Depresyon Neden Bizi Daha Yorgun Hissettirir?
tarafından incelendi ve onaylandı. psikolog Sergio De Dios González
Depresyon sorunu yaşayan insanlar yorgunluğa karşı daha savunmasız olurlar. Banyo yapmak veya yataktan kalkmak gibi basit görevler bile başa çıkabileceğinizden çok daha fazla çaba harcamayı gerektirebilir. Ayrıca, yorgunluk, halsizlik ve ilgisizlik gibi depresyonla ilişkili diğer semptomların ortaya çıkmasında da rol oynayabilir.
Depresyon, yorgunluk hissini artırarak kişinin yorgunluk nedeniyle, her zaman yaptığı bazı aktiviteleri yapamamasına neden olabilir. Aslında, klinik psikolog Shoshana Bennett’e göre, “yorgunluğun depresyonun semptomlarından biri olmaması alışılmadık bir durumdur.”
Ghanean, Ceniti ve Kennedy (2018) tarafından CNS Drugs‘da yayınlanan bir makaleden edinilen bilgiye göre yorgunluk, majör depresif bozukluğu olan kişilerin %90’ından fazlasını etkilemektedir. Peki depresyonla ilişkili yorgunluğun artmasına sebep olan şey nedir?
“Yorgunluğumuzun genel nedeni iş olmamakla beraber; endişe, hayal kırıklığı ve kızgınlık da neden olabilmektedir.”
– Dale Carnegie
Depresyon neden bizi yorgunluğa karşı daha savunmasız yapar?
İstatistiklere göre depresyonla beraber yorgunluk, önemli ölçüde yaşam kalitesinin bozulmasına neden olur. Ayrıca, kronikleşme ve kötüye gitme için önemli bir risk faktörü gibi görünmektedir (Marin, H. & Menza, 2004).
Depresyon bozukluğu yaşanıldığı esnada yorgunluğun olası nedenlerinin arasında uyku sorunları, diyet, stres ve hatta depresyonu tedavi etmek için hastaya reçete edilen ilaçlar bulunur. Depresyonu olan kişilerin yorgunluğa karşı daha savunmasız olmasının temel nedenleri şu şekildedir:
Uyku sorunu mu yaşıyorsunuz?
Vücudu yenilemek ve enerjiyi yenilemek için uyku şarttır. Yetersiz uyku tek başına depresyona neden olan şeyler arasında değildir. Uykusuzluğun yaptığı şey, depresyon riskini artırmaktır. Yetersiz uyku, mevcut depresyon belirtilerini daha da kötüleştirebilir; depresyonu olan bir kişi yeterince uyuduğunda bile kaliteli uyku almamış olabilir.
Soehner, A., Kaplan, K. ve Harvey (2014), depresyon ve bipolar bozukluk gibi diğer zihinsel sağlık sorunları olan birçok kişinin hem uykusuzluk hem de aşırı uykululuk yaşadığını bildirmektedir.
Depresyonla ilişkili diğer bir uyku bozukluğu ise obstrüktif uyku apnesidir. Bu anlamda yapılan bir araştırma, uyku apnesi olan kişilerde depresyonun yaygın olduğunu ve uyku apnesinin şiddetini tetiklediğini bulmuştur (Edwards ve arkadaşları, 2015). Çalışma, uyku apnesini tedavi etmenin depresyon semptomlarını iyileştirdiğini bulmuştur.
Yanlış bir diyet programımı mı uyguluyorsunuz?
Diyetin ruh sağlığını etkileyip etkilemediği uzun süredir tartışılmaktadır. Bu anlamda, yayımlanan bir rapor, “anti-enflamatuar gıdalar” içerenler gibi daha yüksek kalitede diyetlerin bazı insanlar için depresyon riskini azaltabileceğine dair kanıt bulmuştur (Soehner ve arkadaşları, 2014).
Li ve arkadaşları. (2017), bazı diyet modellerinin depresyon riskinin artması ile ilişkili olduğunu bildirmiştir. Bu anlamda, kırmızı et, işlenmiş etler, rafine tahıllar, tatlılar ve diğer sağlıksız yiyecekler açısından zengin Batı tarzı diyetlerin bazı insanlarda depresyon semptomları riskini artırabildiğini buldular.
Stresli misiniz?
Stres, serotonin ve dopamin seviyelerini etkileyebilir. Ruh halini ve enerjiyi düzenleme gibi işlevleri olan beyindeki bu kimyasallar önemli bir rol oynamaktadır.
Yapılan çalışmalardan biri, bir ilişkinin sona ermesi, sevilen birinin ölümü, önemli bir kayıp veya sağlıkla ilgili diğer değişikliklerin yanı sıra stresli yaşam olayları gibi faktörler bir kişinin majör depresif bozukluk geliştirme riskini artırabileceğini ortaya koymuştur. (Slavich ve Irwin, 2014). Bu çalışma ayrıca stresin vücutta iltihaplanmaya da neden olabileceğini fikrini öne sürmektedir. Bu iltihaplanma, sırasıyla hipersomniye neden olmakla beraber aynı zamanda bizi yorgunluğa karşı daha savunmasız hale de getirebilir.
Antidepresan ilaçlar kullanıyor musunuz?
Antidepresanlar, beyindeki nörotransmiterler üzerinde hareket ederek bir kişinin ruh halini düzenleme işlevini iyileştirmelerine yardımcı olur. Bununla birlikte, bazı antidepresanlar ciddi yorgunluğa neden olabilir.
Örneğin, Targum ve Fava (2011) majör depresif bozukluğu tedavi etmek için kullanılan bazı ilaçların yan etki göstererek, yorgunluk semptomlarına neden olabileceğini söylemektedir.
Depresyon sorunu yaşadığımızda, yorgunluğun etkisini üzerimizden nasıl atarız?
Sorun hakkında doktorunuzla konuşmanın yanı sıra, diğer nedenleri elimine etmek veya teşhis etmek ve/veya varsa ilacınızı gözden geçirmek, depresyon kaynaklığı yorgunluğu üzerinizden atmak için yapabileceğiniz birçok şey vardır.
- Egzersiz yapın. Daha iyi uyuyacak ve beyninizin daha rahat olma hissini artıracak hormonların ve maddelerin salgılanmasını teşvik edeceksiniz.
- Uyku hijyeninize dikkat edin. Kaliteli uykuyu teşvik eden bir rutin izleyin: diyetinize dikkat etme, gevşeme kurallarına uygulama, gibi.
- Diyetinizde iyileştirmeler yapın. Yararlı olmayan yağlar açısından zengin gıdalardan – kızartılmış, trans yağlar… – ve rafine şekerlerden kaçının. Gerçek yapraklı sebzelerin, yağlı balıkların, probiyotik yiyeceklerin ve diğer faydalı yiyeceklerin alımını artırın.
- Farkındalık programı uygulayın. Farkındalık meditasyonu ruh halinizi iyileştirmenize ve stresi azaltmanıza yardımcı olacaktır.
Depresyon sırasında yorgunluğa karşı daha savunmasız olmamızın, buna alışmamız gerektiği anlamına gelmediğini unutmayın. Durumunuzu iyileştirmek için daha proaktif bir çaba gösterdiğinizde, depresyon belirtileri de kendiliğinden geçecektir.
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.