Fobilerinizi Nasıl Yeneceğinizi Öğrenin!
Yazan ve doğrulayan psikolog Gema Sánchez Cuevas
Herkes bazı fobilere sahip olabilir, ya da en azından fobisi olan birilerini mutlaka tanıyordur. Bazı fobiler günlük yaşamı pek etkilemez. Örneğin şehirde yaşayan biri için yılan veya sıçan fobisi çok ciddi bir problem değildir. Çünkü şehirde yaşayan biri için bu korku, günlük yaşamı çok fazla etkilemez.
Ancak araba kullanma korkusu (amaxophobia) bu çağda çok büyük bir soruna dönüşebilir. Eğer sürekli seyahat etmeniz gereken bir işte çalışıyorsanız, uçağa binme korkusu sizin için bir kabusa dönüşebilir. Bu nedenle bu fobilerin ortaya çıkardığı anksiyeteler üzerinde çalışmak oldukça önemlidir. Eğer bu korkuların üstüne gitmezseniz ve yenmeye çalışmazsanız, yaşadığınız panik duygusunu besleyecek şekilde hareket etmiş olursunuz. Fobilerinizi yenin! Bunu nasıl yapacağınızı bu yazıyla öğrenin!
“Bir tehdit olmadan korku hisseden kişi, kendi korkusunu besleyecek olan bir tehditi kendi kendine yaratabilir.”
– Alain Emile Chartier
Fobilerle ilgili en önemli şey anksiyetelerdir
Herhangi bir fobiniz olduğunda ortaya çıkan duygu anksiyetedir. Fobinizi tetikleyen bir durum olduğunda ortaya çıkan anksiyetenin yoğunluğunu azaltmayı öğrenmeniz gerekir. Bazen fobiler yanlış inanışlardan dolayı ortaya çıktığı için fobinizi tetikleyen şeylerin neler olduğu hakkında kendinizi bilgilendirin. Zihninizin hedefi öncelikle bu olmalıdır. Bu yanlış inanışları çürüterek fobilerinizden kurtulabilirsiniz. Korktuğunuz durumları kontrol edebileceğiniz bazı beceriler geliştirmek sizin için faydalı olacaktır.
Şimdi birlikte bir örneğe göz atalım. Mesela köpeklerden korkuyorsanız, bütün köpeklerin tehlikeli olduğunu düşünürsünüz. Ancak bu konuda yeterli araştırma yaparsanız, bunun gerçek olmadığını anlarsınız. Bunlara ek olarak, farklı durumlarda köpeklerin davranışlarına karşı nasıl hareket etmeniz gerektiğini öğreten teknikler hakkında detaylı bilgiler edinebilirsiniz. Bu şekilde sizin için ”korkutucu” olan durumlarda nasıl davranmanız gerektiğine dair daha çok şey biliyor olacaksınız. Bu bilgiler güvende hissetmenize neden olacak ve anksiyetenizi azaltacak. Hissettiğiniz tehdit ve korku, artık sizin için daha az endişe verici olacak.
“Bu dünyada korkulacak hiçbir şey yoktur, anlaşılması gereken şeyler vardır. Şimdi daha çok anlamaya çalışmanın zamanıdır, böylece daha az korkabileceğiz.”
– Marie Curie
Fobinizi tetikleyen durumla ilgili bilgi edinmek ve onu kontrol etmeyi öğrenmek için bazı yöntemler üzerinde çalışmanız gerekir. Her şeyden önce nasıl rahatlayacağınızı öğrenmenizin size çok faydası olacak. Bunu başarmanın birçok yolu var. Önemli olan sizin için en iyi olan yöntemi bulmak; çünkü korkunuza ve kişilik özelliklerinize bağlı olarak bu yöntemler değişebilir.
Sıradaki adım: fobinizin üzerine gidin
Fobinize neden olan şey karşınıza çıktığında anksiyeteniz anında tetiklenir. Kalbiniz sanki çok hızlı atıyor gibi gelir, nefesiniz hızlanır. Kendinizi adeta dış dünyaya kapatırsınız ve tüm dikkatiniz sadece sizi uyaran şeyde olur. O an istediğiniz tek şey bu durumdan kaçmaktır, değil mi? Aslında tam olarak yaptığınız şey budur. Kaçtığınızda anksiyeteniz azalabilir, ancak daha sonra bu uyarıcı tekrar karşınıza çıkar ve siz yine aynı şekilde korkup yine anksiyete üretmeye başlarsınız. Yani durum bu şekilde kendini sürekli tekrar eder. Bu şekilde, bu davranış biçimi kendi kendini pekiştirmiş ve iyice güçlendirmiş olur.
Korkularınızdan kaçmanız elbette size kısa süreli bir strateji sağlar ancak uzun vadede elinize herhangi yararlı bir şey geçmez. Peki o zaman ne yapmanız gerekiyor? Öncelikle kaçmayı bırakmanız lazım. Kulağa zor geliyor farkındayız. Bu nedenle ilk adım olarak kendinizi nasıl sakinleştireceğinizi öğrenmeniz gerekiyor. Öncelikle anksiyetenizi kontrol etmeyi öğrenmelisiniz. Bu şekilde fobiniz ortaya çıktığında ortaya çıkan olumsuz duyguları kontrol edebileceksiniz.
Bunu başarabilmek için, her seferinde azar azar kendinizi korktuğunuz şeye maruz bırakmanız gerekiyor. Şöyle ki, öncelikle bir liste yaparak başlayabilirsiniz. Fobinizle ilgili sizi en çok korkutan durumları ve uyaranları en şiddetlisinden en azına doğru sıralayın. Bu listeyi yaptıktan sonra, kendinizi bu farklı durumlara kaçmadan maruz bırakmaya başlayacaksınız.
Sizi en az korkutan durumdan başlayın. Hoşunuza gitmeyen hisler ortaya çıkmaya başladığında, kendiniz için en uygun olan sakinleşme stratejilerini uygulamaya başlayın. Örneğin rahatlama tekniklerinden birini uygulayın, korkularınızı uyaran şeyden dikkatinizi geri çekmeye çalışın. Bu kez içinde olduğunuz durumdan kaçmadan, kafanızda dönmeye başlayan düşünceleri durdurmaya gayret edin. Bunu bir kez başardığınızda, bir sonraki duruma hazır hale geleceksiniz. Sırasıyla bu korkularınızla yüzleşmeye başladığınızda, zamanla ne kadar ilerlediğinizi göreceksiniz. Sizi korkutan durumlara sakince yaklaşmayı öğrendiğinizde anksiyeteleriniz de şiddetini yitirecek.
Kendinizi ödüllendirmeyi unutmayın
Bir davranışı alışkanlığa dönüştürmeniz gerektiğinde, her pratikten sonra kendinizi ödüllendirmeniz gerekir. Her bir duruma kendinizi maruz bıraktıktan sonra kaçmamayı becerebilirseniz eğer, anksiyetenizi de azaltmış olacaksınız. Sonuçta çok da hoş olmayan bir durum yaşadınız, günün sonunda bir ödülü hak ediyorsunuz.
Bu şekilde kendinize hakim olma becerinizi geliştirmiş olacaksınız. Korkunuzla yüzleştikten sonra aslında kafanızda büyüttüğünüz kadar olumsuz bir durum olmadığını da göreceksiniz. Ancak her aşama daha da zor olacağı için, bir sonraki durumla yüzleşebilmeniz için kendinizi ödüllendirerek motivasyon elde etmelisiniz. Bu şekilde her bir zorluğu aştığınızda, bir sonrakine hazır olacaksınız.
“Anksiyete zihinde akan bir korku ırmağıdır. Eğer bu nehri beslerseniz, tüm düşüncelerinizi yıkan bir sele dönüşür.”
– A. Roche
Eğer doğru teknikleri uygulayarak nasıl yapacağınızı biliyorsanız, bir fobiyi yenmek oldukça kolay bir hale gelebilir. Bu nedenle eğer hayatınızda böyle bir problem mevcutsa, bir psikologdan yardım almanız sizin için en iyisi olabilir. Bu süreç boyunca sizi doğru bir şekilde yönlendirecek birinden yardım almanız her şeyi daha da kolaylaştıracaktır; böylece hayatınızı tekrar kontrol edebilir hale geleceksiniz. Kendinize güvenin, bunu başarabilirsiniz!
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.