Ego Nedir? Alçak Gönüllülüğü Bastıran Gösterişli Bir Ses

Yazan ve doğrulayan psikolog Valeria Sabater

Tarafından yazılmıştır Valeria Sabater

Son Güncelleme: 14 Aralık, 2021

Ego nedir? Genellikle gurur dokunuşları ve bol savunma mekanizmalarıyla ayrıntılı bir sosyal maske olarak tanımlanır. Dünyayı dingin bir alçak gönüllülükle görmek için değil de, oradan dünyaya bakmak için bir dağa tırmanmak bizim için gurur vericidir. Çok az psikolojik yapı aslında bu kadar çok tanıma ev sahipliği yapar ve hepsi birbirinden farklıdır.

Latince kökenli ve ‘ben’ anlamına gelen ego kavramı kişiliğimizden bahsederken en çok kullanılan boyutlardan biridir. En yaygın anlamlarından birinin kibir olduğu doğrudur. Kibir, kendimizin bir parçasını başkalarına empoze etmeye çalışırken dışarıya çizdiğimiz imajdır. Ancak, bu duygu zihinsel bir oluşumdan, duygudan, ihtiyaçlardan başka bir şey değildir. Bu duyguyu kendimiz, kendi zihnimizde yaratırız.

Kendi kendine inşa edilmiş o ben duygusunun, o dış ve yapay maskenin arkasında, otantik varlığımız vardır. Sorun, toplumda hayatta kalmak için yonttuğumuz dış katmana hükmettiğimizde, bu duyguya tabi olduğumuzda ve aşırı derecede ona bağlı olduğumuzda ortaya çıkar. Bu konuyu biraz daha derinlemesine inceleyelim.

Ego nedir? Bu psikolojik yapıyı anlamanın 5 anahtarı

Kendimize egonun ne olduğunu sorarsak, psikolojideki en karmaşık yapılardan biriyle karşı karşıya olduğumuzun farkına varırız. Dahası, psikolojik manzara içinde, bencillik, egoist zihin, benmerkezcilik ve hatta egonun savunma mekanizmaları gibi “ego” ön ekini ve bol miktarda – aşırılık içeren – kavramlar buluruz.

Bu kavramı en çok geliştiren okulun şüphesiz, Sigmund Freud tarafından gerçekleştiren psikodinamik teori olduğunu söyleyebiliriz. Ancak şunu da belirtmek gerekir ki, yüzyıllardır bu konuyu araştıran Doğu felsefeleri, Budizm’i araştıran herkesin kendisinden bir parça bulacağını ve bunun da egonun bir referansı olacağını öne sürmektedir.

Filozofi ve ego

Inmanuel Kant, Yargı Yetisinin Eleştirisi adlı kitabında, egonun, kişinin kendi gerçekleştirdiği olguyu zihninde inşa etmesi olarak bize açıkladı. Jean Paul-Sartre bu varlığı çok benzer bir şekilde tasarladı.

Varoluşçu felsefesine göre ego bilincimizde değildi, onun parçası değildi. Gerçekte, dışsal bir şeydi, toplumla teması halinde kendi kendine inşa edilmiş bir varlıktı.

Sigmund Freud’un mirası

Daha önce de belirttiğimiz gibi, egonun psişik durumu hakkında bize en çok literatürü sağlayan akım kuşkusuz Sigmund Freud’du. Psikanalizin babası, insanın davranış şeklimizi ve dünyaya tepki verme şeklimizi yöneten üç karşıt güce tabi olduğunu şart koşmuştur. Bu güçler; ego, benlik ve süperegodur.

Bu durumda, ego, etrafımızı çevreleyen dünyanın temsilidir. Aynı şekilde, “ondan” gelen en temel dürtülerimizi ve içgüdülerimizi kontrol etmeye çalışan varlık olarak bilinir. Özünde yaptığı şey, sosyal olarak kabul edilebilir bir şekilde içgüdülerimizin isteklerini tatmin etmeye çalışmaktır.

Manevi, mistik ve Budist bakış açısına göre ego

Kendimize egonun ne olduğunu sorarsak, bu fikri en çok derinleştiren akım Budizm’dir. Ancak varoluşçu felsefi perspektiflerden ve psikodinamik psikolojiden oldukça farklıdır.

• Budizme göre ego, benlik algısının yanlış anlaşılmasıdır. Doğuştan gelir ve imajımız, kimliğimiz, milliyetimiz, zevklerimiz, tutkularımız, kültürümüz, eğitimimiz, inançlarımız onunla bütünleşir… Ancak tüm bu boyutların akışı yüzeysel yapılardan başka bir şey değildir. Bağlı olduğumuz ve gerçekte benliğimizin gerçekliğini gizleyen süreçlerdir çünkü bunlar içeriye değil dışarıya yöneliktir.
• Ego, acı çeken sahte bir kimliktir çünkü bizi eksikliklerimize tabi kılar.
• Ego kavramına en çok değinen mevcut figürlerden biri Eckhart Tolle’dir. Bir kez daha insana rahatsızlık veren bu yapının rahatsızlık olduğu düşüncesi ortaya çıkar. Ona göre biz, insanlar düşüncelerimize, korkularımıza, ihtiyaçlarımıza, arzularımıza aşırı bağlı yaşarız… Ayrıca bizi yabancılaştıran ve yavaş yavaş sahte bir benlik yaratan toplumun tüm mirasına sadık kalırız.

Psikolojik açıdan ego: nasıl tedavi edilir?

Kendimize egonun ne olduğunu sorduğumuzda, Portekizli yazar Fernando Pessoa‘nın sözleri işe yarar: “Her şeyin var olduğunu görüyorum. Düşünüyorum ve sadece ben varım ”. Bu psikolojik yapı, hala sosyal olarak işlev görmek için inşa ettiğimiz bir parçamızdır. Bu, bazen kendi benliğimize geri dönen sağlıklı bir egomuz olabileceği anlamına gelir.

Tam tersine, dışarıdan beslenmek için çaresizce, umutsuzca tanınma ve ilgi arayan psikolojik bir varlıkla yaşadığımız da ortaya çıkabilir. Yazımızın devamında ayrıntılarıyla analiz edelim.

Çarpık bir egonun etkileri

Çarpık ego bizi sürekli eksiklik hissine maruz bırakır. Başkalarının kendisi hakkında ne düşündüğünü bilmeye takıntılı zihnin yansımasıdır. Dünyaya korku ile bakan bakış açısı: başarısızlık korkusu, sevilmeme, başkalarının beklediği gibi olmama ya da diğerlerinden daha azına sahip olma korkusu.

İç korku aynı zamanda bizi çoğu kez gurur ve kibir gibi savunma mekanizmalarını, iç zayıflığı koruyan maskeler geliştirmeye sevk eder.

Hasta ego, düşük benlik saygısının, kendi üzerinde çalışmayan ve her şeyin eksik olduğunu hisseden kimliğin yansımasıdır.

Psikolojik dengemizi koruyan sağlıklı ego

Sağlıklı bir ego var mıdır? Aslında vardır. Sağlıklı ego, anlamlı bir yaşama sahip olmamızı sağlar, çünkü ne olduğumuzla ve ne gösterdiğimizle, neye ihtiyaç duyduğumuzla ve kendimize sunduğumuz şeylerle dışarıya bağlanmadan uyum içinde olmamıza yardımcı olur.

• Hepimizin saygıyı hak ettiğini, hiç kimsenin diğerlerinden daha iyi olmadığını, memnun olmanın hoşgörü ve öz bakımdan geldiğini anlamamıza yardımcı olur.
• Dengeli ego, yaşamın değerini anlamlandırarak tanımak için iç ve dış arasında bir köprü olan iyi bir özgüven egzersizidir.
• Bunu yaparken, içsel bir his bularak, dışsal yoksunluk hissi ortadan kalkar ve burası gerçek esenlik devriminin başladığı yerdir.

Sonuç olarak, bu kavramı tanımlarken ortaya çıkan karmaşıklığın ötesinde, çok basit bir şeyi hatırlamak gerekir. Ego ne iyi ne de kötüdür, kendimizin bir parçasıdır, acılarımıza değil mutluluğumuza aracılık etmesi için dönüştürmemiz gereken öznel ve kendi kendine inşa edilmiş bir varlıktır. Haydi bunun hakkında düşünelim.