Parkinson Hastalığının Başlangıç Evresindeki En Erken 7 Belirtisi

Yazan ve doğrulayan psikolog Sergio De Dios González

Tarafından yazılmıştır Francisco Pérez

Son Güncelleme: 22 Aralık, 2022

Parkinson hastalığının erken evresi 50 yaşından önce başlar. Bu hastalık sinir sistemini etkileyen nörodejeneratif bir bozukluktur. Siyah maddede bulunan nöronların zarar görmesine ve zamanla gitgide gerilemesine sebep olur. Parkinson hastalığının başlangıcı ise ortalama 60 yaşlarıdır ve yaş ilerledikçe hastalık da önemli ölçüde ilerler. Bununla birlikte, Parkinson hastalığı olanların yaklaşık %5-10 oranında bir kısmı hastalığın ilk evresine 50 yaşından önce girmiştir.

Hastalık, parkin geni gibi bazı özel genlerin mutasyona uğramasıyla başlar. Parkinson hastalığı olan bir ya da iki yakın akrabanın olması demek bu hastalığa yakalanma riskinin artması demek. 

Genel olarak ailede bu hastalığın bir geçmişi yoksa yakalanma ihtimali yalnızca %2 ila 5 gibi bir oran. Parkinson hastalığı olanların %15 ile 25 arasında bir kısmı, bu hastalığa sahip bir akrabası olduğu bilgisine sahip.

Çok nadir vakalarda ise Parkinson’un semptomları 20 yaşından küçük gençlerde de ortaya çıkabilir. Bu durum gençlik parkinsonizmi olarak bilinir. Genellikle kas gevşekliği ve bradikinezi semptomlarıyla başlar. Levodopa bu semptomları hafifletmek için sıkça kullanılan bir ilaçtır.

Parkinson hastalığı nedir?

Doktor James Parkinson bu hastalığın ilk teşhisini 1817 yılında koydu. İngiliz fizikçi altı hastasının “ajite eden felç” adını verdiği tipik semptomları gösterdiğini gözlemledi. Daha sonra ise ünlü Fransız nörolog Charcot bu hastalığa Parkinson hastalığı adını verdi. 

Daha önce de söylediğimiz gibi, bu hastalık sinir sistemini etkileyerek siyah maddedeki nöronların gerilemesine yol açar. Bu nöronlar dopamin üretmeye başlar. Dopamin, bedenin doğru şekilde hareket etmesinden sorumlu temel bir kimyasal maddedir.

Beyinde hareket kabiliyetini koruyacak yeterli miktarda dopamin olmadığı zaman, bedene gönderilen hareket komutlarını içeren sinyaller düzgün şekilde iletilemez. Bu hastalığın tipik motor semptomları kademeli olarak ilerler.

Parkinson’un başka nöronları da etkilediği gözlemlenmiş. Yani serotonin, noradrenalin ve asetilkolin gibi diğer nörotransmitterlerin de etkilendiği görülmüş. Bu da diğer motor sistemle alakalı olmayan semptomlarını açıklıyor.

Parkinson’un erken evresi

Parkinson’u olan birini düşündüğümüzde çoğunlukla elleri titreyen bir insan hayal ederiz. Kafamızda, yavaş yürüyen ve sırtı hafif kambur duran birisi canlanır. Bedeni kaskatı kesilmiş gibidir. Aslında bu resim gerçeklikten pek de uzak değil. 

Ancak Parkinson’un semptomları titreme, kaskatılaşma ve yavaş yürümeyle sınırlı değildir. Bunlara ve diğer motor semptomlara ek olarak motor olmayan çok sayıda semptom da var. 

Bu motor olmayan semptomlar bilişsel, davranışsal ve duygusal değişimlerdir. Hastanın günlük yaşamını etkileyebilir.

Ayrıca Parkinson’un tipik motor ve motor olmayan semptomları da çok genç yaşta kendini gösterebilir. Bu hastalık daha çok yaşlılıkta yaygın görülse de yaşlılara özel değildir.

Gençlik Parkinsonu söz konusu olduğunda motor olmayan semptomlar daha az görülse de 20 yaşın altındakilerde daha yaygındır. Çünkü Parkinson’un semptomları sadece bu hastalığa özgü değildir, aynı semptomlara sahip başka rahatsızlıkların da olması teşhis koymayı zorlaştırabilir.

Parkinson’un başlangıçtaki 7 erken belirtisi

Parkinson’un başlangıcı konusunda bizi erkenden uyaran bir dizi semptom var. Bunlar sayıca çok olsa da biz sadece yedi tanesine odaklanacağız:

• Uyku problemleri. En yaygın görülen bozukluklar insomni (uykusuzluk), huzursuz bacak sendromu ve REM uykusu davranış bozukluğudur.
• Depresyon. Bu ilk ortaya çıkan semptomlardan biridir ve hatta hastalığın en erken belitilerinden biri olarak görülür.
• Diğer ruh hali değişimleri. Bu depresif semptomlara ek olarak anksiyete ve apati de oldukça yaygın görülür. Bu semptomlar yardım isteme ve çözüm arama isteğini de negatif yönde etkileyebilir.
• Bilişsel değişimler. Parkinson’un erken evresindeki birçok kişi genellikle aynı anda birden fazla şeyi yapmakta güçlük çeker. Görevleri tam yerine getirememe, daha yavaş bir düşünme hızı, dikkat ve konsantrasyon problemleri, hafıza problemleri ve demans da Parkinson’un erken evresinde gösterdiği semptomlardır.
• Titreme. Genellikle titreme ellerde başlasa da bazı hastalarda çeneye ya da ayaklara kadar ilerleyebilir. Bu titremelerin en belirgin özelliği hasta hareketsiz haldeyken oluşmasıdır.
• Bradikinezi. Bu durum spontane hareket yetisini kademeli olarak kaybetme şeklinde tanımlanır. Genel hareket kabiliyeti gitgide yavaşlamaya başlar. Kişi için en çok kısıtlayıcı ve can sıkıcı semptomu da budur.
• Yorguluk. Parkinson’un erken evresinde hasta hiç güç sarfetmese bile sürekli yorgun hisseder.

Gördüğünüz gibi Parkinson sadece “yaşlılarda” ortaya çıkabilen bir hastalık değildir. Parkinson hastalığı erken evresinde kişinin elden ayaktan düşmesine yol açar. Bu yedi belirti hastalığı tespit edebilmenize yardımcı olur, böylece hastalığınıza en kısa zamanda teşhis koyması için bir doktorla görüşme şansını yakalayabilirsiniz.