Düşünce Sokma: Düşüncelerimizin Bize Ait Olmadığına İnanmak

Yazan ve doğrulayan psikolog Ebiezer López

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Filmde, edebiyatta ve televizyonda, diğer insanların zihinlerine düşünce sokma yeteneğine sahip birçok karakter olmuştur. Bu sadece kurguda var olan türden bir durum gibi görünse de, gerçek şu ki gerçeklikten çok uzak değildir. Gerçekten de, düşünce sokulmasından muzdarip hastalar benzer deneyimlere sahiptir.

Bir insan gerçekten kendisine ait olmayan düşüncelere sahip olabilir mi? Henüz bu sorunun kesin bir cevabı yok, ancak bu nadir durum benliğin entegrasyonu, bilinç ve bireyin bağlamı gibi sorunları gündeme getiriyor.

Düşünce sokma

Bu, hastada, zihninde kendilerine ait olmayan fikirlerin olduğu inancını üreten psikolojik bir düşünce durumudur. Başka bir deyişle, bazı dış ajanlar zihinlerine düşünceler sokmuştur.

Şizofreni hastalarının sıklıkla yaşadığı bir yanılsama türüdür. Bununla birlikte, bunun sadece bir inanç mı yoksa daha yapılandırılmış bir deneyim mi olduğu konusunda devam eden bir tartışma var.

Düşünce sokma, gerçeklik algısının değiştiği psikotik bozuklukların tipik bir belirtisidir. Hastanın söyledikleri ile gözlemlenebilir. Aslında, zihinlerinde kendilerine ait olmayan belirli fikirlerin olduğunu ifade ederler. Hastaların düşünceleri “implante ettiğini” düşündükleri ajanlar değişir. Diğer insanlardan uzaylı varlıklara kadar çeşitlilik gösterirler. Bazı durumlarda, hasta nereden geldiklerini belirleyemez.

Aynı şekilde, hastanın düşüncelerinin içeriği de çeşitlidir. Çoğu durumda, hasta güçlü bir şekilde etkilenir. Nitekim, düşünce sokmadan muzdarip olanlar, bu fikirlerin kendilerini korkunç eylemlere yönlendirebileceğini iddia edebilirler. Bu nedenle onları zihinlerinden kovmaya çalışırlar. Ek olarak, sokulan bu düşüncelerin, tehlikeli olabilecek veya olmayabilecek farklı davranışları motive etmesi de mümkündür.

Sanrılar veya diğer deneyim türleri?

Sanrılar, yanlış inançlar üreten ve gerçekliğin işlenme şeklini bozan değişikliklerdir. Bazı örnekler, büyüklük, erotomani, hayalcilik ve benzerleridir.

Tarih boyunca, düşünce sokma, şizofreniye özgü bir sanrı biçimi olarak sınıflandırılmıştır. Bununla birlikte, çalışmasını zorlaştıran fenomenolojisiyle ilgili tartışmalar vardır. 2018’de López-Silva, araştırmacıların bu değişikliğin tanımı konusunda henüz bir fikir birliğine varmadığını açıklayan bir araştırma yaptı.

Yazara göre, düşünce sokmasından muzdarip hastaların bildirdiği deneyim iki bölümden oluşmaktadır. Bir yanda sanrılı epizod öncesinde meydana gelen deneyimsel değişimler vardır. Sonra, sanrılı epizodun kendisinin öznel özellikleri vardır. López-Silva, bugüne kadar yapılan araştırma çalışmalarının ikincisine odaklanma eğiliminde olduğuna dikkat çekiyor.

Sonuç olarak, özellikleri açıkça tanımlanıncaya kadar fenomen düzgün bir şekilde ele alınamaz.

Düşünce sokma nedenleri

Tanımlanmasıyla ilgili sorunlara rağmen, düşüncenin sokulmasının nedenleri hakkında yararlı bir şekilde spekülasyon yapan bazı araştırmalar var. Bir çalışmada, Martin ve Pacherie (2013) bunu şizofreni hastalarının bilinç bütünleşmemesi ve tutarsız içsel deneyimlerle ilişkilendirmektedir.

Hipotezleri, bilinçteki bütünleşme eksikliğinin bağlamsal bilginin nasıl işlendiğini de etkilediğidir. Bu nedenle, düşünce sokma, belirli bir fikrin bağlamsal bilgisinin entegrasyonunda bir başarısızlık olacaktır. Başka bir deyişle, düşünce ortaya çıkar, ancak hastanın diğer düşünceleriyle organize değildir. Sonuç olarak, bazı fikirler “yabancı” olarak algılanır.

Öte yandan, Walsh ve ark. (2015) şizofreni hastalarında uzaylı kontrolü olgusuyla ilgili bir araştırma yapmışlardır. Bunlar, etkilenenlerin hareketlerinin ve fikirlerinin kendilerinden değil, dünya dışı yaratıklardan geldiğini iddia ettikleri durumlardır. Araştırmacılar, bu deneklerin beyinlerini manyetik rezonans görüntüleme ile analiz ettiler.

Sonuçlar, düşünce sokmanın farklı sinir ağlarında düşük aktivite seviyeleri ile ilişkili olduğunu ortaya koydu. Bunlar arasında dil, hareket ve kişinin kendi varlığını algılaması vardı. Sol tamamlayıcı motor alanının (SMA) düşük aktivasyonu da gözlendi. Bu durum, SMA’nın dil ve hareket alanları ile bağlantısında sorunlara neden olmuştur.

Tedavi etmek mümkün mü?

Daha önce de belirtildiği gibi, düşünce sokma şizofreni ile ilgilidir. Bu nedenle şizofreniye yönelik müdahale, bu düşünce bozukluğunu ortadan kaldırmak için en uygun olanıdır.

Müdahale planları, halüsinasyonları, sanrıları ve diğer semptomları kontrol etmek için antipsikotik tedaviyi içerebilir. Diğer semptomların yanı sıra, hastanın psikoeğitiminin yanı sıra olası bilişsel çarpıtmaların tedavisi için genellikle psikoterapi ile tamamlanır.

Henüz, düşünce sokma semptomlarını hafifletmeye özgü bilinen hiçbir tedavi yoktur. Sebebinin şizofreni olduğuna inanıldığından, sorunu kendi başına ortadan kaldırmak için herhangi bir çabaya odaklanmak yardımcı olmaz.

Sonuç olarak, psikotik bozuklukların bu tipik durumu, bilim camiasının daha fazla ilgisini hak ediyor. Spesifik özelliklerinin ne olduğu henüz net değil. Ayrıca, nedenleri üzerine yapılan çalışmalar da benzer şekilde sonuçsuzdur.

Her şey, düşünce sokmanın beyin bilgisinin entegrasyonundaki zorluklara yanıt verdiğini gösteriyor gibi görünüyor. Bu şekilde, “implante edilen” fikirler, hastanın diğerleriyle birlikte organize edilmemiş kendi düşünceleri olacaktır.