Patolojik Kıskançlık: Kıskançlık, Tehlikeli Boyuta Ulaştığında

Hepimiz zaman zaman kıskançlık duyarız. Aslında bu, çok değerli bir ilişki tehdit edildiğinde verdiğimiz normal bir tepkidir. Sağlıklı kıskançlık ailemize, partnerimize ve arkadaşlarımıza “Benim için önemlisin ve ilişkimize kötü bir şey olmasını asla istemiyorum” mesajını vermek demektir.

Ne var ki normal ve sağlıklı kıskançlığın yanında aşırı ve takıntılı kıskançlık da vardır. Bu rahatsızlığım adı Patolojik Kıskançlıktır. 

“Kıskançlık, kendi güvensizliğimizin en aşırı ifadesidir.”

Patolojik kıskançlık yaşadığımızı nasıl bilebiliriz? 

Patolojik kıskançlık çoğu durumda eşler ya da sevgililer arasında görülür. Patolojik anlamda kıskanç bir kişi, partnerinin ona ihanet ettiği şeklindeki aşırı fikre tutunur. Üstelik ortada hiç kanıt olmamasını da umursamaz. Patolojik kıskançlıktan muzdarip bir kişi, kendisini partnerinin efendisi olarak görür ve partnerini izleme,takip etme, ‘tuzağa düşürme’ düşüncesini takıntı haline getirmiştir.

Patolojik kıskançlık hem erkekler hem de kadınlarda ortaya çıkabilir. Ama erkekler söz konusu olduğunda daha yaygın ve tehlikelidir.

Normal kıskançlığın aksine, patolojik kıskançlık yıllarca sürebilir. Patolojik olarak kıskanç kişiler, partnerini ihanetle suçlamak için önemsiz şeylere odaklanırlar ve haksız olduklarına dair mantıklı kanıt ortaya konduğunda dinlemeye gönüllü olmazlar.

En kronik durumda patolojik anlamda kıskanç partner, aşırıya giderek partnerine ve/veya onun sözde aşığına şiddet uygulayabilir. Patolojik anlamda kıskanç kişilerin kendisine zarar vermesi de yaygındır Bu genelde paranoyak kişiliğe sahip insanlarda görülür. Ya da bazen başka bir psikoz veya rahatsızlıkla mesela obsesif kompulsif bozuklukla birlikte görülür.

Nedenler ve tedavisi 

When a Drug Leads to Suspicions of Infidelity başlıklı makalesinde Tom Valeo, Parkinson hastalığından muzdarip pek çok kişide patolojik kıskançlık durumunu gördüğünü belirtiyor. Çok sık olmasa da bu hastalıktan muzdarip insanlarda dopamin üretimini artırmak için verilen bazı ilaçların yan etkisi olarak patolojik kıskançlık ortaya çıkabilir.

Kokain, methamphetamine veya dopamin üretiminde ani artış üreten diğer uyuşturucu maddeler de benzer etki gösterebilir. Bu durumlarda patolojik kıskançlığın tedavisi ilacın dozunu azaltmak ya da söz konusu bağımlılığın aşılmasıyla gerçekleşebilir.

Maalesef pek çok durumda patolojik kıskançlığın tedavisi bu kadar kolay olmaz. Patolojik kıskançlık; şizofreni, bipolar bozukluk ve sağ frontal lobu hasar görmüş hastalarda ortaya çıkabilir. Ayrıca alkolikler ve cinsel işlev bozukluğu yaşayan kişilerde de yaygındır.

Kısacası kıskançlık, kişi kendini güvensiz hissettiğinde, sevilmediğini düşündüğünde ve kontrol konumunda olmayı yoğun bir şekilde arzuladığında ortaya çıkar. 

Patolojik kıskançlık konusunda yardım almak için bir psikolog, psikiyatr ve hatta seksologa danışmak gereklidir. Bazı durumlarda her iki partneri de kapsayan bir terapi çifte büyük faydalar sağlayabilir. Bir sağlık uzmanı, nedenleri belirleyerek en iyi tedaviyi önermek için tam bir değerlendirme yapabilecektir.

Resim: Mike Hoff.