Sanat Terapisi: Tanımı ve Faydaları
Yazan ve doğrulayan psikolog Sergio De Dios González
Tüm sözlü olmayan ifadeler gibi sanat da keşfi, ifadeyi ve bilincinde olmadığımız şeylerin iletişimini kolaylaştırır. Bu yüzden, her insanın temel yönlerinden biri olan duygusal tarafa odaklamasından dolayı, sanat terapisi aracılığıyla duygular üzerine çalışmak insanlar arasındaki ilişkileri geliştirebilir. Böylece, kişiler saklı yönlerinin farkına varır ve bu yönlerinin gelişmesi için kendilerine katkıda bulunabilirler.
Sanat terapisi insanlarla ilgilidir. Yalnızca insanların kendilerine yönelik bir proje değil, aynı zamanda rahatsız oldukları şeylere ve değişime dair arzularına yönelik de bir projedir.
Sanat terapisi, kişisel ve kültürel farklılıklar kanalıyla, yaratıcı sonuçlar almak için koşulları yenilemeye, değişik sanat tarzlarının belirli detaylarını tanımaya ve bu sanat tarzlarının etkilerini anlamaya yöneliktir.
Sanat terapisini, belirli özellikleri ve sınırları olan bir disiplin olarak tanımlayabiliriz. Sanat terapisi, görsel sanatları, insanların akıl sağlıklarıyla birlikte, duygusal ve sosyal sağlıklarını da geri kazanmaları ya da geliştirmeleri için kullanan bir çeşit destek mekanizması (ya da terapi) olarak tanımlanır. Sanat terapisinin amaçları, psikoterapininkilerle aynıdır.
Bu destek mekanizması sanata bir iletişim aracı olarak yaklaşır. Bu şekilde, insanların duygularını dışa vurmalarına ve iletişim kurmalarına yardımcı olur. Bunun sayesinde, davranışlarında değiştirmeye ihtiyaç duydukları şeyleri başarmaları ve yansıtmaları kolaylaşır.
Sanatsal yaratım devinimini bu özel süreci başlatan adım olarak kullanarak tedavisel alan oluşturulur ve ardından gerçekliğe farklı açıdan bakılıp yeniden değerlendirilir.
“Dünya neşe katan ufak detaylarla doludur: sanat bunları nasıl fark edeceğinizle ilgilidir.”
– Li Bai
Sanat terapisinin yararlandığı sanat tarzları
Terapide görsel sanatlardan yararlanılır. Bunlar, resim, heykel, kolaj ve tiyatro, hikaye anlatımı, hatırlama tiyatrosu, taklit ve kukla gibi sahne sanatlarıdır. Müzik kullanılacağında, ritme, yapay seslere, insan sesine, enstrümanlara başvurulur. Yazı için de farklı tarzlardan yararlanılır.
Sanat terapisi gerçekliği sembolizm aracılığıyla konuşmaktır. Kişilerin yaratıcılık kanalıyla temsil ettikleri şeyler, öfke, terk edilme, kayıp ve diğer duyguların yansıması olabilir. Bunu istemsiz olarak dolaylı yoldan da yapabilirler.
Tiyatro
Oyunlarda, dramatik çalışmalarda ya da kukla gösterilerinde, danışan bir karakter aracılığıyla konuşur. Kurmaca bir karakter aracılığıyla rol yapılır. Bu iki dünya arasında oluşturulan bireysel ya da toplu bir yaratma sürecidir: kurmaca ve gerçek dünya.
Bu heykel aracılığıyla yapıldığında, materyallerin kullanımıyla bazı diyaloglar ortaya atılır. Kişinin materyaller aracılığıyla kendini bulması teşvik edilir. Ama esas olay bu heykellerden kendilerine yaptıkları yolculukta onlarla birlikte de yürüyebilmektedir.
Bunu da okuyun: Psikolojik Terapi Türleri: 20 Terapi Türü
Resim
Resim sayesinde danışanlar kendilerine engel olan olguları ortadan kaldırmak için ilk adımı atarlar. Onların içine doğan imgeleri, izleri, şekilleri ve renkleri bu şekilde dışa vururlar.
Bu yöntemin olayı, bir çeşit refleks yitimi gibi gözleriyle gördükleri şeyleri elleriyle yansıtamamaları durumuna bir son vermektir. Böylelikle, bir şeyleri daha kolay rayına oturtarak, içsel benliklerine yakınlaşmaya başlarlar.
Dans ve ses
Dans ile farkındalıkta kişinin kendi hareketlerinin farkında olduğu bir an vardır. Kişi kendini hareketler aracılığıyla duyabilir. Bu kişinin kendiyle yakınlaşmasına ve diğerleriyle rahat bir şekilde iletişime geçmesine yardımcı olur.
Ses kullanımında ise önemli olan kişinin kendi doğal sesini bulup kullanabilmesi ve nefeslerini serbest bırakabilmeleridir. Bu farklı seslerin doğaçlama olarak oluşturulması ve farklı kombinasyonlarda birleştirilmesiyle mümkün olabilir.
Yazmak
Yazmak da yöntemlerden biridir ve hayal gücünün yardımıyla kişinin deneyimleriyle ilişkili yeni oyunlar kurmasını sağlar. Hayali durum ve arkadaşlar, farklı zaman çizelgeleri ortaya çıkar ve sonunda kişi kendi öyküsünü kurmaca bir şekilde yeniden yaratır.
“Sanatın amacı bir şeylerin dış görünüşünü yansıtmak değil, içsel önemini yansıtmaktır.”
– Aristoteles
Sanat terapisi aracılığıyla duygular üzerine çalışmak
Duygular insanların yaşadığı deneyimlerin ve gelişmelerinin çok önemli bir parçasıdır. Sanat terapisi aracılığıyla sanatla ilgilenmek insanların kişisel ve duygusal olarak gelişimine yardımcı olur. Sanat terapisi aracılığıyla duygular üzerine çalışmanın dört aşaması vardır: duyguyu adlandırma, keşfetme, deneme ve bütünleştirme.
Duygular bizim esas iletişim kanallarımızdır ve bazen kelimelerden dahi önemli olabilirler. Eğer duygular kelimelerle doğru şekilde yansıtılmazsa, karşınızdaki insanlar muhtemelen duygularınızın gerçekliğine inanmayacaktır.
Normalde bir şeyi duygusal olarak ifade edeceğinizde, insanlarla daha iyi iletişim kurabilmek için yüz ifadelerinden, imgelerden, sözlü metaforlardan ve tonlarca farklı sesten yararlanırsınız.
Bunlar, duyguların ifade edileceği doğru kelimeler bulunduğu sürece, kelimelerin kendisinden daha iyi bir anlama ve anlatma aracı olurlar. Tüm sözlü olmayan ifadeler gibi sanat da keşfi, ifadeyi ve bilincinde olmadığımız şeylerin iletişimini kolaylaştırır.
Sanat terapisi aracılığıyla duygular üzerine çalışmak ilişkilerinizin kalitesini artırabilir. Bu terapi, aynı zamanda duygusal etmenlere odaklanmanızı ve geliştirebileceğiniz gizli yanlarınızın ortaya çıkmasını kolaylaştırır.
Duygusal olarak dengeli olmak adına, korku, öfke, mutluluk, aşk, üzüntü ve rahatsız olma gibi temel duyguları yaşayabilmek oldukça önemlidir.
Duyguların bu kadar önemli olmasının sebebi
Tüm duygular, kognitif yetilerinizde, fiziksel sağlığınızda ve profesyonel performasınızda etkili rol oynar. Güçlü bir duygusal zekaya sahip olmanız bazı özel durumlarda doğru miktarda doğru duygularla kendinizi ifade edebildiğiniz anlamına gelmektedir. Ayrıca, diğer insanların duygu durumlarını algılayabilerek onlarla empati de kurabilirsiniz.
Bunu da okumak isteyebilirsiniz: Duygusal Zeka İle İlgili Sorulabilecek 9 Soru
Sanatla uğraşmak insanların kişisel ve duygusal gelişimine katkı sağlar. Bilinç dışı zeka mantıklı kelimelerdense sembollerle ilgilenir. Bu yüzden, sanatla ilgilenmek kişinin kendini yansıtabilmesini kolaylaştırır.
Sanat sayesinde, özellikle bilinç dışı olarak, daha geniş bir şekilde etrafınızla iletişime geçebilirsiniz. İmgeler, kelimelerden daha çok şey ifade ettiği ve zor konuları keşfetmeyi kolaylaştırdığı için de bu tarz bir iletişim alanı ortaya çıkar.
“Yüzünüzü görmek için ayna, ruhunuzu görmek için sanatı kullanırsınız.”
– George Bernard Shaw
Sanat aracılığıyla psikoterapi yapmanın faydaları
İnsanlar arası iletişimsel yeteneklerin geliştirilmesi için sanat terapisi oldukça faydalıdır. Terapi, kendilerini ifade etmelerini kolaylaştırdığı için danışanların etrafındakilerle daha kolay iletişim kurmasını sağlar. Davranışları yönetmek, özgüveni geliştirmek ve endişeden kaynaklı herhangi negatif etkiden uzak durmak için de oldukça yararlıdır.
Şimdi sizlerle sanat terapisine katılan insanların sahip olduğu avantajlarla ilgili daha detaylı bilgi vereceğiz:
1. Dile getirmenin zor olduğu duyguları ifade etmek
Düşündüklerimizi ya da hissettiklerimizi geleneksel yollarla ifade etmemiz zor olabilir. Sanat terapisi ifadeyi güçlendiren bir yöntem olduğu için, dışa vurmanın zor olduğu düşünce ve duyguları şekillendirmenize yardımcı olabilir.
2. Sağlıklı yüzleşmeler yaşayabilme
Kişilerin hislerini dışa vurmak istediklerinde ortaya çıkan oturmuş davranış ve alışkanlıkların değiştirilebilmesi için o his ve duygularla yaratıcı bir şekilde yüzleşmek oldukça faydalı olabilir.
Sanat terapisi, üzgün bir dönemden geçtiğinizde ve bu duygularınızı yaratıcı bir sürece kanalize etmek istediğinizde size yardımcı olabilir. Terapi, özellikle durumla en iyi şekilde yüzleşebilmek istediğinizde oldukça önemli bir özne halini alır.
3. Hayal gücünü ve yaratıcılığı keşfetmek
Bu tarz bir terapiye katılmak kişilerin yaratıcı yeteneklerini ve hayal güçlerini güçlendirir. Daha fazla odaklanarak ev terapistten yardım olarak bu kişiler bu yeteneklerini daha fazla ön plana çıkarabilirler.
4. Özgüveni geliştirmek
Kendiniz için bir şeyler yapabileceğinizi kanıtlamak duygusal olarak daha dengeli olmanıza yardımcı olur. Ve bu dengeli alanda, hedeflerinizi başarmak özgüveninizin artmasına yardımcı olacak ve iyi işler başardığınızı hatırlamanızı sağlayacaktır.
5. Endişelerinizi tanımlamak ve açığa kavuşturmak
Dış dünyada var olan bir şeyin iç dünyanızda sizi endişelendirdiğinin farkına varmak, anlamakta zorlandığınız her şeye daha pratik ve ulaşılabilir bir şekilde bakmanızı sağlayacaktır. Bunlar genellikle, ancak dışarıdan bakabilirseniz beyninize gömebileceğiniz soyut düşüncelerdir.
6. Gelişmiş iletişim yetenekleri
Kendilerini ifade etmek için sanatsal yöntemlere başvuran kişiler iyi iletişim için yeni araçlara sahip olacaklardır. Ve bu, hem kendileriyle hem de diğer insanlarla olan iletişimleri için geçerlidir.
Söze dökmekte zorlandıkları şeyleri ifade edebilmek, daha açık ifadelerde bulunabilmelerini ve iletişim kurmak istedikleri şeyleri daha rahat ortaya serebilmelerini sağlar.
7. Fiziksel yetilerinizi geliştirir
Sanat terapisi genellikle söyleyemediğiniz bir şeyi ifade etmek için bedeninizi kullanmakla ilgilidir. Bu yüzden, bu tarz terapiler bazı hareketleri yapmakta zorlanan ya da koordinasyon konusunda kötü olan insanlar için yararlıdır.
8. Sanat stres ve endişe seviyesini azaltır
Sanat ve yaratıcılıkla ilgili aktivitelerde bulunmak kişilerin stres ve endişe seviyelerinin azalmasını sağlar. Bu tarz terapilere katılan kişiler, bu terapileri rahatlatıcı bulurlar.
9. Kişileri düşünme şekilleri üzerine çalışmaya teşvik eder ve düşüncelerini yansıtmalarına yardımcı olur
Bilimsel düşünce daha da ileri gider ve sanat terapisinin bağımsız olmak ya da günlük yaşamınızdaki problemleri çözmenizde yardımcı olduğunu söyler.
10. Konsantrasyon, dikkat ve hafızayı geliştirir
Konsantre olmayı öğrenmek günlük yaşamınız için oldukça önemlidir. Görevlerinizde verimli olabilmek için konsantre olabilmeniz size çok yardımcı olur. İyi bir konsantrasyona sahip olmanın birçok avantajı vardır: hafızasını geliştirmek, karar verme yetileri, doğruluk ve hedeflerinize ulaşmak için esneklik.
Farklı yaşam tarzlarına sahip insanlar sanat terapisini fiziksel sağlık, akıl sağlığı, duygusal ve sosyal sağlık için bir araç olarak kullanır. Bedensel ifadeleriyle ilgili yardıma ihtiyaç duyan kişiler psikoterapiye dayanan sanat terapisi tekniklerini kullanabilirler.Gençler ve yetişkinlerde olduğu gibi, sanat terapisi çocuklarda da kullanılabilir. Ve hatta bu tarz bir terapiyi tedavisel ve eğitimsel ihtiyaçlar için de kullanabilirsiniz. Terapiyi böyle bir amaçla kullanacaksanız, kognitif-davranışsal teknikleri sanat terapisiyle birlikte kullanmak eğitimsel gelişime adına inanılmaz derecede yardımcı olacaktır.
“Eğer biri, halktan sıradan biri hayat hikayesini nasıl anlatacağını öğrendiyse, şimdiye dek yazılan romanların en iyisini yazabilir.”
– Giovanni Papini
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.