Sosyal Bilgi Birikimi Nedir ve Ona Nasıl Ulaşılır?
Hepimiz, sosyal fenomenlerin doğadaki fenomenlerden çok farklı olduğunu görebiliriz. Onları sadece farklı olarak görmüyoruz, aynı zamanda onlara farklı davranıyoruz. Ama sosyal bilgi nedir? Aklımızda nasıl inşa ederiz? Tarih boyunca psikologlar bu sorulara cevap vermeye çalıştılar.
Sosyal bilgi çalışması, çok geniş ve oldukça ilgili bir araştırma alanıdır. Çok geniş bir ilgi alanı vardır ve birçok farklı açıdan değerlendirilebilir. Bunlar psikolojik, eğitici ve epistemolojik içerir. Bu yazıda, iki özel bakış açısı hakkında konuşacağız: sosyal gerçekliğin temsili ve sosyal olguların doğası.
Sosyal birikim oluşturma
Sosyal birikimi anlamak önemlidir. Biz insanlar etrafımızdaki dünyanın nasıl işlediğini gözlemleyerek nasıl elde edebileceğimizi gösteren modeller ve yapılar inşa ediyoruz. Bu çevremizde olanlara anlam vermeye ve kendi modellerimizi oluşturmaya imkan tanıyor, eyleme geçmekte oldukça işe yarıyor.
Aslında, bu temsiller ne olacağını tahmin etmeyi ve buna göre hareket etmeyi mümkün kılar. Geçerli, güvenilir modeller üretme ve ayarlama becerisine sahip olmanın mükemmel uyarlanabilir değerini görmek kolaydır. Örneğin, elektriğin nasıl çalıştığını ve nelere sebep olabileceğini anladığımızdan parmaklarımızı prize sokmaya çalışmıyoruz!
İnsan hayatına dair önemli boyutlardan biri de sosyal çevredir. Bir toplulukta yaşadığımız için doğal zorluklara rağmen nasıl çevreye adapte olacağımızı biliyoruz. Sosyal çevremizde bu günlerde nasıl yaşayacağımızı ve hareket edeceğimizi belirleyen çok sayıda modele sahibiz.
Üç ana kategori
Psikolojinin sosyal birikim olarak adlandırdığı temsil ve modeller içinde üç ana grup olduğunu söyleyebiliriz.
Kendini ve başkalarını bilmek
Deneyimlerimiz sayesinde kendimizi ve başkalarını tanımayı öğreniyoruz. Diğer insanların nasıl düşündüğünü anlamak ve beyinlerinin nasıl işlediğini görmek hareketleri tahmin etmeye de yardımcı oluyor. Zihin teorisi dedikleri de bu gruba dahil edilebilir.
Ahlaki ve geleneksel bilgi
Bir kişi, diğerleriyle ilişkilerinde sahip olduğu ilişkileri düzenleyen kuralları veya normları edinir. Bu yönergeleri bilmek, topluluğumuza adapte olmamızı ve başkalarıyla yaşamamızı sağlar. Bu alanda, psikolog Lawrence Kohlberg insanda ahlakın gelişimini inceledi.
Kurum bilgisi
Sosyal bilginin önemli bir yönü insanların bir toplumda işgal ettiği rolleri anlamaktır. Burada, toplumumuzda farklı insanların davranışları hakkında sahip olduğumuz temsilciler ve modeller hakkında konuşuyoruz, işçiler, banka müdürleri veya politikacılar alışveriş yapıyorlar. Bu, önümüzdeki insanın neye benzediğini bilmek zorunda kalmadan belirli sosyal eylemlerimizi gerçekleştirmemize yardımcı olur. Çünkü o kişinin oynayacağı rolü biliriz.
Sosyal olgunun doğası
Her ne kadar fiziksel ve sosyal olgular arasında açık bir fark olsa da bu farklılıkları tanımlamak o kadar da kolay değil. Fiziksel gerçeklikleri nesnel ve özneden bağımsız olarak tanımlarken sosyal olanları öznel ve bağlı tanımlayabilirsiniz. Sosyoyapısal bir bakış açısından bu farkın bir anlamı yoktur.
Sosyal fenomenlerin nelerden oluştuğunu anlamaya yönelik bir girişim, filozof John Searle tarafından önerilen bir girişimdir. Sosyal dünyayla ilgili temsili açıklamak için üç elementi tanıtıyor. Kurucu kurallar, işlevlerin atanması ve toplu niyetler.
Searle için oyun nasıl kurallardan oluşuyorsa kurumlar da aynı şekilde kurallardan oluşur. Buna göre kurallar olmadan ne oyunun ne de kurumun anlamı olabilir. Örneğin satranç oynarken neler yapıp neler yapamayacağımızı gösteren kurallar vardır.
Bu kurallar mevcut değilse, oyun anlamsız olurdu. Eh, aynısı bizim kurumlarımızda da geçerlidir. Var olduklarını iddia ettiğimiz ölçüde varlar. Açık bir örnek paradır. Her notanın ne kadar değerli olduğunu ve hangi şartların değiştirilebileceğini söyleyen kurallar vardır. Eğer bunlar olmasaydı, para sadece metal veya kağıt olurdu.
Atama fonksiyonları
İşlevlerin atanmasından bahsederken, işlevlerin nesne veya kullanıcılara atfedilmesine atıfta bulunuyoruz. Sandalyelerin oturmak için olduğunu ve çatalların yemek için olduğunu söylüyoruz. Bununla birlikte, bunlar, söz konusu nesnelerin içsel özellikleri değildir; onlara işlevlerini biz empoze ediyoruz.
Bu ilişki büyük ölçüde kolektiftir ve paylaşılan bilgi üretir. Toplu niyetin rolü önemlidir. Toplumdaki insanların ve nesnelerin rolünü anlamak önemlidir. Bu, inançları, arzuları ve niyetleri paylaşan insanları içerir.
Bütün bunlar, iş birliğinin mümkün olduğu bir çerçevede hareket etmemize izin veriyor. Tüm üyeleri için uyumlu ve güvenli bir toplumda bir arada yaşamaya kapı açar. Sosyal bilgi, toplum içinde nasıl hareket edeceğini anlamamıza ve bilmemize yardımcı olur.
Öğrenmek çok değerli ve birçok seviyede hareket etmemize izin veriyor. Son bir örnek vereceğiz: eğitim. Bu alanı ne kadar çok anlarsak, daha adil ve işbirlikçi bir toplum yaratma yolunda daha iyi modeller ya da pedagojik önlemler oluşturacağız.