Değerlendirme: Sınavlar Öğrencileri Doğru Bir Şekilde Değerlendiriyor Mu?

Yazan ve doğrulayan psikolog Gema Sánchez Cuevas

Tarafından yazılmıştır Alejandro Sanfeliciano

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Günümüzde öğrencileri değerlendirmenin en yaygın yolu çok korkulan sınavlar. Öğrencilerin cevaplamakla yükümlü olduğu soruların olduğu testlerden bahsediyoruz. Ancak, bu sınavlar öğrencilerin bilgisini ölçmek için en iyi yol mu? Başka seçenekler var mı?

Sınavların ve diğer seçeneklerin artı ve eksilerini değerlendirmeden önce, ölçme ve değerlendirmenin ne olduğunu ve niçin yapıldığını anlatmakta fayda var. Yolda birine öğrenci değerlendirme nedir diye sorsanız muhtemelen dolaylı bir cevap verecektir. Sınavların öğrencilerin bilmesi gereken şeyleri bilip bilmediğini ölçtüğünü söyleyebilirler.

Yani biliyorlarsa, sınavları geçerler. Bilmiyorlarsa, başarısız olurlar. Ancak şu anki durum bahsedilen modelden oldukça uzak. Okuldaki sistemin sınav amaçları da öyle.

İyi bir ölçme, söz konusu eğitim olduğunda öğrencilerin sahip oldukları yetenekler ve o anki bilgi birikimini tanımlamaya odaklanır. Neden? İçinde bulundukları öğrenme seviyesini ortaya çıkarmak için. Peki bunun yolu nedir? Pek çok öğretmenin neredeyse unuttuğu çok basit bir yoldur. Bu, kullanılan öğretim sisteminin o öğrenci için işe yarayıp yaramadığını değerlendirmektir.

Öğrencinin aldığı not, yalnızca ders materyali konusunda sahip olduğu bilgiyi ölçmez. Bu notun aynı zamanda bilgiyi edinmek için öğrencilerinize sunduğunuz ders planının gerçekten işe yarayıp yaramadığını da ölçtüğünün farkında olmalısınız.

Bu sebeple, eğer doğru bir şekilde kullanıyorsanız, değerlendirme öğrencinizin öğrenme süreci için güçlü bir araç olabilir. Ancak bu değerlendirmeleri yalnızca öğrencileri sınıflandırmak ve seçmek için görüyorsanız durum amacından sapmış ve  oldukça vahim demektir.

Eğer eğitim amacınız öğrencileri yetiştirmek ise, değerlendirmeleri onlar için iyi olmayan bir şekilde kullanmaya devam edemezsiniz.

Geleneksel sınavlarla ilgili yanlış ne?

Eğer değerlendirmelerin öğrencileriniz için yol gösterici ve sizin öğretim tekniklerinizi düzeltmek için bir araç olduğunu düşünüyorsanız, geleneksel sınavların yanlışlarını görebilirsiniz. İşte zayıf yönleri:

• Yalnızca öğrencileri değerlendirirler. Sınava tabi tutulan tek kişi öğrencidir. Öğretmen ya da eğitim çevresinin doğru çalışıp çalışmadığı değerlendirilmez. Hatta sınavları tüm öğrencilerin başarısız olması için kullanan ya da geçilmesi imkansız sınavlar yapan pek çok öğretmen mevcuttur.
• Yalnızca öğretmenler değerlendirilir. Öğrenci bir öğretmenin ölçünlerinin insafındadır. Bu tip öğretmenin ölçünleri dışında hiç bir ölçün mevcut değildir.
• Yalnızca sonuç önemlidir. Geleneksel sınavlar öğrencinin bilgi düzeyini belirleyebilir ancak gelişimi hakkında herhangi bir ipucu vermez. Öğrenciler konuyu tamamen anlamış mı yoksa bir gece önceden sadece ezberlemiş mi bunun farkına varmak güçtür. Sonuçlar aynı sona ulaşır.
• Yalnızca bilgiyi ölçer. Öğrencinin durumu ya da güçlü ve zayıf yanları hakkında bir fikir vermez. Eğer öğrencinin yetenekleri hakkında bilginiz yoksa, öğrenmesini de yönlendiremezsiniz.
• Yalnızca sayısal değerlendirmedir. Sonunda, geleneksel sınavlar her şeyi bir nota indirger. Ve bu not, öğrencinin sahip olabileceği ders materyali ya da becerileri ile aynı hizaya getirilmelidir.
• İşbirliğindense, yarışa teşvik ederler. Öğrencileri en iyi ya da en kötü diye puanlamak rekabetçi bir ortam yaratır. Bu, sistemin dolaysız olarak kendi yarattığı bir yarıştır. Ve çoğu zaman öğrenciler öğrenmektense iyi notlar lamaya odaklanırlar.
  

Geleneksel sınavlara alternatifler

Geleneksel değerlendirmelerle gelen tüm problemler göz önünde bulundurulduğunda, alternatifler aramanın tam zamanıdır. Uygun bir değerlendirme için kullanmanız gerekene 3 temel yapı mevcuttur. (a) Yeterliliğin değerlendirmesi, (b) Portfolyo sistemleri ve (c) ICT kullanımı.

Yeterliliğin değerlendirmesi

Her bir konunun öğrenciler için amacı belirli bir bilgi birikimini öğrenmektir, ancak aynı zamanda onlar için belirli bir yetenek bütünü de öğrenilmelidir. Örneğin, matematiğin bir amacı öğrencilerin formül ve işlemlere aşina olması ve ezberlemeleri olsa da, asıl önemli olan öğrencilerin bunları anlaması ve problemleri çözmek için bunları kullanmayı öğrenmesidir.

Değerlendirme öğrencinin hangi alan bilgisinde ustalaştığını ve hangisinde ustalaşamadığını tanımlamalıdır. Bunun ayırdına bir kez vardığınızda, zaten biliyor oldukları bilgiyi keskinleştirmek için öğrenmelerini yönlendirebilirsiniz ve bilmedikleri bilgiyi toplamalarına yardımcı olabilirsiniz. Bunun işe yaraması için tek yol mümkün olduğunca bireyselleştirilmiş esnek bir çalışma tarzıyla iyi planlanmış bir derstir.

Portfolyo sistemleri

Yeterliliğin değerlendirilmesi size değerlendirmek için neye ihtiyaç duyduğunuzu gösterir ancak sizin hala daha çoğunu bilmeye gereksiniminiz vardır. Portfolyo sistemleri öğrencileri bireysel olarak değerlendirmek ve onların gelişimlerine odaklanmak için bir yoldur. Ancak, bu portfolyo sistemleri nedir?

Psikolog Bertie Kingore portfolyoları “öğrencilerin tutumları ve motivasyonları, gelişim seviyeleri ve gelişimleri hakkında bilgiler elde etmek için seçilen öğrenci işlerinin sistematik koleksiyonlardır.” olarak tanımlar.

Yani, portfolyolar öğrencilerin bi konuda yaptıkları tüm çalışmaları koydukları dosyalardır ve öğretmenler öğrencilerin ne kadar geliştiğini görmek için sürekli olarak bunları gözden geçirir.Bu, öğretmenlerin her bir öğrencinin öğrenme düzeyini daha iyi anlamasına ve derslerini bu yönde şekilledirmelerine yardımcı olur. Aynı zamanda öğrencinin ondan beklenen bilgi ve yeteneği geliştirip geliştirmediğini görmede yardımcıdır.

Bu portfolyolarla ilgili problem içerdikleri bilgi yoğunluğu sebebiyle üzerlerinden gitmenin zor oluşudur. Bir sonraki bölümümüzde, olası bir çözümü anlatacağız.

ICT Kullanmak (bilişim ve iletişim teknolojileri)

Bilgisayar, internet ve diğer iletişim sistemleri değerlendirmelerini geliştirmenizde oldukça yardımcı olabilir. ICT, portfolyo çalışma zorluğunun üstesinden gelmenizde yardımcı olabilir. Aslında, öğrenci ve öğretmenlerin farklı elektronik portfolyolara girdikleri bilgiler üzerinden ilerleyen online bir program mevcuttur. Bu sebeple, değerlendirme yapmak daha kolaydır.

Bitirmeden önce üzerinde düşünmeniz için şunu söylemek isteriz. Geleneksel sınavların bahsedilen tüm zayıf yönleri ve varolan tüm iyi alternatifler varken, neden hala bizim için geçerli değerlendirme metodu sınavlardır?