Çocuklarda Farkındalık: Duyguları Yönetmeyi Öğretmek

Yazan ve doğrulayan psikolog Sergio De Dios González

Tarafından yazılmıştır Valeria Sabater

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Çocuklarda farkındalık yöntemi sağlıklı ve mutlu bir çocukluk dönemi yaşamak için önemlidir. Çocuklar bu sayede dikkat artırabilir, empati kurma, sakinleşme ve duygularını yönetme becerilerini geliştirebilirler. Ayrıca çocukların meditasyona başlaması kendileriyle iletişim kurmaya başlamasını da sağlar. Amaç özellikle de her gün karşılaştıkları çeşitli durumlara uyum sağlamalarını kolaylaştırmaktır.

Karmaşık, yetişkin günlük hayatlarımızda farkındalığın birçok faydası olduğunu biliyoruz. Başa çıkmak zorunda olduğumuz şeyler – profesyonel ve kişisel düzeyde – üzerimizde etki bırakırlar. Endişe ve strese neden olurlar. Bununla başa çıkmak için ise meditasyon ve farkındalık yöntemleri yardımcı ve etkili olacaktır.

Çocuklarımıza güvenli bir bölge sunalım. Stres ve endişeden uzak bir alan. Merkezlerinin nerede olduğunu onlara meditasyon sayesinde gösterelim. Duygularını daha iyi anlayabilecekleri bir alan sunalım onlara.

Farkındalık ve diğer meditasyon teknikleri yetişkinler için bu kadar etkiliyken neden çocuklar için de kullanılmasınlar? İlginçtir ki dünyada birçok okul bunu sınıfta zaten yapıyor. Nefes alma, meditasyon ve farkındalık egzersizlerini günlük rutinin bir parçası haline getirmiş durumdalar. Bu da çocukların gelişimlerindeki önemli noktalara daha kolay varmasını sağlıyor.

Ancak bu egzersizleri erken yaşta öğretmek önemlidir. Örneğin ortaokul çağına gelmiş çocukların bunu ilk defa gördüğünde ne kadar zorlanacaklarını hepimiz biliyoruz. Okullarda bu sistemi yürütülen çocuklar ise meditasyon tekniklerini zaten 3 4 yaşlarından beri biliyorlar. Zamanı sessizce geçirerek sadece nefes alışverişine odaklanmayı biliyorlar. Bu anlamda temeli olan çocukların başarılı olma şansı da daha yüksek.

Çocuklar için farkındalık – yararları ve zorlukları

İyi gelişmiş eğitim sistemlerine sahip birçok ülke, çocuklar için farkındalığın yararlarını tanımaktadır. Birleşik Krallık, Kanada, Hollanda, ABD ve Avustralya, genel müfredata dahil etmeyi planlamaktadır. 2020 yılına kadar, bilinçlilik pratiği her okulda olmalıdır. Şu anda, onlar çok küçük çocuklara kademeli olarak tanıtıyorlar. Amaç, genç çocukların alıcı beyinlerinden faydalanmaktır.

Dikkat toplamak için en iyi yaşın ne olduğunu merak ediyorsanız, küçük bir detayı vurgulamalıyız. 3 yaş civarında başlamak idealdir. Bununla birlikte, sonuç almak istiyorsak, tutarlılık gerekir, böylece bir alışkanlık haline gelir. Sonra kendiliğinden devam edecektir. Bu fikre daha yakından bakalım.

Çevremdeki dünyayla ilgileniyorum

Çocuklarda farkındalık yaratmanın temel amacı merak ve dikkatlerini canlı tutmaktır. İlgi duyma kabiliyetlerinin yok olmasını istemeyiz. Dış dünyayla ilgilenmeli ve rahat ve güvenli bir şekilde bağlantı kurmalılar.

Çevremde olup bitenlerin daha çok farkındayım

Aynı zamanda çevrelerindeki şeylere dikkatli şekilde odaklanmaları konsantrasyonlarını da geliştirir. Bu da abartılı günümüz dünyası için gerekli. Küçük çocukların bu duyusal saldırıyı yönetmek için kararlı veya makul filtreleri yoktur.

Anlıyorum, kontrol ediyorum ve olumsuz duyguları uzaklaştırıyorum

Öte yandan, daha önce de belirttiğimiz gibi, farkındalık bir yaşam biçimi olarak benimsenecek bir dizi egzersizden daha fazlasıdır. Teknikleri, felsefesi ve odak noktası, bakış açımızı değiştirebilen değişimleri tetikleyebilir.

Çocuklar, kendi rolleri için, olumsuz duygularını erken yaşlardan daha iyi yönetebilecekler. Onların öfkelerinin ya da üzüntülerinin nereden geldiğini anlayacaklar. Sonuç olarak, bunu doğru şekilde yönlendirebilecekler. Bu da sosyal becerilerini ve diğer insanlarla ilişkilerini geliştirecek. Sonuç olarak, sınıftaki şiddetli ve saldırgan durumlardan da kaçınabileceklerdir.

“Farkındalık çocuklarımızın daha insancıl olmasına yardım eder. Sadece birer işçi ya da tüketici değil, çevresindeki hassas ve güzel dünyanın farkında olan bir üretici olmayı öğretir. Şahsen, ikna oldum (şu anda size göstereceğim bir kanıt veya çalışmam yok), bu farkındalık, çocuklarımızın daha iyi yetişkinler olmalarına yardımcı olabilir.”

– Christophe André, Paris’teki Sainte-Anne Hastanesinde psikiyatri doktoru

Çocuklarda farkındalık- eğlenceli ve yararlı stratejiler

Başlamadan önce netleştirmemiz gereken önemli bir şey var. Çocuklar için farkındalık, meditasyon, rahatlama ve nefes alma konusunda onlara öğretmekle sınırlı değildir. Bundan daha derine gidiyor. Bu farkındalığın diyet, iş, ilişkiler, hatta spor ile ilgili olduğunu da unutamayız!

Bu felsefeyi çocuk hayatlarına entegre etmek için nasıl bir strateji geliştirebileceğimizi görelim. Iki gereklilik var – bu eğlenceli ve basit bir iş. Burada 3 ila 6 yaş arasındaki çocuklarda kullanabileceğimiz stratejilerden bazılarını bulabilirsiniz.

Süperman ya da Wonder Woman’ım

• Çocuğunuza sanki bir süper kahramanmış gibi güçlü pozisyonda olmasını söyleyin. Ayakta durup dik durmalı ve ellerinin kalçasına koyup gözlerini kapatmalıdır.
• Şimdi süper duyuları olan bir süper kahramana dönüşecek!
• Sessizlikte çevreyi dinleyecek, 5 dakika boyunca sesleri anlamaya çalışacak. Böylece mümkün olan her ufak sesi anlamak için duyuları tamamen açık kalacak.
  

Oyuncağımla birlikte nefes almayı öğreniyorum

Nefes almayı öğretmek için pelüş oyuncaklardan daha iyisi yoktur. Aşağıdaki yönergeleri dinleyin.

• Rahatlatıcı nefes egzersizlerini öğretmek için uykudan önceyi seçin.
• Çocuğunuza oyuncağını karnına koymasını söyleyin.
• 4 saniyeliğine burundan nefes almasını ve karnının nasıl yükseldiğini izlemesini söyleyin.
• Nefesini 3 saniye tuttuktan sonra nefesini ağızdan vermelidir. Yeniden oyuncağın nasıl aşağı indiğini görecek.

Hava ve duygularım

Sitting Still Like a Frog Eline Snel’in yazdığı güzel bir kitap. Anne babalara çocuklarıyla beraber meditasyon yapmayı öğütlüyor. Yazar, çocukların duygularını tanımasına yardımcı olacak ilginç bir strateji sunmaktadır. Hava ile ilgili duygularını (üzüntü, öfke ya da sevinç gibi) ilişkilendirmelerini öğretir.

Bunu yapmak için, onlara Weatherman oyunu oynayacaklarını söyledik.

Gözlerini kapatıp kendilerine “bugün içimde hava nasıl oluyor?” Diye sormak zorundalar. Güneşliyse, ben iyiyim, yağmur yağıyorsa üzgünüm. Şimşekle fırtına olursam, öfkelenirim.

Farkına varma yürüyüşü

Çocuklar için farkındalık sadece oturduklarında olmaz. Küçüklerimiz aktif ve reaktiftir. Onlar deneyimler için hevesli ve meraklıdırlar. Fiziksel temaslara, oyunlara ve sürekli etkileşime ihtiyaçları vardır. Dolayısıyla dikkatimizi günlük ihtiyaçlarına ve ritmine uyarlamalıyız.

Onlarla her gün yapabileceğimiz çok etkili bir egzersiz, “hadi farkına var” yürüyüşüdür. Okuldan sonra veya dışarıda olduğunuzda, çevrelerini fark etmeleri için onları teşvik edin. “Farkındayım…”, “Görüyorum…”, “Bunu keşfettim…” gibi şeyler söyleyebilirsiniz.

Önemli olan, ne kadar küçük ya da önemsiz görünse de çevrelerine açık olmalarını teşvik etmektir. “Birisinin uzaklara gülüşünü duyabildiğimi fark ettim,” “Bu adamın üzgün göründüğünü fark ettim,” “Bir bulutun engellendiğini fark ediyorum. Güneş…”

Sonuç olarak, çocuklarımıza öğretebileceğimiz çok daha fazla farkındalık egzersizleri olduğunu biliyoruz. Kişilikleri ve yaşları için en iyi olanları bulun. Aynı şekilde, onlar için huzur, denge ve kalıcı sevgi için iyi örnekler olmak zorunda olduğumuzu unutmayın.

“Bugünün dünyasında çok acele ediyor, çok düşünüyor ve sadece olmanın keyfini çıkarmayı unutuyoruz.”

– Eckhart Tolle