Arie Kruglanski: Kavrama, Motivasyon ve Radikalleşme

Yazan ve doğrulayan psikolog Gema Sánchez Cuevas

Tarafından yazılmıştır Roberto Muelas Lobato

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Arie Kruglanski Maryland Üniversitesinde bir profesördür. Polonya’da doğmuş olmasına rağmen, o zamanının çoğunu farklı önemli teorileri geliştirdiği yer olan Birleşik Devletlerde geçirmiştir. O bilişsel tamamlanma teorisini çalışmaya başlamasına rağmen, pek çok başka alanda da katkıları olmuştur. Aslında birçok farklı makale ve kitapta onun çalışmalarından bahsedilmiştir.

Arie Kruglanski’nin çalışmaları arasında bilişsel tamamlanma ihtiyacı, motivasyonlu hazırlık ve anlam araştırması en önemlileridir. Bu teorilerin her biri diğerlerini etkiler. Bu yüzden onun son teorisi olan ‘anlam araştırması’ önceki iki teoriyi kullanarak teröristlerin motivasyonlarını açıklamayı amaçlamaktadır.

Arie Kruglanski ve bilişsel tamamlanma ihtiyacı

Arie Kruglanski içeriği karmaşık ve belirsiz olan bir soruya hızlı cevap verme isteğini karşılamak için bilişsel tamamlanma ihtiyacı teorisini geliştirmiştir. Temel olarak, tamamlanma bu aramaya son verir ve bilgi kazanmamıza yardım eder. Bu nedenle, tamamlanma günlük olarak gereklidir ve dolayısıyla sürekli olarak bilgi aramayız.

Yüksek tamamlanma ihtiyacı olanlar mevcut ipuçlarından faydalandıkları için belirsizliğin üstesinden hızlı bir şekilde gelirler. Bu ipuçları içerisinde makul sonuçlar alırlar. Bu nedenle eğer ipuçları yanlışsa yanlış fikirleri savunmakla sonuçlanabilir. Gruplarımızın üyeleri en büyük kesinlik ve bilgi kaynakları olduğundan, bize bilişsel tamamlanma sağlayabilirler. Böylece bu insanlar dünyanın nasıl olduğunu, farklı durumlarda ne yapmamız gerektiğini, kim olduklarını ve niçin önemli olduklarını söyleyeceklerdir.

Motivasyonlu hazırlık

Arie Kruglanski’ye göre bir şeyi çok istemek aşırı arzu duymaya eşdeğerdir. Bu istekler bir materyal veya sembolik bir şey olabilir. Birçok durumda bu istekler çevrenin etkisiyle ve sevdiklerimizden dolayı artabilir. Sonuç olarak istekler iki tamamlayıcı parçaya sahiptir: büyüklük ve içerik. Büyüklük bir şeyi ne kadar istediğimizle ilgilidir ve içerik de aslında ne istediğimizi temsil eder.

Diğer yandan bu isteğe ilişkin olarak bir beklentiye sahibizdir: Makul olarak istediğimiz şeyin bizi tatmin etmesi. Beklenti bizim önceki deneyimlerimize ve başkalarının ne düşündüğüne bağlıdır. Eğer arkadaşlarımız hedefimize varacağımıza inanıyorsa daha yüksek hedefler ediniriz. Başka faktörleri de unutmamak gerekir, örneğin: iyimserlik veya maliyet gibi. Bunlar da beklentilerimizi etkiler.

Aslında istek ve beklenti her birimizi etkiler. İsteklerimizi tatmin etme beklentisi ilk etapta isteğimizin ne kadar güçlü olduğuna bağlıdır. Ancak aynı zamanda başka şekilde de etkileyebilir. Ne kadar yüksek beklenti olursa o kadar çok istek sahibi olunur. Her ikisi de yüksek seviyede olduğunda hedef de yükselir. Çünkü hedefe ulaşmak için yeterli motivasyonu elde etmiş oluruz.

Anlam araştırması

Arie Kruglanski hepimizin anlam ihtiyacı olduğunu söylemiştir. Önemli olduğumuzu ve verdiğimiz kararları etkileyen amaçlarımız ve değerlerimiz olduğunu hissetmek için. Anlamı yitirdiğimiz zaman onu aramak için motive oluruz ve onu kazanmak için fırsatımız olmuş olur. Bu motivasyon, bizi adından da anlaşılacağı gibi anlam aramaya götüren anlam araştırmasıdır.

Bir kez motive olduğumuzda anlamı elde etmek için arayışa geçeriz. Söylenilen anlamı farklı hikayelerde veya ideolojilerde bulabiliriz. Eğer bu anlatılar bize aradığımız anlama ulaşmak için şiddetin tek yol olduğunu söylüyorsa ve kullandığımız sosyal ağlar şiddet kullanmayı destekliyorsa, sonunda biz de saldırgan oluruz. Diğer bir deyişle, girdiğimiz gruplar şiddeti destekliyor ve biz de tutunacak bir anlam arıyorsak, sonuçta biz de şiddet kullanmaya başlarız. Kruglanski’ye göre teröristlerin gittiği yol budur.

Gördüğünüz gibi, Arie Kruglanski psikolojiye büyük katkılarda bulunmuştur. Özellikle de kavrama, motivasyon ve terörizm konularında. Onun kavrama ve motivasyon teorileri diğer teorisine, yani insanların nasıl radikalleştiklerini ve bunun da terörist gruplara katılmakla sonuçlandığını anlamamıza yardımcı olan teorisine yön vermiştir.