Gözü Peklik: Risk Alma Cesareti

Yazan ve doğrulayan psikolog Sergio De Dios González

Tarafından yazılmıştır Valeria Sabater

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Gözü peklik cesaret ve irade ile ilişkilidir. Gözü pek olmak önümüzde yeni yollar açan ve bakış açımızı genişleten hayati bir dürtüdür. Gözü pek insanlar risk almayı öğrenen, hak ettiklerini saygılı bir biçimde talep eden ve arzu ettikleri şeyleri elde etmek için her gün çok sıkı çalışan kişilerdir.

Korkunun olduğu yerde cesaret, cesaretin olduğu yerde korku vardır. İnsanlar amaçlarına ulaşmak için her zaman zorluk ve güvensizlik bariyerlerini aşmak zorunda kalmışlardır. Bundan ötürü, düşünmemiz gereken tek bir şey vardır. O da şu: ihtiyaç duyduğumuzda cesaretimizi ateşleyecek ilham verici kıvılcımı nereden bulabiliriz?

Korku hayattaki en önemli engellerden biridir, bu yüzden çoğu insan değişime direnç gösterir. İşte bu noktada gözü peklik devreye girer. Gözü peklik güvenimizi kazanmamızı ve kendimize inanmamızı sağlayan kişisel bir değerdir. Bize hedeflerimize ulaşmak ve zorluklarla yüzleşmek için gerekli itici gücü sağlar.

“Risk almaya cesaret edemeyen insanlar hayatlarında hiçbir şey başaramazlar.”

– Muhammad Ali

Varoluşçuluğun babası Søren Kierkegaard, cesaretin anlık dengeyi yitirmeyi gerektirdiğini söyler. Risk almaktan korkmak eninde sonunda kayıpla sonuçlanır. İçinizdeki gözü pekliği uyandırmayı istemeniz önemlidir. Aşağıda bunu başarmanız için gerekli olan dört önemli püf noktasını paylaşacağız.

Risk Alabilmek İçin Gözü Pek Olmanın Dört Püf Noktası

Bilimsel literatürde gözü pekliğe ve cesarete pek fazla değinilmez. “Kişisel gelişim” dediğimiz disiplinde yalnızca oldukça spesifik çalışmalar yürütülmektedir. Fakat burada özellikle Martin Seligman’ın yürüttüğü, 2005 yılında Amerikan Psikiyatri Dergisinde yayınlanan çok ilginç bir çalışmadan bahsetmek istiyoruz.

Bu çalışmada Seligman, zorluklarla yüzleşebilen insanların özelliklerinden bahsetmiştir. Bunun yanında, kendilerine yatırım yaparak, daha iyi ve sağlıklı olacakları şekilde becerilerini geliştiren insanlar üzerine, yani; kararlı bir şekilde stres ve anksiyeteyi yönetebilen kişileri merkeze alarak çalışmasını yürütmüştür. Bu noktada gözü pekliğin diğer tüm özellikler arasında ön plana çıktığı görülmüştür.

Gözü peklik yalnızca cesaretin eş anlamlısıdır diyemeyiz. Psikolojik açıdan gözü peklik, risk alabilecek kadar cesur olmaktan öte bir anlam taşır.

Bu sıfata, uygun davranma arzusunu da dahil edebiliriz. Gözü pek insan yaptığı her şeyde etik davranır. İradesi sayesinde korkularını yener.

Hadi gözü pek yanınızı uyandıracak yeni ufuklara dalalım.

1. Belirsizlikler Karşısında Karar Verin

Psikolog Daniel Kahneman karar verme süreçleri üzerine uzmanlaşmış bir bilim insanıdır. Kahneman’a göre, belirsizliğin özelliklerinden biri bizi her zaman test ediyor olmasıdır. İşte bu noktad korkular daha da büyür ve güvensizlik direksiyonun başına geçer. Ne olacağını bilmemek bizi inanılmaz derecede endişelendirir. Hatta ne yapacağımızı bilemez halde hareketsiz kalmaya mahkum oluruz.

Gözü peklik bize karar verme sürecimizde yol gösterebileceği için bu gibi durumlarla daha iyi bir şekilde başa çıkmamıza yardımcı olur. Dr. Kahneman karar verme sürecinin göründüğü kadar karmaşık olmadığını belirtir. Bugün ne yiyeceğimize karar vermek için dahi böylesi bir sürece gireriz.

Risk alabilmek için öncelikle karar almalısınız. Bu, hayatınızı kontrol etmenin ilk adımıdır.

“İhtimalleri gözden geçirme arzusu belirsizliği tolere etmeyi gerektirir.”

– Rachel Naomi Remen

2. Olağanın Dışında Şeyler Düşünün ve Bir Şeyleri Sorgulayın

Gerçekliği sorgulamayanlar gerçekliğe mecbur kalırlar. Eninde sonunda, çevrelerinin onları belirli bir koşula soktuğunu fark ederler. Gözü pek biri ise bunu yapmaz. Gözü peklik sizi farklı düşünmeye, şüphe etmeye ve bildiklerinizi sorgulamaya iter. Daha ileriye gitmeyi istemenizi ve bir şeyler hakkında kendi fikirlerinizin olmasını sağlar.

Bir şeyi aklımızdan çıkarmamalıyız: bu süreç zaman ve sabır gerektirir. Kişiler kalıplarından dışarı çıkmalı ve bir şeylere yeni anlamlar vermelidirler.

Öncelikle etrafınızı gözlemlemelisiniz, gerisi doğal olarak gelişecektir. Öyle ya da böyle öz güven sahibi iç sesiniz ortaya çıkacak ve gerçekliği sorgulamaya başlayacaktır. Konu risk almaya gelince olağanın dışında şeyler düşünmekten korkmayın.

3. Kendi Sorumluluğunuzu Alın

Gözü pekliğe ve cesarete açılan kapıda kendinizle bir anlaşma yapmalısınız. Kendi müttefikiniz olmanız çok önemlidir. Öncelikle, yaptığınız, geride bıraktığınız ve hata yaptığınız her şey için sorumlu olduğunuzu ifade edin. Konu risk almayı istemek ise hareketlerinizin sorumluluğunu almak esastır.

Ancak hayal kırıklıkları ya da hatalar için başkalarını suçlamayı bıraktığınız zaman ilerlemeye başlayabilirsiniz.

Ayrıca, hayatı duru bir şekilde takdir edebilenler yalnız berrak zihinlere sahip insanlardır. Yalnızca kin ve korkuları bir kenara bırakabilenler hayatta ilerleyip risk alabilirler. Unutmayın, öfke kararlılık ve öz güveni yutar.

“Muhteşemliğin bedeli sorumluluktur.”

– Winston Churchill

4. Ufkunuzu Genişletin

Yalnızca sahilden uzaklaşarak okyanusun mükemmelliğini ve güzelliklerini keşfedebilirsiniz. Fakat, bildiğimiz üzere, bazı şeyler bizi kıyının ulaşamayacağımız bir yerde olduğunu fark etmekten daha fazla korkutur. Bu yüzden çok uzun süreler boyunca konfor alanımızın dışına çıkmayız.

Houston Üniversitesi’nde araştırmacı olarak görev alan, kırılganlık, öfke ve utanç konularında uzman Brené Brown kimsenin tehlike karşısında korkusuzca durabilecek gözü pek bir halde dünyaya gelmediğini belirtir.

Önceden de bahsettiğimiz gibi bu yavaş fakat tatmin edici bir süreçtir. Hatta ufkunuzu genişletmek için çok uzaklara gitmenize gerek yoktur. Bazen yalnızca yeni insanlarla tanışarak dahi büyürüz. Konfor alanımızdan çıkmak ve risk almak bizim kendimizi bilmemizi ve geliştirmemizi sağlar.

Alışkanlıklarınızı değiştirerek de gözü pek olmak için adımlar atabilirsiniz. Bu da konfor alanınızdan çıkmanızın büyük bir kısmıdır. Hemen çok büyük değişiklikler yapmanıza gerek yok, küçük adımlarla zihninizi genişletebilir, kalbinizi güçlendirebilir ve içinizdeki gözü pek kişinin varlığını artırabilirsiniz.

“Hayat konfor alanınızın bittiği yerde başlar.”

– Neale Donald Walsch