Hafızanızı Güçlendirmek ve Entelektüel Kapasitenizi Artırmak

Çok iyi entelektüel becerilere sahip olmak ve zihnin kıvraklığını korumak çok önemlidir. Bu, yalnızca öğrencilik ya da iş hayatında değil, hayatın her alanında geçerlidir. Her halükarda, iyi bir hafızaya sahip olmak beynimizin sağlık ve canlılığına bağlıdır. Tıpkı vücudumuzun geri kalanı gibi, gri madde de yaşlanır.

İyi haber şu ki beyne egzersiz yaptırmak, onu sağlıklı tutarak potansiyelinden tamamen faydalanmak ve hatta kapasitesini artırmak mümkündür. İnsan beyni, yaşlılıkta bile değişme ve uyum sağlama becerisine sahiptir. Bu beceriye, nöroplastisite denir. Beyin düzgün bir şekilde uyarıldığında yeni sinirsel yollar yaratabilir, var olan bağlantıları değiştirip kendini etraftaki değişikliklere uyumlu hale getirebilir. Beynin nöroplastisitesi sayesinde, bilişsel kapasitemizi geliştirmemiz, öğrenme becerimizi ve hatta hafızamızı iyileştirmemiz, mümkün olmaktadır.

Hafızanızı geliştirmek için ipuçları

1. Egzersiz yapın

Fiziksel aktivite sırasında beynimiz de egzersiz yapmış olur. Esasen, vücudumuza bakmak, bilgileri daha kolay işleyip hatırlamamıza da yardımcı olur. Fiziksel aktivite, beyne daha fazla oksijen gitmesini sağlar ve diyabet ya da kalp ve damar hastalıkları gibi hafıza kaybına yol açan hastalıklar geliştirme riskini azaltır. Ayrıca egzersiz, beynimizin kimyasal etkilerini artırır ki bu da nöronların korunmasında çok faydalıdır.

2. Uykunuzu alın

Yeterince dinlenmediğinizde beyniniz tam kapasitesini kullanamaz. Yaratıcılık, çatışma çözümü, eleştirel düşünme becerileri ve diğer entelektüel beceriler, uykusuzluk nedeniyle kullanılamaz.

Uyku, öğrenmek ve hafızanızı korumak için esastır. Araştırmalar gösteriyor ki uykunun derin aşamalarında hafıza güçlendirilmektedir.

3. Sosyal hayatınızı bir kenara bırakmayın; eğlenin!

Birçok çalışma, sosyal aktivite ve iyi geçirilen zamanlarla dolu bir yaşam tarzının, bilişsel faydalar açısından önemli olduğunu ortaya koymaktadır. Esasen, insanlar olarak sosyal varlıklarız ve izolasyon halinde yaşarken kendimizi geliştiremeyiz. Dahası, sosyal ilişkiler beynimizi uyarır çünkü başkalarıyla etkileşim, beyin egzersizin en iyi türüdür.

Araştırmalar ayrıca önemli ilişkiler ve güçlü bir destek sistemine sahip olmak çok önemlidir. Sadece duygusal sağlığımız için değil, zihinsel sağlığımız için de. Harvard Üniversitesi School of Public’te çalışan araştırmacılar, en aktif sosyal yaşama sahip kişilerin, hafıza azalmasında en düşük orana sahip olduğunu kanıtlamıştır.

Eğlenmek de beynimiz için çok iyidir. Gülmek bedenimiz için en iyi ilaç ise beynimiz için de kesinlikle en iyisidir. Beynin belli alanlarıyla kısıtlı duygusal cevaplardan farklı olarak gülmek, beyindeki farklı bölgeleri kapsar. Dahası, gülmek, öğrenme ve yaratıcılık için esas olan beyin bölgelerini harekete geçirir. Psikolog Daniel Goleman’ın Emotional Intelligence adlı kitabında dediği gibi: “Gülmek, insanların daha geniş düşünmesine ve daha özgürce bağlantı kurmalarına yardımcı olur.” 

4. Stresle etkili biçimde başa çıkın

Stres, beynin en kötü düşmanlarından biridir. Kontrol edilmediği takdirde zamanla kronik strese dönüşerek beyin hücrelerimizi mahveder ve yeni hatıralar yaratıp eskilerini hatırlamaktan sorumlu beyin bölgesi hipokampusa zarar verir. Rahatlama teknikleri, stres yönetiminde çok etkilidir.

Stresten başka depresyon, anksiyete ve kronik endişe de beynimiz için çok zararlıdır. aslında depresyon ve anksiyete belirtilerinin bir kısmı konsantrasyon, karar verme ve hatırlama güçlüğüdür.

5. İyi beslenin

Tıpkı vücudunuzun geri kalanı gibi beyniniz de yakıta ihtiyaç duyar. Ne var ki beyne iyi gelen tek bir gıda yoktur. Fiziksel sağlığınız için tavsiye edilen beslenme şekli beyninizin sağlıklı olması için de gereklidir. Yani meyve,sebze,tam tahıllı yiyecekler, (zeytinyağı, kuru yemiş ve balık gibi) ‘sağlıklı’ yağlara dayalı bir beslenme şekli önemlidir. Bu şekilde beslenerek sağlığımızı ve hafızamızı koruyabiliriz.

Zihinsel enerji söz konusu olduğunda, kompleks karbonhidratları seçmek en iyisidir. Karbonhidratlar beynimizi besler ama (şeker, beyaz ekmek ve işlenmiş mısır gevreği gibi)basit karbonhidratlar, hızlı bir enerji sağlarken bu enerji aynı hızda kaybolur. Basit karbonhidratın bol tüketildiği beslenme şekillerinin, yaşlılarda bilişsel güçsüzlük riskini artırdığına dair kanıt vardır. Uzun süreli enerji ve yakıt alabilmek için tam tahıllı buğday ekmeği, tam tahıllı pirinç ve yulaf, lifli mısır gevreği ve baklagiller gibi kompleks karbonhidratları tüketmeliyiz.

Diğer yandan, zihinsel sağlığınızı korumak istiyorsanız, çok fazla kalori almak, doymuş yağ ve alkol tüketmek kesinlikle tavsiye edilmemektedir. Fiziksel sağlık için de bu geçerlidir.

6. Beyninizi çalıştırın

Yetişkinlik çağına ulaştığımızda beynimiz hızlı bir şekilde bilgiyi işleyebilmemiz, günlük sorunları çözebilmemiz ve en az zihinsel çabayla rutin görevleri tamamlayabilmemiz için sinir yolları geliştirmiş olur. Ama hep aynı şeyi yapmaya odaklanırsak, beynimizi gelişip büyümesi için ihtiyacı olan teşviki vermiyoruz demektir.

Kas gücünde olduğu gibi beyin de sürekli kullanılarak geliştirilebilir. Bu nedenle, beyninizi çalıştırıp yeni meydan okumalarla sınamalısınız. Bunun sonucunda bilgiyi işleme ve hatırlama beceriniz artacaktır. Beynin gelişmesi için en iyi aktiviteler, bizi rutinlerden uzaklaştırıp yeni beyin yolları geliştirmeye zorlayanlardır.