Kanser Hastası Çocukların Hayat Kalitelerini İyileştirmek

Yazan ve doğrulayan psikolog Gema Sánchez Cuevas

Tarafından yazılmıştır Judith Francisco

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Her yıl, 15 yaşın altındaki 900 çocuğa kanser teşhisi konuyor. Şanslıyız ki tıbbi gelişmeler sayesinde çocukları tedavi etmek mümkün. Ancak önemli olan tek şey, hastalığı iyileştirmek değil. Çocukların hayat kalitelerini de geliştirmek şart.

Hastalığın yan etkileri ve kullanılan tedaviler merkezde olmalıdır. Bu nedenle, çocukların yaşayacağı acıları azaltmak için en etkili psikolojik teknikleri bir araya getirmek önemlidir. Ayrıca çocuklarda kaygı ve depresyonu azaltmak için en uygun müdahalelerin neler olduğunu bilmek tavsiye edilir. Hem hastalık hem de iyileşme sürecinde çocukların yaşam kalitesini her zaman iyileştirmeye çalışmalıyız.

Kanser Hastası Çocuklar – Bu hastalık onları nasıl etkiler?

Kanser hastası çocuklar psikolojik olduğu kadar da fiziksel belirtiler çekerler. Fiziksel belirtiler arasında kusma, kilo kaybı, yorgunluk vb. vardır. Duygusal bir düzeyde, kanser hastası çocuklar öfke, korku, yalnızlık veya endişe duyguları ile karşı karşıyadır.

Tanının yapıldığı yaşa bağlı olarak, hastalık farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Küçük çocuklarda en çok öne çıkan özellik, acı duyma endişesi ve anne babalarından ayrılma korkusudur. Daha büyük çocuklarda ise yalnızlık duyguları ortaya çıkmaya başlar. Gençler, fiziksel değişimlere bağlı ölüm ve stres korkusunu yaşar.

Acı en sık endişelerden biridir. Bu acı, hastalığın kendisinden kaynaklanabilir veya tıbbi prosedürlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Örneğin, kemik iliği aspirasyonları ve biyopsiler çok sancılı olup sık uygulamayı gerektirir.

Kanserli çocuklar ayrıca, hastalığın kendisinden daha da acı verici kabul edilen radyasyon terapisi, kemoterapi veya kan alımı gibi prosedürlere maruz kalmak zorundadırlar. Bunun yanında uyku bozuklukları, yorgunluk, endişe sorunları, depresyon ve sosyal problemler de oldukça yaygındır.

Kanser hastası çocuklarda psikolojik müdahale

Tanının bilinmesi, aile üzerinde çok güçlü bir psikolojik etki yaratır. Bundan sonra, çocuğun da teşhisi öğrenmesine izin verilip verilmeyeceği sorusu ortaya çıkar. Bu durumlarda, ne yapılacağı ve nasıl yapılacağı konusunda uzmana danışmak hem aileye hem de çocuğa yardımcı olabilir.

Kanser teşhisi, çok fazla anlayış, naziklik ve her şeyden önce destek gerektiren çok hassas bir durumdur.

Hastalığın etkileri, tedavinin özellikleri ve evrimi ile belirsizlik duygusu, cevaplara ihtiyaç duyan birçok soruya neden olmaktadır. Psikolojik müdahale, bu cevapları bulmaya yardımcı olabilir veya en azından ortaya çıkan durumların nasıl yönetileceğini gösterir.

Birçok kez etkinliğini kanıtlamış bir dizi tedavi mevcut. Bunların anlaşılmasını kolaylaştırmak için genel tedavilerinden bahsettiğimiz ana semptomları açıklayacağız.

• Bulantı ve kusmanın azaltılması – rehberli görüntüler, hipnoz ve sistematik duyarsızlaştırma ile ilerleyici kas gevşemesi.
• Ağrı kontrolü – dikkat dağınıklığı, hayal gücünün kullanımı, nefes ve rahatlama eğitimi, pozitif teşvik, müzik terapisi veya hipnoz.
• Yorgunluğu azaltma – önceliklere dayalı faaliyetlerin dağıtılması ve planlanması.
• Anksiyete tedavileri – nefes alma ve rahatlama teknikleri, hoş görüntülerin gösterilmesi, uygun davranışların güçlendirilmesi, ayrışık takviye ve olumlu kendini ifade etme.
• Depresyon tedavisi– duygusal eğitim, keyifli aktiviteler ve bilişsel yeniden yapılanma.

Kanseri yendikten sonra yeni bir hayata adapte olmak

Kanser hastası çocuklar için hayatta kalma oranı neredeyse% 80’dir. Bu, umut verici bir veri. Ayrıca bilim, farklı tedavi türleriyle %100 başarıya ulaşmayı hedefliyor. Peki ama kanseri yenmek ne anlama geliyor?

Kanser, diğer şeylerin yanı sıra uzun süre hastanede yatmakla karakterize bir hastalıktır. Küçük hastalar okula gitmeyi bırakır, sınıf arkadaşlarını veya öğretmenlerini zar zor görebilir ve dış dünyayla temasları asgari düzeye iner. Bu durum çocukların sosyal çevrelerini küçültür. Dolayısıyla, yeniden topluma adapte olma zamanı geldiğinde bazı zorluklardan yaşayabilirler.

Sınıf arkadaşlarına yeniden katılma

Örneğin, okula geri dönmek karmaşık bir süreçtir. Hem çocuklar hem de ebeveynleri bazı korkularla yüzleşecektir. Bir yandan, çocuklar ebeveynlerinden ayrılmak istemez ve fiziksel değişimler (alopesi, ampütasyonlar, vs.) konusunda bazı endişeleri olabilir. Öte yandan, ebeveynler çocuklarının akranları tarafından reddedileceğinden korkar. Ayrıca ebeveynler çocuğun sağlığını tekrar etkileyecek hastalıklara yakalanabileceğinden endişe duymaktadır.

Bu durumlarda, çocuk ve tüm aile yanında durumdan sorumlu olacak öğretmenlere yararlı bilgiler sağlanması önerilir. Yeniden hayata katılmak, zaman gerektiren bir uyum sürecine yol açar.

Okul personeliyle toplantı yaparak onları çocuğun hastalığı ve tedavisi hakkında bilgilendirmek, çocuğu okula dönmeye hazırlayacak aktiviteler yapmak ya da diğer çocukların bu hastalığı ve yeni gelen arkadaşlarının ihtiyaçlarını anlaması için sunumlar yapmak gibi bazı müdahalelerin etkinliği kanıtlanmıştır.

Sonuç olarak, psikolojik yardım sayesinde ve diğer uzmanların uygulayacağı disiplinlerarası müdahaleleri göz önüne alarak kanser hastası çocuklar ve ailelerinin bu zor süreç boyunca daha iyi bir yaşam kalitesine sahip olmasına yardımcı olabiliriz.