Gergin Beyin ve Endişe Döngüsü

Yazan ve doğrulayan psikolog Sergio De Dios González

Tarafından yazılmıştır Valeria Sabater

Son Güncelleme: 27 Aralık, 2022

Gergin beyin, korkudan daha çok endişe ile uğraşır. Çok yorulur ve sınırlı kaynaklar ile sürekli tekrar eden endişeler ve tehdit ve baskı ile yaşamaya çalışır. Nörobilim bu durumun, amigdalada meydana gelen hiperaktivite sebebi ile meydana geldiğini ifade eder.

Napoleon Bonaparte, gece yatmadan önce daha rahat uyumak için tıpkı kıyafetlerimizi çıkardığımız gibi endişelerimizden de kurtulmamız gerektiğini söyler. Yine de hepimiz sık sık endişe duyarız.

Amsterdam Vrihe Üniversitesinde görevli bir psikolog olan Ad Kerkhof, belirli hususlar ile ilgili endişe duymamın son derece normal olduğunu ifade eder. Buradaki sorun, aynı şeyler ile ilgili her gün endişe duymaktır.

Nörobilim uzmanlarının kendilerine yıllardır sorduğu bir başka soru da şudur: Beynimizi bu tür psikolojik yollara sokan dürtü nedir? Kendimizi neden bu endişelerden başka bir şey düşünemeyecek noktaya kadar sürüklüyoruz?

“Endişe etmek salakçadır. Sanki elinde şemsiye ile yolda yürürken yağmurun yağmasını beklemektir.”

– Wiz Khalifa

Gergin Beyin ve Amigdala

Gergin bir beyin, etkin bir beynin tersidir. İkinci eldeki kaynakları en iyi şekilde kullanıp, doğru bir duygusal denge ile stresi alt seviyede tutarken, birincisi tam tersini yapar. Hiperaktivite, yorgunluk ve hatta mutsuzluk burada etkendir.

Anksiyeteye neyin neden olduğunu bazı şeyler üzerinden neden tekrar tekrar düşündüğümüzü biliyoruz. Yine de, endişelendiğimiz zaman beynimizde ne olur? Amerikan Psikiyatri Dergisinde 2007 yılında yayımlanana bir makale ilginç bir cevap veriyor.

Duygular ve Acı

• Kaliforniya Üniversitesinde görevli Dr. Stein, Simmons ve Feinstein, amigdala aktivitesinde ve ada korteksinde bir artışın,  gergin beyne neden olduğunu ifade eder.
• Ayırca, bu beyin bölgeleri çevremizdeki olası tehditleri algılamak ile yükümlüdür. Böylelikle, bu uyarana karşı bir duygusal durum tertip ederler.
• Yine de, haftalar hatta bazen aylar boyu gergin olduğumuz, başka bir ilginç durum yaşanır. Kendimizi kontrol ve mantıksal düşünmeden sorumlu ön korteks normalde olduğu kadar etkin bir biçimde çalışmaz.

Bir başka değişle, amigdalamız kontrolü eline alır ve saplantılı düşüncelerimizin yoğunluğunu arttırır. Ek olarak, anksiyetenin beyinde ağrıya neden olduğunun da altınızı çizmek lazım. Anteriyor singulat korteksin aktivasyonu bunu doğrular niteliktedir.

Bazı İnsanlar Aşırı Anksiyete Meyillidir

Çok fazla endişe duymanın anksiyeteye neden olacağını biliyoruz. Peki ama bazı insanlar neden günlük endişelerini idare edebilirken, diğerleri tekrar ve tekrar o saplantılı döngülere girer?

• Quebec Üniversitesinde görevli doktorlar olan Mark H. Freeston ve Josée Rhéaume, endişelerini etkili şekilde kullanan insanların olduğunu söyler. Bu insanlar, olumsuzluğu göz ardı edip, kontrolü ellerine alır, suçluluk hissetmeden, herhangi bir sorunun çözümüne odaklanır. Diğerler ise olumsuz duygular içerisinde kalır.
• Bu çalışma, gergin beynin genetik bir özellikte olduğunu gösterir.
• Çok duyarlı insanlar bu tür psikolojik evrelerden geçebilirler.

Endişeyi Etkin Bir Şekilde Yönetmek

Kimse gergin bir beyin ile uğraşmak istemez. Hepimiz, etkin, sağlıklı ve güçlü bir beyin isteriz. Bunu başarmak için, endişelerimizi kontrol etmeyi öğrenmemiz gerekir. Bu sayede anksiyeteden etkilenme ihtimalini azaltırız.

Şimdi beynin endişe kasını kontrol etmek için bazı çok basit ipuçlarına bir bakalım:

Yaşanacak ve Endişe Edilecek Zamanlar Vardır:

• Bu strateji etkin olduğu kadar basittir de. 15 dakika sabah ve 15 dakika da akşam endişe etmek üzerine kurulur kognitif bir düşünce aracına dayanır.
• Bu süre zarfında, bize endişe veren durumları ve çözümlerini düşünmeliyiz.
• Bu zaman zarfları dışında bize endişe veren bir şeyi düşünemeyiz.

Çapa Görevi Gören İyi Anılar

Endişelerinizi bir kenara bırakmak için kendinizi hazırlamanız gerekir. Olumlu ve rahatlatıcı ‘çapalar’ inşa etmek, bunu başarmak için iyi bir yoldur. Örneğin, olumlu bir duygu ya da anı yardımcı olabilir.

Sonuç olarak, şunları aklınızda tutmanızda fayda var: bu stratejiler zaman alır ve sabır, kararlılık ve istek gerektirir. Beyninizi terbiye etmek ve sakinleştirmek kolay bir iş değildir.

Yine de, gergin beyninizi kontrol etmek mümkün. Tek yapmanız gereken, endişelerinize odaklanmayı bırakıp, baskıdan kurtulmak ve yeni hedefler belirlemektir.