Gandhi'nin Felsefesini Anlamanıza Yardımcı Olacak 34 Sözü

Yazan ve doğrulayan psikolog Sergio De Dios González

Tarafından yazılmıştır Valeria Sabater

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Gandhi’nin felsefesini anlamamıza yardımcı olan sözleri, bugün dünyanın her yerinden insanlara ilham veriyor. Bu barışçı lider maneviyatı, saf kalbi ve şiddete karşı çıkan felsefesi ile düşünce tarzımız üzerinde önemli bir etkiye sahip olmuştur. Eşsiz bir miras bırakmıştır. Tarihte çok az kişi, barış içinde ve gerçekliğe uygun olarak yaşamayı başarmıştır.

Mahatma Gandhi’nin çalışmaları konusunda uzman olan kişiler, felsefesinin muazzam derecede çok yönlü ve zaman zaman oldukça karmaşık olduğunu söylüyor.

Fakat onu yeni tanıyacaklar için Gandhi’nin felsefesi 4 ana bölüme ayrılabilir: şiddetten uzak durmak, Sarvodaya (topluma adanmış Budizm), Satyagraha (ruhun gücü) ve hakikat arayışı.

Bunlar, iyi tanımlanmış ama birbiriyle bağlantılı dört alandır. Bu alanlarda dini fikirler sosyal ideallerle uyumlu hâle getirilerek açık bir amaç ve umut oluşturmaktır: insanlığı kendine güvenmeye teşvik etmek, daha fazla ahlaki gelişim sağlarken kendimizi toplumumuzda olumlu değişiklikler yaratabileceğimize ikna edebilmek.

Gandhi’nin şiddetsizlikle ilgili en güzel sözleri

Adeta birer kapsül gibi kısa ve basit bu ifadeler, Gandhi’nin kitaplarının birçoğunda yer almaktadır. Onu okuduğumuzda, dünya üzerinde katı bir doktrin uygulamak isteyen biriyle karşı karşıya olmadığımızı hemen anlıyoruz.

Tam tersine, bizi düşünmeye davet eden ve hayatımızın herhangi bir alanına uygulanabilecek prensiplerdir. Örneğin; şiddet döngüsünü kırmak için ihtiyacımız olan temel şeylerin sevgi, diyalog ve başkalarına saygı olduğunun anlaşılmasında bize yardımcı olan ilkelerdir.

İşte bu yüzden, bu sözleri yavaşça okuyup üzerinde düşünmenizi, yargılamaksızın yalnızca yeni şeyler öğrenme hevesiyle bunları ele almanızı öneriyoruz. Gandhi’nin sözleri günümüz dünyasında fazlasıyla geçerli.

1. İnsanlığa olan inancını kaybetmemelisiniz. İnsanlık bir okyanustur; bazı damlalar kirli diye okyanus kirlenmez

Ahimsa, Sanskritçe bir kavramdır ve Gandhi’ye özgü şiddet karşıtı felsefeye ve yaşam saygısını ortaya koyar.

Aynı şekilde, onu tanımlayan bir şey varsa, insanlığa duyduğu sarsılmaz umuttu. Bu umut nedeniyle insanları, hoşgörü, sabır ve yardımseverlikle dolu olumlu bir tutum sergilemeye ve insanlığa olan inançlarını asla yitirmemeye teşvik etmiştir.

2. Şiddet diğer ideallerden korkmaktır

Bu, Gandhi’nin en ünlü ve felsefesinin özünü en iyi tanımlayan cümlelerden biridir: Farklı olan şeylerden korkmamalıyız. Farklı düşünen ya da farklı görüşlere sahip olanlardan korkmamalıyız. “Öteki”nden korkmak, zayıflığın bir belirtisidir.

3. Göze göz dersek sonunda herkes kör kalır

Şiddet sadece şiddet üretir. İnsanlık iletişim kurmak için saldırganlık, intikam ve nefrete başvurmayı bırakmalıdır. Bununla elde edilen tek şey, kötülüğün kronikleştirilmesidir.

4. Nefret ve hoşgörüsüzlük doğru anlayışın düşmanlarıdır

Gandhi, farklılıkları ve hoşgörüsüzlüğü aşmada diyaloğun önemini savunmuştur. Sadece yüz yüze birbirleriyle konuşabilenler doğru bir anlayışa sahip olabilirler.

5. Yoksulluk, şiddetin en kötü şeklidir

Gandhi’nin hâlâ önemli olan cümlelerinden biri. Yoksulluk, hâlâ çözümlenmemiş ve aslında göz ardı edilen bir yapısal şiddet olarak kalmaktadır.

6. Liderliğin bir zamanlar güç anlamına geldiğini sanıyorum, ama günümüzde insanlarla anlaşmak demektir

İyi bir lider, iktidarı ya da şiddete başvurarak kendini empoze etmez, saygı ve hassasiyet kullanır.

“Hoşgörüsüzlüğün kendisi bir tür şiddettir ve gerçek demokratik ruhun büyümesinin önünde bir engeldir.”

– Mahatma Gandhi

8. İki tür güç vardır: Biri ceza korkusuyla, diğeri ise sevgi eylemleriyle elde edilir

Sevgiye dayalı güç, ceza korkusundan daha etkili ve kalıcıdır.

Gandhi için sevgi gerçeklere giden yoldur. Bunu idealimiz hâline getirdiğimizde, toplumumuzun temelini saygı, birlikte yaşama ve hayırseverlik kılmak için şiddete karşı savaşabiliriz.

9. Şiddetsizlik iki inancı, Tanrı’ya inanmayı ve insanlara inanmayı gerektirir

Şiddetsizlik, Gandhi için hayatın kanunu olarak kabul edilmesi gereken “büyük bir güç” oldu. Bütün varlığımızı ve tüm düşüncelerimize bu ilke dâhil olmalıdır. Yaptıklarımıza yansımalıdır.

“Öfke, şiddetin düşmanıdır ve gurur onu emen bir canavardır.”

– Mahatma Gandhi

Gandhi’nin Satyagraha (ruhun gücü) hakkındaki en güzel sözleri

11. Yaşamın amacı doğru yaşamak, doğru düşünmek ve doğru davranmaktır.

Gandhi’nin felsefesini anlamak için Satyagraha prensibini anlamamız şart. Bu kavram, bir insanın kendisiyle uyum içinde, korku ve ön yargıdan arınmış olarak yaşaması ve hakikat idealine yaşamın amacı olarak tutunması gerektiğini söyler.

12. Mutluluk, düşündüğünüz, söylediğiniz ve yaptığınız şeylerin uyum içinde olmasıdır

Bu düşünce ve eylem arasındaki uyum ilkesidir.

13. Dünyada görmek istediğiniz değişim olun

Bir Satyagrahi, yani cesur olan ve kalbinde saygı, sevgi ve hakikati besleyen bir kişi, kendisini bu dünyayı daha iyi bir yer haline getirme yeteneğine sahip olarak görür.

“Aşk, var olan en büyük güçtür.”

– Mahatma Gandhi

15. Sevgi yoluyla adalet kefaret, kanunla adalet cezadır

Gandhi’nin ilkeleri her zaman ahlaki bir çağrışıma sahiptir. Onun en önemli ilkelerinden biri de adaletsizliğe, hizmetkârlık ruhunun gelişmesine, kendini inkâr etmeye ve fedakarlığa karşı açık bir direniştir. Bu nedenle, sevgi ve yalınlığı en iyi silahlarımız kılmanın önemini vurguladı.

Gandhi’nin Sarvodaya hakkındaki sözleri: adanmış bir toplum

Gandhi, her türlü sömürü, toplumsal farklılık, şiddet ve adaletsizlikten arınmış ideal bir toplum hayal ediyordu. İşte Gandhi’nin bu yüksek amacı, hepimizin sorumlu olduğu bir taahhütü yansıtan sözleri:

16. Gelecek bugün ne yaptığınıza bağlıdır

Toplumumuzun geleceği, şimdi yapabildiğimiz küçük değişimlere, kendimizi sevgi ve adalet ilkelerine bağlı kılmaya bağlıdır.

17. Dünyada insanın ihtiyaçlarını karşılamaya yetecek her şey var ama aç gözlülüğünü değil

Gandhi’nin Sarvodaya olarak tanımladığı bu sosyal amaç, kendisinin bulduğu bir terimdir. İstisnasız herkesin refahını isteme ihtiyacı olarak tercüme edilebilir. Bu nedenle, herkes için zaten yeterli kaynak ve fırsatların olduğu bir dünyada aç gözlülüğe yer olmadığı açıktır.

18. Dürüst bir anlaşmazlık genellikle bir ilerlemeye dair iyi bir işarettir

Diyalog ve anlaşmazlıklar ile farklılıkları düzeltmedeki önemi, Gandhi’nin felsefesinin temel ilkelerinden biridir. İki insan arasında saygıya dayalı bir anlaşmazlık, her toplumsal kesimde ilerleme kaydetmenin bir yoludur.

19. Gözlerimizin ve kulaklarımızın tatmin edilmesi yeterli değildir; kalplerimize de dokunulması ve ellerimiz ile ayaklarımızın hareket etmesi gerekir

Değişim isteyen bir toplum, bireyin kendisiyle, kendi kalbiyle başlayan ve eylemlerimize yansıyan bir hareketi yaratma kabiliyetine sahip olmalıdır. Dolayısıyla, iyi bir lideri gerçek bir değişim meydana getirebileceklerine dair halkına umut aşılayabilmelidir.

20. Dışlayıcı bir kültür ayakta kalamaz

Satyagraha kavramı her kültür ortamında uygulanabilir ve uygulanmalıdır, çünkü aksi halde kaybedeceğiz demektir. Dışlama, güvensizlik, dinler arasındaki farklılıklar, fikirler arasındaki çatışmalar, duvarlar kurup şiddet tohumu ekmekten başka işe yaramaz.

“İşlerinin sonucuna odaklanmaktan vazgeçmeyenler yanlış yoldadırlar.”

– Mahatma Gandhi

22. Bir iş yerini tamamen dürüst bir şekilde yürütmek zor ama imkansız değil

Ahlaki güç, en alttan yani kendi evlerimiz ve iş yerlerimizden başlayarak her iyi topluma güç vermesi gereken motordur. Bu nedenle, Gandhi’ye göre, her birey, üretken bir vatandaş olmak, sorumluluğu üstlenmek ve daha iyi bir dünya yaratma görevlerini yerine getirmek için dürüstlük, alçak gönüllülük ve adalet konularında eğitilmelidir.

23. Kendi vicdanının dürtülerine karşı harekete geçen bir lider işe yaramaz

Bu, Gandhi’nin en ünlü sözlerinden biridir. Hiç taviz vermeksizin savunduğu şeylerden biri, iktidarın tek bir kişinin eline geçmesine engel olmak için siyasi adem-i merkeziyetçilikti. Zira, iktidar daima baş döndürücü olmuştur.

Tüm gücü elinde bulunduran lider, zamanla yalnızca kendi çıkarı için uğraşacaktır. Bu nedenle Gandhi her zaman doğrudan ve katılımcı demokrasiyi savunmuştur.

24. Ülkeler arasındaki barış, bireyler arasındaki sevgiye dayanmalıdır.

Sadece sevgi sayesinde toplumda hakikat ve barış sağlanabilir. Aslında, Gandhi’nin felsefesindeki değişmez bir fikir de Tanrı’yı anlayışımızın bile sevgiye dayandığı ve düşmanlarımız ve kötü güçleri zayıflatmanın tek yolunun sevgiden geçtiğidir.

Gandhi’nin hayal ettiği mükemmel bir toplum idealine ulaşmak için işe kendimiz ve etrafımızdakilerle başlamalıyız. Ailemize, komşularımıza ve topluluğumuza saygı duyar ve onları seversek, aynı şeyi etrafımızdaki ülkelerle de yapabiliriz.

25. Dünyada gerçek barış istiyorsak, çocuklardan başlamalıyız

Sevgi ve uyumun hâkim olduğu daha iyi bir toplum ve daha soylu bir gelecek yaratmak için gençlerle ilgilenmeli ve onlara barış ve şiddetsizlik ilkeleri çerçevesinde eğitim vermeliyiz.

Gandhi’nin gerçek hakkındaki sözleri

Gandhi’nin felsefesinin temel kavramlarının ardındaki gerçek anlam etimolojik köklerinin ardında yatmaktadır. Hintçede “Gerçek” kelimesinin kökeni Sanskritçe “Satya” kelimesine dayanır. ”sat” kelimesi ”var olan, gerçek olan” manasındadır. Dolayısıyla, Gandhi’ye göre gerçek ve dürüstlük fikri, eylemlerle uyumlu olduğunda ve bir toplum, yurttaşlarında bu yüksek amacı cesaretlendiren ahlaki bir koda sahip olduğunda geçerlidir.

İşte Gandhi’nin bu fikri en iyi temsil eden sözleri:

26. İnsanların desteği olmasa bile gerçek var olmaya devam eder.

Bu, Gandhi’nin en bilinen sözlerinden biridir ve çoğunluk bizi ters yönde ilerlemeye zorlasa bile kendi doğrularımızı korumamız, gözetmemiz ve savunmamız gerektiği fikrini ortaya koyar.

“Azınlıkta olsan bile, gerçek değişmez.”

– Mahatma Gandhi

27. Gerçek tabiatı gereği açıktır. Onu çevreleyen cehaletin örümcek ağlarını kaldırdığınızda, serbest kalır

Gerçek her zaman tam karşımızdadır. Bununla birlikte, sık sık manipüle edilerek tembellik, teslimiyetçilik ve hatta cahilliğin bizi doğrudan uzaklaştırmasına izin veriyoruz. Gerçeği bulmak ve onunla uyumlu davranmak kadar cesaret isteyen çok az eylem vardır.

28. Hayatım, mesajımdır

Biraz önce Sanskritçe “doğru” anlamına gelen “Satya” kelimesinden söz ettik. Buna karşılık, Gandhi, düşüncelerinizle eylemlerinizin uyumsuz olması hâlinde hakikatin anlamını yitirdiğini öğretmiştir. Bu nedenle, Hindistan’ın bu pasifist lideri vaaz ettiği her şeyle uyum içinde ve başkalarına adanan mütevazı bir hayat yaşadı.

29. Bir şeye inanmak ve onu yaşamamak, dürüstçe değildir

Burada yine aynı ilkenin yansıtıldığını görebiliriz: kendi inançlarımızla kendi gerçeğimizle uyum içinde yaşamak.

30. İnsanların desteği olmasa bile, gerçek her zaman hâkim olur. Kendinden başkasına ihtiyaç duymaz

Gandhi’nin bir idealist olduğunu söyleyenler vardır ki bunun doğru olduğunu kabul edebiliriz. Bununla birlikte, yazılarının ve sözlerinin çoğunda Gandhi’nin idealizminin hayatımızın birçok alanına uygulanabilecek çok pratik ve yararlı bir idealizm olduğunu görebiliriz.

Evimizde ya da işyerimizde olsun, yaşamımızın bir noktasında her birimiz, hiç kimsenin desteği olmasa bile gerçeği savunmuşuzdur. Er ya da geç yalan ve haksızlık mağlup olacaktır…

31. Gerçek adil bir eve asla zarar vermez

Gerçeği söylemekten korksak da, bunu adil bir yerde yaparsak, her zaman saygı ve değer görürüz.

“Ahlak, her şeyin temelidir ve hakikat ise ahlakın özüdür.”

– Mahatma Gandhi

33. Dileyen herkes kendi iç sesini duyabilir. Bu ses hepimizde mevcuttur

Gerçekle bağlantı kurmak ve buna göre hareket etmek için iç sesimizi dinlemeliyiz. İç diyaloğumuz sürekli ve kalıcı olmalıdır. Adaletsizliği ve hakikate karşı ne düşündüğümüzün karşısında hareket etme gücünü bulabilmemizin tek yolu budur.

34. Amaç gerçektir, izleyeceğimiz yol ise sevgi

Şiddetin zıttı sevgidir ve bu ilkeye uygun olarak düşünme ve hareket etme yeteneğine sahip, hakikati savunabilen bir toplumu inşa etmenin tek yöntemi, hayırseverlik, diyalog, eşitlik, kardeşlik ve adalet yolunu izlemektir.

Sonuç olarak, görebileceğiniz gibi, Gandhi’nin felsefesi sadece ahlaki, politik ve dini bakımdan önemli değildir. Her şeyden önce, Hint kültüründe kök salmış olan fakat günümüzde de geçerliliğini koruyan bir bilgi hazinesidir.

Kaynakça:

• Gandhi, M.K. (1993). An Autobiography: The Story of My Experiments With Truth. Boston: Beacon Press.
• Wolpert, S. (2001). Gandhi’s Passion: The Life and Legacy of Mahatma Gandhi. Oxford University Press.
• Gandhi, Mahatma (1989) “The words of Gandhi” Madrid: SIDDHARTH MEHTA EDICIONES
• Gandhi, Mahatma (2016) “The food of the soul”. José J. de Olañeta