Gücenmek: Bu Kötü Alışkanlıktan Nasıl Kurtulunur?

Yazan ve doğrulayan psikolog Elena Sanz

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Bazı insanlar her şeye gücenir. Kim en az bir kez önemli olmayan bir şeye orantısız bir şekilde tepki vermemiştir ki? Peki, bu neden oluyor? Hoşlanmadığınız şeyleri söyleyen “düşmanın” peşine düşmenizi sağlayan o şey nedir?

Nedense, insanların yargıları belirli koşullar altında bulanıklaşır ve en ilkel ve duygusal beyin kontrolü eline alır. Mantıklı bir şekilde düşünürseniz, gerçekler hakkındaki yorumunuzu abarttığınızın farkındasınızdır. Peki, neden belirli bir anda kendinizi kontrol edemiyorsunuz?

Gücenmek alışkanlığı çok fazla acıya neden olabilir. Başkalarının sizi incitmek, aşağılamak veya küçümsemek istediğine inanmanızı sağlar. Böylece, sürekli bir alarm durumunda kalırsınız. Ayrıca bu aşırı hassasiyet, kişiler arası ilişkilerinizi de etkiler. Ya onları gerginleştirir ve kırar, ya da onları dahil olan herkes için mutsuz bir hale getirir. Peki bu konuda ne yapabilirsiniz?

Gücenmek

Hiçbir koşulda kimsenin size zarar vermesine ya da saygısızlık etmesine izin vermemelisiniz. Aslında, içinde gerçekten de hakaret ya da saldırganlığın olduğu birçok durum vardır. Bu nedenle, savunmaya geçmek ve kendinizi savunmak mantıklı ve hatta sağlıklıdır. Bununla birlikte, kişilerin sizi gücendirmek gibi bir niyeti olmadığı pek çok örnek de vardır. Bu nedenle, ne zaman aşırı tepki vermemeniz gerektiğini öğrenmelisiniz.

Ana Faktörler

Bu değişkenler aşırı duyarlı olmanızı açıklayabilir:

• Çocukluk yaraları. Herkes yaşamın ilk yıllarında kendilerinde iz bırakan durumlar yaşar. Lise Bourbeau, çalışmalarında beş yarayı anlatıyor. Anıların ve acının yeniden su yüzüne çıkmasının ve birinin henüz iyileşmemiş olan bir yaraya dokunduğu durumları büyütmesinin nedeni de budur. Birinin size yaptığı ya da söylediği şeye gerçekten gücenmezsiniz; onlar sadece hafızanızdaki eski acıyı uyandırmıştırlar.
• Özgüven eksikliği. Gücendirilmesi kolay kişilerin özgüvenleri düşüktür. İçsel aşağılık duyguları, onların bunu ne pahasına olursa olsun saklamaya çalışmasına neden olur. Bu nedenle, savunmacı ve kırılgan özgüvenleri, gerçek olmasa bile saldırıya dayanamaz. Aksi takdirde açığa çıkabilirler.
• Esnemezlik. Bilişsel katılık ya da ikili düşünme gibi özellikler bazı insanları rahatsız eder. Başkalarının belirli bir şekilde olması ve davranması gerektiğini düşünen kişiler, genellikle insanların yaptıkları ya da söylediği her şeyi yanlış yorumlarlar. Mizah duygusuyla tepki vermenin uygunsuz olduğuna inandıklarında aptalca bir şakaya gücenmek gibi şeyler yapabilirler.
• Alışkanlık. Bir davranışı ya da düşünce modelini tekrarlamak, yalnızca bunun tekrarlanma olasılığını arttırmaya yarar. Tekrarlama, ilişkili sinir bağlantılarını güçlendirir ve bazı reaksiyonlar otomatik hale gelir. Bu nedenle, gücenmek bazı insanlarda zaten yerleşik olan bir davranış olabilir ve bilgileri yorumlayacak başka bilişsel yollar bulmak onlar için zordur.

Gücenmek Nasıl Bırakılır

Anlamanız gereken en önemli şey, siz izin vermediğiniz sürece kimsenin sizi gücendiremeyeceğidir. Bunun nedeni, başkalarının nasıl konuşacağını ya da nasıl davrandığını kontrol edemeyecek olmanızdır. Bundan dolayı, yalnızca kendi tepki verme şekliniz üzerinde kontrole sahipsiniz. Bu nedenle, boğazlarına atlamayın ve temel olarak, neye gerçekten gücendiğiniz konusunda seçici olun.

Elbette, bazı saldırılar açıkça kasıtlı ve hatta zararlıdır. Yine de girişken olun ve haklarınızı saygılı bir şekilde savunun. Yapmanız gerekiyorsa o ilişkiden uzaklaşın, ancak bunu yorumunuzun doğruluğunu analiz etmeden önce yapmayın. Yaralarınızın ve eksikliklerinizin merceği dışındaki bir mercekten neler olduğunu algılamak için elinizden gelenin en iyisini yapın.

Yani, gücenmek alışkanlığından kurtulun; diğer bilişsel yolları aramaya ve kullanmaya alışın. Varsayımlarda bulunmayın ve bunun yerine sorular sorun. Duyarlılığınız çoğu zaman en kötüsünü beklemenize ve hiç olmayan yerde olumsuz niyetler görmenize yol açar.

Çatışmalardan kaçınmak için, sizinle etkileşimleri sırasında başkalarının söylediklerini ya da yaptıklarını nasıl yorumladığınız konusunda daha esnek olun. Bu, kişiler arası ilişkilerinizi ve hatta akıl sağlığınızı iyileştirecektir. Deneyin! İç huzuru her zaman haklı olmaktan daha sağlıklıdır.