Melatonin ve Meditasyon Arasındaki Bağlantı Nedir?

tarafından incelendi ve onaylandı. psikolog Gema Sánchez Cuevas

Tarafından yazılmıştır Sonia Budner

Son Güncelleme: 22 Aralık, 2022

Meditasyonun bilimsel olarak kanıtlanmış birçok etkisi vardır. En ilginç olanlarından biri beden kimyanızla ilgili olan kısmı. Meditasyon gerçekten de sağlığınız için önemli hormonları harekete geçirebilir. Bugün, özellikle melatonin ve meditasyon arasındaki bağlantıya odaklanacağız.

Düzenli meditasyon, zihninizi sakinleştirmeye ve enerjinizi yükseltmeye yardımcı olmasının yanı sıra, bazı araştırmaların gösterdiği üzere, vücudunuzdaki melatonin seviyesini arttırıyor. Melatonin, vücudunuzun uyku döngüsünü düzenlemeye yardımcı bir hormondur. Gece yattığınız zaman vücudunuz bu hormonu kanınıza daha çok göndererek uyku kalitenizi arttırır.

Melatonin, epifiz bezinde bulunan bir amino asit olan triptofan tarafından üretilir. Yüzyıllar önce insanlar bu bez için “ruhun oturduğu yer” derdi. Birçok Batı kültüründe insanlar, meditasyon yaparken enerjiyi epifiz bezine doğru aktarır. 

Araştırmalar melatonin ve meditasyon hakkında ne söylüyor?

1995 yılında Massachusetts Üniversitesindeki bir araştırmacı grup, melatonin ve meditasyon arasındaki ilişkiyi inceledi. Bu araştırmayla gerçekten ikisi arasındaki ilişkiye dair etkileyici ve önemli veriler elde edildi.

Araştırmanın hedefi, düzenli ve farkındalıkla yapılan meditasyonun vücuttaki melatonin seviyesini arttırıp attırmadığını görmekti. Bunun için, deneklerden gece yarısında idrar örnekleri isteyerek içeriğinde 6-sulfatoxymelatonin olup olmadığına bakıldı.

Bu kimyasal, melatonin dekompozisyonu sonucunda ortaya çıktığı için melatonin seviyesi hakkında bilgi alabileceğimiz veriyi sağlıyor. Daha önceki araştırmalar melatoninin ışığa duyarlı olduğunu göstermişti, fakat artık yapılan yeni araştırmalar psiko-duyarlı da olduğuna işaret ediyor olabilir.

Melatonin ve meditasyon

Harika keşifler sonucunda şuna ulaştılar: düzenli meditasyon yapanlar yapmayanlara göre daha yüksek melatonin seviyesine sahipti. 

Benzer bir araştırma yatmadan hemen önce meditasyon yapmanın gece salgılanan melatonini arttırdığını ortaya çıkardı. Fakat kişi bir sonraki gece meditasyon yapmadığında melatonin seviyesinde artış olmuyordu. Bu da demek oluyor ki, melatonin seviyenizi arttırmak için düzenli meditasyon yapmalısınız.

İnsanların uyku halindeki fizyolojik verilerini inceleyerek değerli bilgiler edindiler. Düzenli olarak meditasyon yapanlar derin uykuda daha çok zaman geçiriyordu. Ayrıca daha güçlü teta ve alfa dalgalarına ve arka planda da biraz delta aktivitesine sahiptiler. REM uykusunun kalitesinde de bir artış söz konusuydu.

Bu nasıl oluyor?

Meditasyon hipotalamus-hipofiz-adrenal aksı düzenler. Yani vücudunuzun kortizol ve katekolamin seviyelerini yönetir. Ayrıca araştırmalar meditasyonun dehidroepiandrosteron, büyüme hormonu, tiroit uayrıcıları, prolaktin ve elbette melatonin seviyesini de arttırdığını gösterdi.

Melatoninin hipnotik bir etkisi vardır çünkü üst kiyazmatik çekirdeğinizi kısıtlar. Bunun yanı sıra, antioksidan ve bağışıklık sistemini düzenleyici etkileri de görülmüştür. Önemli bir antioksidan görevi görmekle kalmaz iyi hissetmenizi de sağlar.

Meditasyon ayrıca konsantrasyonunuzu da arttırmanın iyi bir yoludur. Bu sadece melatonine olan etkisiyle açıklanamaz; melatoninin öncüleriyle, özellikle de serotonin ve noradrenalinle de ilgilidir. Buna ek olarak, karaciğerin metabolizmasını yavaşlatır ve epifiz bezini uyarır.

Melatonin ve yaşlanma

Melatonin üretimi yaşlandıkça azalmaya başlar. Bu azalmayla uyku döngüleriniz de yaşlandıkça değişir. Yıllar geçtikçe sempatik ve parasempatik sinir sisteminizin aktivitesi yavaşlamaya başlar.

Bu azalma otonom sinir sistemini aktive eder ve böylece uykudaki iyileştirici sürecin niteliklerini azaltır. Diğer yandan, düzenli olarak meditasyon yapmak ise otonom sinir sisteminin aktivitesini uykudayken azaltabilir. Beyninizin orta hattındaki teta dalgasının aktivitesi de parasempatik aktiviteyi kontrol altında tutar.

Sonuç

Bahsettiğimiz tüm araştırmalara ve bulgulara bakarsak, düzenli meditasyonun (özellikle Vipassana meditasyonunun) büyük ölçüde faydalı olduğu sonucuna varabiliriz. Meditasyon, uyku döngünüzün sağladığı yenileyici ve kendi kendini düzenleyici fonksiyonlara oldukça benzer fizyolojik değişimler yaratır. 

Meditasyonun uyku kaliteniz üzerindeki yardımcı etkisi doğruysa, hem zihnimiz hem de bedenimizin iç dengesinde, yani sağlığımızda önemli bir etkiye sahip demektir. Ayrıca bedenimizin uyku mekanizmasını ve bilinç düzeyinde zihnimizi daha iyi anlamamız için de açılan bir penceredir.