Psikodiyet Nedir?

Psikodiyet, zihinsel hayat ile yiyecekler arasındaki ilişkiyi araştıran bir bilimdir. Bu özel alanda en az iki tür profesyonele ihtiyaç duyulur. Bunlardan biri diyetisyen – beslenme uzmanı diğeri ise psikologdur. Psikodiyet bağlamında sadece yiyeceklerle ilişki dikkate alınmaz, aynı zamanda seçilen ve tüketilen yiyecek türlerine yol açan duygusal alışkanlıklar üzerinde de durulur.

Bu uygulamada yemek yemeyi bazı duygusal zorlukları aşmak için bir araç olarak kullanmak gibi farklı davranış biçimleri üzerinde çalışılır. Diğer taraftan psikodiyetin amacı, daha kaliteli bir yaşam için uzun vadede yeme alışkanlıklarında değişiklikler yapmak olarak açıklanabilir.

Psikodiyetin Özellikleri Nelerdir?

Psikodiyet konusunda çalışan ekip sadece bir beslenme uzmanı ve bir psikologdan oluşmaz. Diğer uzmanları da bu takımın içinde bulundurmak daha iyi sonuçlar almamıza yardımcı olur ve yapılan girişimlerden elde edilen performansın her açıdan artmasını sağlar. Bu uzmanlar arasında kişisel spor antrenörleri, psikiyatrlar, konuşma terapistleri, pedagoglar vb. bulunabilir.

Bu veriler doğrultusunda psikodiyet uygulamasının özellikleri şu şekilde sıralanabilir:

• Yemek yeme ve sağlıklı alışkanlıklar bağlamında dikkate alınması gereken konulara odaklanır. Sadece yiyecek olarak değil aynı zamanda duygusal, sosyal ve iş hayatı gibi diğer faktörler de göz önünde bulundurulur.
• Sağlıksız alışkanlıkların sürdürülmesine neden olan psikolojik değişkenler ve yeni özelliklerin kazanımı ile ilgili konular üzerinde çalışılır. Bu sayede temel olarak yaşam kalitesini artıracak yeni ve doğru alışkanlıkların edinilmesi amaçlanır.
• Psikodiyete başlamak için hem kişisel görünüm ve hem de bu görünümü kabullenmek son derece önemlidir. Bazı zamanlar insanların kendi fiziksel görüntüleri ile sorun yaşamaları çeşitli sorunlara ve hayal kırıklıklarına yol açar.
• Sağlıklı bir beslenme düzenini sağlayan ya da buna zarar veren değişkenlerin hangi bağlamda ortaya çıktıkları üzerinde durulur.
• Bu sayede, sağlıklı ve aşırı derecede işlenmiş yiyecekler konusunda yeterli bilgi sahibi olmak ve bunların tüketimine yönelik kararlar vermek mümkün olur. Bunlara ek olarak, yiyecek seçimini etkileyen ve sosyal anlamda kökleşmiş diyet kavramları ve beslenmeye ilişkin yanlış inanışlar üzerinde de çalışılır.

Psikodiyet Ne Değildir?

Psikodiyet, farklı uzmanlarla birlikte çalışma gerektiren bir takım işidir. Bu detayın altını çizmek gerekir çünkü sadece bu konuya özel bir eğitim ya da “psikodiyetisyen” olarak adlandırılan bir uzman yoktur. Yukarıda da değindiğimiz gibi en azından profesyonel bir psikolog ve bir beslenme uzmanına ihtiyaç duyulmaktadır.

Psikodiyet sadece kişinin ruh haline göre hangi yiyeceklerin tüketileceği konusuna indirgenmemelidir. Yani sadece bir alışkanlığın ortaya çıkarılması ve bunun uzun dönemde zararlı etkilerinin tespit edilmesi durumunda gerekli müdahalenin yapılması anlamına gelmemektedir.

Bu bağlamda, psikodiyet yöntemi ile çözüm bulunması gereken problemlerden biri, kişinin çözüm üretme yöntemlerini geliştirmektir.

Bu alanda elde edilen sonuçlar genellikle aşamalı bir biçimde ortaya çıkar. Alışkanlıklardan bahsettiğimiz için bunları başka bir tarafa yöneltmek, değiştirmek ya da yeni baştan oluşturmak belirli bir zaman alır. Diğer taraftan, bu yöntemde sadece kilo vermenin ötesinde bazı sonuçlardan bahsettiğimizi, yani kişinin genel olarak yiyeceklerle olan ilişkisini değiştirme durumunun söz konusu olduğunu da özellikle belirtmek gerekir.

Psikodiyet Uygulamasında Psikoloğun Rolü

Gördüğümüz üzere bu tür terapilerde psikoloğun üzerine düşen iş sadece yemek yeme bozuklukları ile ilgilenmek değildir. Aynı zamanda kişinin kendi görüntüsünü kabullenmemesi gibi farklı ruhsal durumlardan kaynaklanan anksiyete gibi diğer rahatsızlıklar da bu uygulamanın bir parçası olarak görülmelidir.

Psikodiyet seanslarında dengeleyici stratejiler içinde bulunan sınırlayıcı diyet uygulaması psikoloğun işlerinden yalnızca biridir. Bunun dışında uzmanın ilgilenmesi ve dikkat etmesi gereken görevler şu şekilde özetlenebilir:

• Yemek yeme alışkanlıklarını değerlendirmek ve belirli yiyecekleri belirli durumlarda kullanmak.
• Gerekli bilgiler ve farkındalığın artırılması yoluyla sağlıklı gıda seçimlerinin yapılması olasılığını yükseltmek.
• Vücut görüntüsü ve bununla başa çıkma stratejileri üzerinde çalışmak.
• İstek seviyesini azaltmak ve hemen ve / veya kısa dönemde ortaya çıkabilecek sonuçları beklemek.
• İstenmeyen yiyeceklerin tüketimine odaklı değişiklik teknikleri ve kabullenme ile uygulama değerlendirmesi yapmak.
• Duygular ve bunlarla başa çıkma stratejileri üzerinde çalışmak.
• Açlık ve tokluk kavramları ile ilgili fiziksel duyularla iletişim kurmak.

Psikodiyet seanslarında özellikle duygusal süreçler büyük önem taşır. Çünkü bu süreçler, belirli sağlıklı alışkanlıkların edinilmesi süreci içinde bulunması gereken yetenekleri barındırır.

Bununla birlikte, günümüz toplumunda yemekle ilgili yaygın olarak yer alan bazı yanlış inanışların farkına varmak ve ihtiyaç durumuna göre bu alışkanlıkları sürekli olarak değiştirmek de önemlidir.