Düş Kurmak ve Zeka

Gözlerimizi kapatıp düş kurmak, istediğimiz her yere gitmemizi, istediğimiz dileği tutmamızı ve her türlü korkumuzla yüzleşmemizi sağlar. Peki bu tür yolculukların amacı nedir? Bilimsel çalışmalar, bu basit ve keyifli egzersizin zeka kapasitesini yükselttiğini ve aynı zamanda belirli oranda keyif verdiğini ortaya çıkarmıştır.

Pek çok kültür ve ortamda hayal kurmak neredeyse yasadışı olarak görülmektedir. Bu toplumlarda düş kurmak bir tür zaman kaybı ve hiçbir işe yaramayan bir egzersiz olarak kabul edilir. Bu yazımızda bunun hiç de düşünüldüğü gibi olmadığını öğreneceğiz.

Bunlara ek olarak düş kurmanın daha pasif bir kişilik davranışı olduğu da öne sürülür. Yani bunun bir aktiviteden çok harekete geçmeyi önleyici bir engel olduğuna inanılır. Elbette bu da yanlış bir düşüncedir. Günümüzde hayal kurmanın harekete geçmek için son derece etkili bir uyarıcı niteliği taşıdığı ortaya konmuştur. Şimdi bu konunun detaylarına birlikte göz atalım.

“Kendisinden doğan bir dünyada insan her şey olabilir.”

– Joé Bousquet

Düş Kurmak ve Hafıza Üzerindeki Etkileri

Psikolog Alan Pavio’ya göre gözlerinizi kapatıp fikirlerinizi hayalinizde canlandırmanın entelektüel yetenekler üzerinde inanılmaz etkileri bulunmaktadır. Hayal kurma konusunda 1970’li yıllarda çalışmalar yapan bu meşhur Kanadalı uzman, insanların çiçek ya da güneş gibi özel şeyleri gözlerini kapatarak hayal etmesinin daha kolay olduğunu bulmuştur.

Buna karşın iyi, kötü, mutlu, dengeli vb. soyut kavramları ise hayal etmek ve hatırlamak çok daha zordur. Pavio, tüm bu gözlemler ışığında zihnimizde fikirlerimizi somut bir biçimde görselleştirmenin hafızayı geliştirdiği sonucuna varmıştır. Diğer bir deyişle fikirleri mental görsellere dönüştürmek onları daha kolay bir şekilde hatırlamamıza yardımcı olmaktadır.

Bu bilgiler nörobilimci Eleanor Maguire tarafından da desteklenmiştir. Londra Üniversitesinde görevli bu uzman, meşhur “hafıza atletleri” adlı çalışmayı yapmıştır. Bu çalışmada yarışmaları kazanan insanların sıra dışı bir düzeyde hatırlama kabiliyetine sahip olduklarını ortaya koymuştur. Bu tür insanların neredeyse tamamı bilgileri hafızalarına kazımak için zihinsel görselleştirme tekniğini kullanmaktadırlar.

Hayal Kurmanın Gücü

Hayal kurmak ya da gerçekliğin mental görsellerini yaratma konusuna ilgi duyan diğer bir uzman Harvard Üniversitesinden Steve Kosslyn’dir. Kosslyn yaptığı çalışmalarda eğer bir nesneyi hayal edersek ve o nesneyi daha sonra gerçek hayatta görürsek beynin ilgili bölümlerinden üçte ikisinin aktive olduğu sonucuna ulaşmıştır.

Öte yandan olumsuz olayları hayal etmenin de insanları duygusal açıdan etkilediği keşfedilmiştir. Gözlerimizi kapatıp bir felaketin düşünü kurduğumuzda, bunun gerçek hayatta olmadığının farkında olsak bile korku ve sıkıntıya kapılırız.

Konunun iyi yönü, bu durumun olumlu olaylarda da aynı şekilde etkiler yaratmasıdır. Gözlerimizi kapatıp istediğimiz ya da keyif duyduğumuz olayların düşünü kurduğumuzda mutluluk duygusuna kapılırız. Bu tür egzersizler stresi azaltır ve kişiyi rahatlatır. Hatta bunların üretkenliğimize bile olumlu etkileri bulunmaktadır.

Daha Çok Düş Kurmak, Daha Fazla Zeka

Bugüne dek elde edilen bulgular hafızayı geliştirmek ve öğrenme verimini artırmak için hayal gücünü eğitmenin mümkün olduğunu göstermektedir. Bu durum genel olarak zeka kapasitesini geliştirmek, ruh halini düzeltmek ve hatta daha iyi bir fiziksel görünüme sahip olmak için geçerli bir yöntem olarak görülmektedir.

Nörobilimci Vinoth Ranganathan ile ilgili çok iyi bilinen bir anekdot vardır. Ranganathan 2004 yılında yaptığı bir çalışmada, bir insanın hayalinde kaslarını sıktığını düşündüğünde bunun fiziksel birtakım etkileri bulunduğunu göstermiştir. Bu zihinsel egzersizi yapan insanların birkaç hafta sonra gerçekten de kaslarının daha güçlü olduğu görülmüştür.

Aynı çalışmada ayrıca, bu egzersizi bıraktıktan aylar sonra bile ilgili kasların gücünü koruduğu gözlemlenmiştir. Tüm bu çalışmalar hayali egzersizlerin defalarca yapılmasının tam olarak doğrulanabilir psikolojik değişikliklere neden olduğuna işaret etmektedir.

Düş Kurma Egzersizi

Düş kurmak ve hayal gücünüzün kanatlanıp uçması insan için harika bir yardımcı ve yoldaş olabilir. Aslında farkında olmadan farklı durumları hiç durmaksızın hayal eder ve zihnimizde şekillendiririz.

O halde işin sırrı kafamızdan geçen tüm zihinsel görsellerin daha fazla bilincinde olmaktan geçer. Bunları bilinçli bir biçimde yönlendirmek, farklı durumlarda avantaj sağlamamıza yardımcı olacaktır. Diğer bir deyişle düş kurmanın getirdiği çok büyük potansiyeli gerektiği gibi değerlendirmek önemlidir.

Her tür yetenek gibi bu özelliğinde de egzersiz yaparak geliştirilmesi gerekir. Ranganathan’ın da belirttiği gibi düş kurmak, sürekli olarak belirli bir zihinsel imaj yaratmak demektir. Bu düşler, kişisel sağlık, mutluluk, pozitif değişimler ve bazı özelliklerin gelişimine olanak sağlayacaktır. Bugüne kadar elde edilen tecrübelerin tamamı bu gerçeğin hayata geçmesinin olanaklı olduğunu göstermektedir.