Duygusal Açlık – Anksiyetenin En Sevdiği Maske
Yazan ve doğrulayan psikolog Gema Sánchez Cuevas
Hepimiz açlığın nasıl bir his olduğunu biliriz. Mideniz boş olduğunda ve bir şeyler yeme ihtiyacı hissettiğinizde açsınız demektir. Elbette uzun bir süre yemek yemediğinizde gerçekten acıktığınız durumları ayırt edebiliyorsunuz. Peki bunu duygusal açlıktan nasıl ayırt edebileceğinizi biliyor musunuz?
Uzmanlar aç kalmayı önermiyor. Dört saatten fazla aç durmayı da, sadece bir atıştırmalık yemek bile önemli. Fakat her zaman gerçekten aç olduğunuz için yemezsiniz. Bazen duygularımızı bastırmak için de yeriz. Stres, üzüntü, anksiyete… Bunları sağlıksız yiyeceklerin altına gizleyerek uzun vadede daha da kötü hissedersiniz.
Daha iyi hissetmek için yemek yiyip sonra da yediğiniz için suçluluk hissetmenin bu kısır döngüsünden çıkmak istiyor musunuz? Duygusal açlık ile vücudun enerji eksikliğine dayalı açlık arasındaki farkı ayırt etmeyi öğrenmenizi tavsiye ediyorum. Kararlılık gösterin ve duygusal açlığın belirtilerini tespit edin. Böylece hayatınızın ve yeme alışkanlıklarınızın kontrolünü elinize alabileceksiniz.
Haydi duygusal açlığın bazı özelliklerini tanıyalım.
1. İştahınız fazla olur
Duygusal açlık sizden hiçbir zaman bir tabak sebze ya da salata yemenizi istemez. Normalde sizi, kalorisi yüksek ve besin değeri düşük yiyecekleri yemeye iter. Canınız tatlı ya da doymuş yağ bakımından yüksek yiyecekleri çeker.
2. Doyumsuz olursunuz
Aç olduğunuzu hissettiğinizde genellikle ne kadar yemek yemeniz gerektiğini bilirsiniz. Duygusal açlıkta ise patlayana kadar yersiniz. Duygusal açlık tok hissetmenizi engeller. Bunun sonucu olarak da doyduktan sonra bile tok hissetmeyiz.
3. Bir boşluğu doldurma amacıyla yersiniz
Bu boşluk tam olarak midede değildir. Bu bir çeşit duygusal dengesizliğe tepki olarak ortaya çıkar. Problemin ne olduğunu çözmek yerine sorunlarımızı, bizi daha mutlu edeceğini düşündüğümüz tüm o yiyeceklerin altına gömmeye çalışırız. Rahatlama hissi geçicidir ve bu his sadece siz yediklerinizi sindirene kadar sürer. Fakat bu böyle devam edemez. Rahatlama hissi geçtiğinde muhtemelen daha önce hissettiğimizden daha da kötü hissederiz.
4. Sizi yalnız başına yemek yemeye mecbur eder
İnsanlar neredeyse hiçbir zaman etrafında başkaları varken tıkınarak yemez. Bu kendi başınıza yaptığınız bir ritüel gibidir. Tıkınmaya sebep olan şey zaten genellikle yalnızlığın kendisidir. Ayrıca düğün ya da doğum günü gibi etkinliklerde de duygularınızı gizlemek için çok fazla yiyor olabilirsiniz.
5. Suçlu hissettirir
O bir paket cipse ihtiyacınız yoktu. Cips kolesterolünüzü yükseltir, doymuş yağlarla doludur ve üstelik aç bile değilsinizdir. Bütün bunların farkındasınızdır fakat iştahınızı bastıramazsınız. Aslında bu çeşit yiyecekleri tükettiğimizde bir suçluluk hissederiz. Kontrolümüzü kaybettiğimiz için kendimizi cezalandırmak isteriz.
6. Dürtülerden gelir
Duygusal açlığınızı gidermek için yediğinizde bunu çok fazla düşünmeden yaparsınız. Dürtülerinize göre hareket edersiniz.
7. Sorumluluklarınızdan kaçmak için yemeyi kullanırsınız
Çalışmanız gerekir, spor salonuna gitmeye söz vermişsinizdir, ya da ders çalışmalısınızdır… Ancak bunları yapmak istemezsiniz ve evde kalırsınız. İçten içe siz de yapmaya söz verdiğiniz şeyi yapmadığınızı bilirsiniz. Anksiyete kapınızı çalmakta gecikmez ve sizi sarıp sarmalar. İşte tam da o zaman buzdolabını ziyaret edersiniz. Canınızın çektiği, sizi rahatlatacak bir şey ararsınız.
Sağlığınıza zararlı olan bir şey yediğiniz zaman daha kötü hissettiğinizi fark edersiniz. Artık iki şey için birden suçlu hissediyorsunuzdur: sorumluluğunuzu yerine getirmemiş olmak ve iştahınıza yenik düşmek. Dahası, yerken endişelerinizi unuttuğunuzu fark edersiniz. Bu yüzden buzdolabına geri döner ve daha fazlasını yemek istersiniz… ve bu işlemi en sonunda şişene kadar tekrarlarsınız.
Duygusal açlığınızı buzdolabına hücum etmeden tatmin edebilmek için fikirler
Bütün bu özellikler duygusal açlıkla ilgilidir. Sizin problemi tespit edebilmek için yapmanız gereken tek şey, bunların kendi alışkanlıklarınızın içerisinde olup olmadığını öğrenmektir. İşte o zaman bu problemle mücadele etmenin vakti gelmiştir. İşte size yardımcı olması için bazı fikirler.
1. Sağlıklı bir şey yemeye çalışın
Bir şeyler yemek istiyorsanız fakat bu duygusal açlıktan kaynaklanıyorsa sağlıklı bir şey yiyerek kendinizi test edin. Eğer fiziksel olarak aç değilseniz ya yiyemezsiniz ya da çok çabuk doyarsınız. Vücudunuz size istediğinizin bu olmadığını söyleyecektir. İşte o zaman açlık hissinin gerçek olmadığını kesin olarak anlarsınız.
2. Bu problemin altındaki sebebin ne olabileceğini düşünün
Gerçekten aç olmadığınız halde canınız bir şeyler yemek istediğinde bu problemin kökünde yatan sebebin ne olabileceğini düşünün. İş yüzünden gergin misiniz? İlişkinizde problemler mi yaşıyorsunuz? Yoksa bütün gün boyunca hiç durmadan koşturdunuz mu?
3. Egzersiz yapın
Egzersiz iki şekilde yardımcı olur. Birincisi, negatif duyguları dışarı atmanın bir yoludur. Egzersiz modunuzu yükselten endorfin hormonunun salgılanmasını sağlar. Endorfin de anksiyeteyle mücadele etmenize yardımcı olur. Egzersiz yaptıktan sonra vücudunuz enerjiye ihtiyaç duyar ve sağlıklı bir şeyler yemeye can atar.
4. Bir yemek planı yapın
Bunu yapmak dürtülerinize yenik düşmeyi önlemenize yardımcı olacaktır. Ne zaman ve nasıl yemek yediğinizin kaydını tutarsanız, ne zaman kendinizi yeniden şarj etmeniz gerektiğini daha iyi anlayabilirsiniz. Bu da vücudunuzun sizi kandırmasını daha zor hale getirir. Buna ek olarak, ne yiyeceğinizi zaten seçmiş olduğunuz için daha akıllıca bir karar vermiş olmanız muhtemeldir.
5. Arada bir kendinize izin verin
Duygusal açlık genellikle abur cubur istese de kendinize arada bir izin vermenizde fayda var. Yeter ki bunu bir alışkanlık haline getirmediğinizden emin olun.
6. Başka insanlarla birlikte yemek yiyin
Başkalarıyla beraber yemek yediğinizde daha yavaş yersiniz. Ayrıca muhtemelen kendi kişisel problemlerinize odaklanmazsınız. Bunun bir diğer faydası da, birlikte olduğunuz kişiyle geçirdiğiniz vakit ile yediğiniz yemeğin tadını beraber çıkardığınız için daha iyi hissetmek adına yemeye devam etmek zorunda hissetmezsiniz.
7. Yemeği ödül olarak kullanmayın
Bazen kötü bir gün geçirdiğinizde abur cubur yiyerek daha iyi hissetmeye çalışırsınız. Kendinize “ben bunu hak ediyorum” dersiniz. Kötü geçen bir günü abur cubur ile telafi etmeye alışırsanız daha sağlıklı beslenme teknikleri geliştirmeye odaklanamazsınız.
8. Altında yatan duygusal problem için yardım alın
Size yardımcı olacak bir arkadaşınızı, ailenizden birini, partnerinizi ya da profesyonel birini bulun. Problemi gizleme ve kendi başınıza üstesinden gelme çabalarınız belli ki işe yaramamış.
9. Abur cubur almadan önce düşünün
Bunu neden alıyorum? Buna gerçekten de ihtiyacım var mı?
10. Gerçekten size lazım olan şeylerden oluşan bir alışveriş listesi yapın
Ve bu listede yazanlardan başka hiçbir şey almayın. Genellikle canımızın çektiği şeyleri bir liste halinde yazmayız. Tıkınmak dürtülerimizin bir tepkisidir.
En iyi teknik, kesinlikle vücudunuzun gerçek ihtiyaçlarının farkında olmak ve açlık hissinizin fiziksel mi duygusal mı olduğunu anlamaktır. Zor duygusal durumlarla erkenden baş etmeye başlamak çok önemlidir. Probleminizin kökünde yatan sebebi bulmalı ve bununla nasıl başa çıkabileceğinize karar vermelisiniz. Duygularınızı yiyeceklerle beraber yemek yerine fiziksel ve zihinsel anlamda sağlıklı bir hayat sürdürmeye çalışın.
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.