Çocukları Cezalandırmak Beyinlerini Nasıl Etkiler?

Çocukları cezalandırmak gibi uygulamaların etkisi özellikle son yıllarda çok tartışılan bir konu. Bu, en geleneksel çocuk yetiştirme sisteminin temelidir ve yalnızca bir aile içinde değil, aynı zamanda eğitim ortamlarında ve bir topluluğun diğer birçok alanında da meydana gelir.

Bu yöntemin etkinliği, onu kafa karıştırıcı yapan şeydir. Bunun nedeni, cezanın çocuklar üzerindeki etkisinin, onları bir şeyi yapıp yapmamaya “ikna ettiği” için hemen ortaya çıkmasıdır. Mesele şu ki, bu sadece geçici bir çözüm sunar. Bu nedenle, belirli davranışlar için motivasyonu ortadan kaldırmaz, yani cezaya rağmen yine de gerçekleşecekleri anlamına gelir.

Gördüğünüz gibi, sindirme taktikleri bir an için ebeveynlere yönelik bir rahatlık sağlayabilir. Bununla birlikte, bu yöntem etik olarak sorgulanabilir ve çoğu durumda da yasa dışıdır. Üstelik sonuçta işe de yaramıyor olacaktır.

“Çocuk yetiştirme konusunda kesin olarak bildiğim bir şey, bir çocuğun her gün disipline ihtiyacı olduğudur. Ama aynı zamanda bir çocuğun her gün molaya da ihtiyacı var.”

– Anne Lamott

Çocukları cezalandırmak ve beyin üzerindeki etkileri

Dr. Jorge Cuartas’a göre, fiziksel ceza çocukların beyinlerinde atipik gelişime neden olur. Beyin yapısının oluşmaya devam ettiği bir aşamada kortizol seviyelerini yükseltir ve böylece prefrontal korteksi değiştirir.

Benzer şekilde, Journal of Aggression, Maltreatment ve Trauma‘da yayınlanan bir araştırma, şiddetli cezalandırma ile çocukların bilişsel yeteneklerinde azalma arasında bir ilişki olduğuna işaret ediyor. Görünüşe göre, bu durum, beş ile dokuz yaş arasındaki çocuklar üzerinde daha büyük bir etkiye sahip.

Bu tespit, sadece fiziksel cezalar için değil, aynı zamanda vurmaya benzer bir etkiye sahip olan yüksek etkili sözlü ve psikolojik saldırganlık için de geçerlidir.

Ayrıca, tek bir çalışmanın bile bu tür cezaların herhangi bir avantajını ortaya koymadığına dikkat edin. Bunun yerine, çoğu araştırma, ağır cezaların etkili olmadığını ve aslında oldukça zararlı olduğunu göstermektedir.

Çocukları cezalandırmak ve yarattığı diğer etkiler

Ceza, özellikle çocuklarda hayatta kalma içgüdüsünü harekete geçirir ve bunun için yalnızca üç alternatif görürler: saldırmak, kaçmak veya tepkisiz kalmak. Bu, herhangi bir düşünme veya karar olmaksızın otomatik olarak gerçekleşir.

Fizyolojik olarak, öfke veya korku gibi bazı duyguların yoğunluğunu artırırken düşünme yeteneklerini sınırlandıran artan bir kortizol ve adrenalin salgılanması vardır. Bu koşullar altında eleştirel düşünme ve muhakeme gibi işlevler azalır. Böylece öğrenme olamaz.

Diğer yoğun ve kafa karıştırıcı duygular genellikle ceza kurbanı olduktan sonra ortaya çıkar. Bazen suçluluk, pişmanlık veya kızgınlık vardır. Aynı şekilde, çocuk da kötü olduğunu veya kendisinde bir sorun olduğunu düşünür. Bu arada, neyi yanlış yaptıklarını, neden yanlış olduğunu ve gelecekte bunu neden yapmamaları gerektiğini tam olarak anlayamaz veya tam olarak çözemezler.

Cezalar şiddetli olmak zorunda değil

Cezanın etkisi yalnızca yaptırım şiddetli veya sert olduğunda olumsuz değil, diğer durumlarda da olumsuzdur. Psikolog Rafael Guerrero, cezanın doğasının bile şüpheli olduğunu belirtmiştir. Görünüşe göre, ebeveynler çocuklarını bazı davranışları öğrenmeleri ve kendilerini geliştirmeleri için cezalandırıyor. Ancak aslında yaptıkları tek şey onları travmatize etmektir.

Çoğu yetişkin, var olan tek istismar türünün vurmak, bağırmak ve aşağılamak olduğunu düşünür. Bununla birlikte, bir çocuğa başka şekillerde de zarar verilebilir. Sözde “yaptıklarını düşündürmek” için onları bir köşeye göndererek. Mesele şu ki, muhtemelen bunun sonunda çocuklar birşey öğrenmiş olmayacaklar. Aslında çoğu yetişkin de böyle bir uygulama ile birşey öğrenemezdi. Düşünecekleri tek şey, bu durumun içerisinden bir an önce nasıl çıkılacağıdır.

Gördüğünüz gibi, çocuk yaptırıma yol açan davranış hakkında herhangi bir farkındalık kazanmayacaktır. Bunun yerine, otoriterlik, onun karşısındaki çaresizlik ve cezalandıran figürün etkisi, hafızalarında sabit kalacaktır. Cezalandırıldıkları şeyi yapmayı bırakabilirler, ancak yalnızca koşulların baskısı nedeniyle, doğru davranmayı öğrendikleri için değil.

Belki de bir yetişkinin bir çocuğa öğretebileceği en değerli derslerden biri, hataların öğrenmeye yardımcı olmasıdır. Bir çocuğu “terbiye etmek”, tabii ki de doğru bir biçimde vicdanını beslemekten daha kolay ve hızlıdır. Bununla birlikte, gördüğünüz gibi, cezanın etkisi kısa sürerken, sağlam bir vicdan sahibi olmanın avantajı, sonsuza kadar sürer.