SCAMPER Yöntemi: Yararlı Bir Problem Çözme Aracı
tarafından incelendi ve onaylandı. psikolog Gema Sánchez Cuevas
Tarih boyunca ve özellikle İnternet’in yaratılmasından bu yana, yaratıcılığı geliştirmek, çatışmaları çözmek ve üretkenliği artırmak için birçok süreç ve teknik geliştirilmiştir. Bunların arasında hem kişisel hem de profesyonel olarak bize yardımcı olabilecek ünlü SCAMPER yöntemi de vardır.
Bu yöntem, yaratıcılığı ve problem çözme becerilerini harekete geçirmek için sorular aracılığıyla somut sorunlara fikir ve çözüm aramayı kolaylaştırmayı amaçlar. Gelin bu konuyu biraz daha derinlemesine inceleyelim.
“Yaratıcılık, özgür bırakılmış bir zihinden başka bir şey değildir.”
– Torrie T. Asai
SCAMPER yöntemi: Tam olarak nedir?
SCAMPER yöntemini, ‘beyin fırtınası’ adı verilen iyi bilinen bir tekniğin geliştirilmiş hali olarak tanımlayabiliriz. Bu inanılmaz başarılı teknik, Alex Osborn tarafından oluşturuldu ve bir grup insandaki alışkanlıkların ve fikir alışverişinin izlenmesine odaklandı.
Aslında, Osborn’un öğrencilerinden biri olan Bob Eberle, beyin fırtınası yöntemini mükemmeleştirmek için bu yöntemi geliştiren kişiydi. Tekniği daha pragmatik hale getirdi. SCAMPER ile ilgili bir başka eğlenceli gerçek, adının bir dizi eylem fiilinin kısaltması olmasıdır: Yerine koyma (Substitute), Birleştirme (Combine), Ayarlama (Adjust), Değiştirme (Modify), Başka bir şeyde kullanma (Put to other use), Ortadan kaldırma (Eliminate) ve Tersine çevirme (Reverse).
Bu yöntemi daha iyi anlamak için, şu sözleri ve ortaya çıkabilecek bazı soruları düşünmeliyiz:
- Yerine koyma – Başka bir şeyle değiştirebilir miyiz?
- Birleştirme – Neyi birleştirebiliriz?
- Ayarlama – Nasıl ayarlayabiliriz?
- Değiştirme – Değiştirebilir miyiz?
- Başka bir şeyde kullanma – Başka bir şey için kullanılabilir mi?
- Ortadan kaldırma – Onu ortadan kaldırmamız için bir neden var mı?
- Tersine çevirme – Sırayı değiştirebilir miyiz?
Uzmanlar bu yöntemin her alan için geçerli olduğunu söylüyor. Sadece organizasyonlarda ve çalışma gruplarında değil, aynı zamanda çatışma ve hayatta kalma durumlarında da yararlı olduğunu düşünüyorlar.
Bu yöntem nasıl uygulanır
SCAMPER yöntemi bir dizi aşamadan oluşur. Ne olduklarını ve her biri ile neler başarabileceğimizi görelim:
Sorunu tanımlayın
Atmamız gereken ilk adım oldukça mantıklı. Her şeyden önce, çözmek istediğimiz sorunu belirlememiz gerekir. Bazı örnekler şöyle olabilir: “Neden belirli bir grup ilerleyemiyor?” veya “Neden ilerlemiyoruz?”
SCAMPER sorularını sorun
Bildiğiniz gibi SCAMPER kelimesi bir kısaltmadır. Sorunu belirledikten sonra, bir sonraki adım soruları sormaktır. Bahsedilen sorular gruplar halinde cevaplanmalı ve her bir cevap dikkate alınmalıdır. Örneğin: “İlerlemek bizim için neden bu kadar zor?”, “Soruna neden olan nedir?” veya “Gerilemelerimizin arkasında ne var?”
Cevapları düzenleyin
Yukarıda söylediğimiz gibi, her cevabı hesaba katmak önemlidir. Hepsini toplayın ve hiçbir fikrin gözardı edilmediğinden emin olun. Bir cevap ne kadar aptalca veya alakasız görünse de, aslında bir soruna çözüm bulmaya yardımcı olabilir.
Fikirleri değerlendirin
Bu noktada, cevapları seçmeye başlarsınız. En geçerli görünenleri, sorunun çözümüne yardımcı olabilecekleri belirlemelisiniz. Ancak, geçersiz cevaplar gelecekteki çatışmaları çözmek için kullanılabilir, bu nedenle bunları akılda tutmak hayati önem taşır.
Fikirleri seçin
Son adım fikirleri seçmektir. Zihninizi doğru çözümü aramaya odaklayın ve yalnızca sizi ona ulaştıracağına inandığınız fikirleri seçin. Ek olarak, grubun geri kalanına neden bu somut fikirleri diğerlerine tercih ettiğinizi açıklamak da önemlidir.
SCAMPER yöntemi etkili midir?
Bu problem çözme aracının uygulanması çok basit ve hızlı olduğu için oldukça etkili olduğunu söyleyebiliriz. Bununla ilgili harika olan şey, ilk seferde işe yaramazsa, tekrar uygulayabilmenizdir.
Bu aracı kullanmak istiyorsanız grubunuzun yaratıcılığını kullanmayı unutmayın. Bu şekilde daha objektif ve faydalı sonuçlar elde edeceksiniz. Grubunuzun harika fikirler bulma yeteneğini küçümsemeyin!
Araştırmalara göre, SCAMPER yöntemi vakaların %80’ine kadar olumlu sonuçlar verebilmektedir. Bu, ESADE’nin anketlerinden birinde gösterdiği bir sonuçtur. Ayrıca ne kadar çok kişi uygularsa uygulaması kolaylaştığı için o kadar faydalı olduğunu belirtmişlerdir.
“Yaratıcı düşünme, fikir yaratıcılığı açısından mistik bir yetenek değildir. Bu, uygulanabilen ve geliştirilebilen bir beceridir.”
– Edward de Bono
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.