Kıyıya Vuran Dalgalar Metaforu
Kıyıya vuran dalgalar metaforu, üçüncü dalga terapiler grubuna ait olan kabul ve kararlılık terapisinde (Acceptance and Commitment Therapy – ACT) terapistlerin kullandığı bir araçtır. Klinik bağlamda, bu araç, gücü olumsuz duygu ve düşüncelerden uzaklaştırmak için yararlıdır.
Bu yazımızda, kıyıya vuran dalgalar metaforunu ve bunu günlük yaşamınızda nasıl uygulayabileceğinizi tartışacağız. Ancak, bunu yapmak için önce ACT’nin tam olarak ne olduğunu anlamalısınız.
ACT nedir?
Kabul ve kararlılık terapisi (Acceptance and Commitment Therapy – ACT) nispeten yeni bir terapötik stratejidir. Psikolojinin bilişsel-davranışsal dalından gelir. Bu nedenle, düşüncelerimizin nasıl hissettiğimiz üzerinde muazzam bir güce sahip olduğu fikrine dayanır.
Bununla birlikte, bilişsel-davranışçı terapinin aksine, ACT aklınızdan geçenleri değiştirmeye çalışmaz. Bu özel stratejinin ana fikri, düşüncelerinizin onlara vermek istediğiniz kadar güce sahip olmasıdır.
Kabul ve kararlılık terapisinin ilkelerinden biri, olumsuz duyguların size zarar veremeyeceğidir. ACT’nin yaratıcıları, sadece orada olduklarına inanırlar. Bu yüzden onları kabul etmeyi öğrenirsek daha az acı çekeriz.
Hastaların olumsuz düşünceleri kabul etmesine yardımcı olmak için terapistler hayal gücü gerektiren teknikler kullanır. Bunlardan biri de kıyıya vuran dalgalar metaforudur.
Kıyıya vuran dalgalar metaforu
Bu metaforu terapide kullanmanın amacı, hastanın duygu ve düşüncelerinin kendisine zarar veremeyeceğini anlamasına yardımcı olmaktır. Sonuç olarak, endişeden muzdarip insanlar için çok iyidir.
Bu şekilde çalışır: Uzun, beyaz, kumlu bir plaj hayal edin. Dalgalar sürekli kıyıya vuruyor. Bazıları küçük. Ancak diğerleri büyük ve tehditkar. Boyutları ne olursa olsun, hepsi sahile ulaştıklarında zararsız bir şekilde ortadan kaybolurlar.
Şimdi, dalgalara karşı savaşmaya çalışan birini hayal edin. Pek mantıklı değil, değil mi? Günün sonunda, su sahile zarar vermiyor. Onlarla savaşmaya çalışan kişi sadece sinirli ve yorgun olacak.
Muhtemelen anlayabileceğiniz gibi, plaj sizsiniz. Tıpkı sahil gibi, yolunuza çıkan hemen hemen her şeye direnebilirsiniz. Dalgalar size zarar veremeyecek düşünce ve duyguları temsil eder.
Evet, bazı dalgalar diğerlerinden daha korkutucu. Bir an için kendinizi kötü hissetmenize neden olabilirler. Hatta hiç gitmeyeceklermiş gibi görünebilir. Ama sonunda, ne kadar korkutucu olursa olsun, tüm dalgalar kuma karışır.
Metaforun amacı, kontrole ihtiyaç duymanın bir alternatifi olarak kabulü düşünmenize yardımcı olmaktır.
Bu araç nasıl kullanılır
Kabul ve kararlılık terapisine göre zihniniz iki kısımdan oluşur. Bunlardan biri düşünmek ve hissetmekten sorumludur. Düşünceleriniz tehdit edici görünebilir. Ancak zihninizin diğer kısmı olan “gözlemci” asla zarar görmez.
Gözlemci zihniniz metafordaki kumsal gibidir. Düşünceler ve duygular gelir ve gider, ancak kum kalır. Öyleyse onlar için endişelenmenin amacı nedir? Bu kontrolsüz düşünce ve duygulara karşı neden savaşalım?
Kıyıya vuran dalgalar metaforu, kendinizi zihinsel “yaratımlarınızdan” uzaklaştırmanıza yardımcı olabilir. Çoğu zaman, acımız gerçekte olanlardan kaynaklanmaz. Bunun yerine, kendinize söylediklerinizden gelir. Kafanızdaki hikayelere ve endişelere çok fazla önem verdiğinizde, mutsuz olursunuz.
Kendinize neler olduğunu söyleme gücünüz var. Yorumcu değil, gözlemci olun. Düşünceleriniz ve duygularınız, üzerinizde ancak onlara verdiğiniz kadar güce sahiptir. Sonunda dalgalar kaybolacak ve deniz tekrar sakinleşecek.
İlginizi çekebilir ...
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
Powers, M. B., Zum Vörde Sive Vörding, M. B., & Emmelkamp, P. M. G. (2009). Acceptance and commitment therapy: A meta-analytic review. Psychotherapy and Psychosomatics. https://doi.org/10.1159/000190790
Hayes, S. C., Luoma, J. B., Bond, F. W., Masuda, A., & Lillis, J. (2006). Acceptance and Commitment Therapy: Model, processes and outcomes. Behaviour Research and Therapy. https://doi.org/10.1016/j.brat.2005.06.006