Çocuklarını Psikolojik Olarak İstismar Eden Ebeveynler

Yazan ve doğrulayan psikolog Valeria Sabater

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Manipülasyon, şantaj, hakaret ve çocukluk güvensizliklerini besleyecek yorumlar ile yetişkin çocuklarını psikolojik olarak istismar eden ebeveynler vardır. Geçen zaman, zarar veren çocukluk bağlarının kopacağı ya da tamir edileceğini garanti etmez. Bazen, bu travmalar yetişkinliğe kadar devam eder ve öz saygı ve refahı olumsuz yönde etkiler.

Psikolojik istismar pek çok formda gelir ve herkesi etkileyebilir. Bazı çocuklar yaşlı ebeveynlerini istismar ederken, bazı  ebeveynler genç çocuklarını istismar eder ve hatta bazı bağımsız erkek ve kadınlar anneleri, babaları ve hatta bazen ikisi tarafından istismar edilmeye devam eder.

Bu durumlarda ne yapılabilir? Bu tür sorunlarla ilgilenen sosyal servislere ya da diğer organizasyonlara ulaşmak, istismar edilen yetişkinler için nafile gelebilir. Çocukluğunuzdan beri uğraştığınız bir şeyi düzeltmenin ne anlamı var? Psikolojik istismara maruz kalan çoğu kurban, şartları değiştirmenin mümkün olacağını düşünmemektedir. Çözümden vazgeçerler ve istismar eden  ebeveynler ile temas halinde kalırlar.

Açık olan bir şey var: istismar eden ebeveynler ve çocukları, her zaman bir bağa, hem de bağımlılığı, korkuyu ve hatta sevgiyi besleyen bir bağa sahiptir. Kötüye kullanımla zehirlenmiş olduğu açık olan zararlı bir aşk türüdür. Ne yazık ki, bu durum oldukça yaygındır ve kolayca kronikleşebilir.

Yetişkin çocuklarını psikolojik olarak istismar eden ebeveynler

Psikolojik istismar, başka bir kişiyi korku, manipülasyon, aşağılama, sindirme, suçluluk yansıtması, baskı ve sürekli onaylamama ile kontrol etmeye veya boyun eğdirmeye çalışan herhangi bir veya birden fazla davranıştır.

Bu tür saldırılar fiziksel iz bırakmasa da psikolojik bütünlüğü etkiler. Örneğin, bir çocuğun zihni üzerindeki etkileri yıkıcı olabilir. Bu türden istismar onlarca yıldır devam ettiği zaman ortaya çıkan sonuçlarını tahmin edebilirsiniz. Diğerlerinin yanı sıra öz saygı, kimlik ve kişisel güvenlik gibi temel konular üzerinde muazzam bir etkisi vardır.

Bu tür bir istismar, mağdur bir yetişkin haline geldiği zaman başlamaz. Her zaman için çocukluklarında başlayan davranışlara dayanır. Bu, neden birçok insanın yetişkinliğe ağır duygusal yüklerle geldiğini açıklıyor. Aslında, ömür boyu psikolojik istismar travma sonrası stres bozukluğuna yol açabilir.

Bu tür istismarın göze çarpan bir yönü, insanların her şeyin normal olduğunu varsaymak için gösterdikleri olağanüstü çabadır. Çok nadiren akraba ve arkadaşlar, hatta yakınları bile istismar hakkında bir şeyler bilirler. Koşullar gizli kalır ve şiddetle korunur.

İstismar eden ebeveynler: psikolojik istismarı normalleştirmek

Yukarıda bahsettiğimiz gibi, birçok anne-baba çocuklarını psikolojik olarak istismar ediyor. Aklınıza gelebilecek ilk soru, bunun neden olduğu. İnsanlar bu korkunç koşullara nasıl dayanabilir? Bu insanların bu istismarcı ebeveynlerle bağlarını koparması daha iyi olmaz mıydı?

Bu hiçbir zaman bu kadar kolay değildir. Kurban ile istismarcı arasındaki bağ, müthiş derecede karmaşıktır. Bazen, anksiyete, korku, aşağılanma ve hor görme ile özdeşleşmiş berbat şartlara rağmen, canınızı yakan kişiyi yine de sevebilirsiniz. Günün sonunda bu kişi sizin ebeveyninizdir. Eğer hiç başka bir ebeveyn-çocuk ilişkisi görmemiş olsaydınız, bu davranış size “normal” gelebilirdi.

Sonuç olarak, yetişkin çocuklar istismara ve sevgi, korku, şefkat ve nefret arasındaki tereddütlere katlanmaya devam ediyor. İstismar eden ebeveynler, sırf çocukları yetişkin olduğu için davranışlarını değiştirmez. Hor görme, eleştiri, aşağılama ve duygusal manipülasyon, gücü kontrol etmek ve kullanmak için yararlı olmaya devam ediyor.

Geçen zaman bu kişileri bir meleğe dönüştürmeyecek. Kişiliklerinin bir parçası olduğu için gücü ve kontrolü beslemeye devam ederler.

Bu psikolojik istismarın etkileri nelerdir?

Çocukluk döneminde başlayan duygusal ve psikolojik istismarın sonuçlarından biri de travma sonrası stres bozukluğudur. Utrecht Üniversitesi ve Portekiz’deki Coimbra Üniversitesindeki toplum çalışmaları, bu ilişkinin önemini göstermiştir.

Bu nedenle, yetişkinliğe kadar devam eden psikolojik istismar aşağıdaki sonuçlara yol açma eğilimindedir:

• Sorunlu ve tatmin etmeyen duygusal ilişkiler
• Düşük öz saygı, gereksizlik hissi, zarar görmüş gurur, güvensizlik ve motivasyonsuzluk hissi vb.
• Duygusal baskılama ve duyguları gizleme eğilimi
• Anksiyete, stres, uyku bozuklukları vb.

Çıkış yolu var mı?

Bu tür durumlar genellikle umutsuz görünse de, istismarcı bir ilişkiden kurtulmanın yolları vardır. Yeni başlayanlar için, yetişkin kişinin, istismarın tamamen farkında olması ve bunu çözmeye kararlı olması gerekir. Bunu söylemek yapmaktan daha kolaydır çünkü istismarcı ilişkilerde bağımlılık yaygındır. Sadece duygusal değil, aynı zamanda finansal bağımlılık. Bu durumdaki birçok yetişkin, mali açıdan bağımsız olmadıkları için ebeveynlerinin evini terk edemez.

Fakat, finansal açıdan bağımsız olmak da bu istismarcı bağları kolayca kırabileceğiniz anlamına gelmez. İstismar eden ebeveynlerin devamlı manipülasyon ve eleştirisi yüzünden, bu bağları kırmak çok zordur. Kurban, durumun savunulamaz olduğuna ve değişmesi gerektiğine sıkı bir şekilde inanmalıdır.

Sonuç olarak, bu durumda iki seçenek vardır. İstismarcı ebeveynlere ses çıkarın ve onlarla bağlarınızı tamamen kesin veya iletişimi önemli ölçüde azaltın.

Aynı şekilde, istismarcı ebeveynlerin yetişkin çocukları da psikolojik yardıma ihtiyaç duyar. On yıllarca süren aşağılanma ve acı, iyileşmesi gereken çok derin bir yara bırakır. Amaç; onların öz güvenlerini, kişisel güvenliklerini geri kazanmaları ve bağımsız ve mutlu olabilmeleri için hayatlarını yeniden inşa etmeleridir.