde kültürel etkiler
Moda psikolojisi ve kıyafet seçimleri hakkındaki birçok araştırma her bireyin yaşamakta olduğu toplumun kültürel değerlerine tabidir. Kültürel farklılıklar önemlidir. Hatta her kültür, örneğin belirli renklere dair aynı algıya sahip değildir.
Bizi başkalarının algılayış şeklini şartlandırmak söz konusu olduğunda, kıyafet seçimlerinin yüzeyselliğinin nadiren tek faktör olduğunu (giyim söz konusu olduğunda) belirtmek önemlidir. Yani sadece kıyafetlerimiz önemli değildir, aynı zamanda onları nasıl giydiğimiz ve nasıl eşleştirdiğimiz de önemlidir.
“Dış görünümünüze önem vermek kalbinizde ve ruhunuzda başlamalı. Güzellik ürünleri tek başlarına yardımcı olamazlar.”
– Coco Chanel
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.