Ailemde Psikolojik bir Rahatsızlık Var... Şimdi Ne Olacak?
Ne yazık ki, tüm insanlık tarihi boyunca, akıl hastalıklarından çok büyük dertler çekilmiştir. Bunun nedeni, çoğu durumda, hastalığın ne olduğu üzerinde pek durulmaması olmuştur.
Bu rahatsızlıkların tedavisi için yapılan açıklamalar (paranormal, bilimsel veya dini) ruhsal sağlık sorunları yaşayan insanların yaşam kalitesini yükseltmek, akıl sağlığı sorunlarını ilk kez karşılaştığımız günden bu güne, kendi türümüze ait bir nevi hayatta kalma dürtüsü olarak ortaya çıkmıştır.
Ruh sağlığı alanında, toplumsal manada mimlenmek sureti ile, ciddi ya da kronik rahatsızlıklara karşı özel bir duyarlılık vardır. Güncel olmayan kurumların kapanmasıyla, bu patolojiler daha yaygın olarak bilinir hale gelmiştir. Halen, eylemsizlik, rehabilitasyona doğru meyil etmektedir (tedavi mümkün olmadığı zamanlarda).
En büyük zorluk, çocuklarının, ebeveynlerinin, teyzelerinin, amcalarının ya da kardeşlerinin anlama zorluğunun da ötesinde sorunlar ile boğuşan ailelerin omuzlarına yüklenmektedir.
“Zihinsel ağrı, fiziksel acıdan daha az yoğunluktadır, ancak daha yaygındır ve aynı zamanda katlanması daha da zordur.”
– C.S. Lewis
İlk darbe
Hastanın ailesi, acı çekmeye ve endişelenmeye başlayan ilk kişilerdir. Böylece, genellikle “yanlış bir şey” olduğunu fark eden ilk kişilerde yine kendileri olur. Aile üyesi, davranışlarında, duygularında ve düşüncelerinde bir takım değişiklikler yaşar.
Genellikle, rahatsızlığın başlangıcı çok karmaşıktır. Şaşkınlık yaşanır, söylenenleri anlamaz, konulan teşhisin adı değişebilir ve yapılan doktor muayeneleri daha da karışık bir hal yaratabilir.
Aslına bakacak olursanız, hasta, içinde bulunduğu durumu kısmen inkar bile edebilir. Aile, kendi oğullarını, erkek kardeşlerini ya da babalarını asla hayal edemeyecekleri bir şekilde, acı çekerken görmeye başlar. Ve her şeyden önce, hayatlarının nasıl gün ve gün dağıldığına şahit olurlar. Hasta hem aynı kişi, hem de o kişi değildir.
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, akıl sağlığı, “bireyin aile içinde, iş yerinde, boş zamanlarında ve genel olarak toplum ile olan etkileşim kurma şekli” olarak tanımlanır.
Sevilen birinin ruh ve beden dengesi kaybolduğu zaman, acı çeker, durumu reddeder, kendimizi sorgular ve suçlarız. Ayrıca, çözüm ve alternatif bir yol arayışımızda sık sık yolumuzdan çıkarız.
Olumsuz duygular da sürecin bir parçasıdır
Herhangi bir anda, öfke, sinir ve hayal kırıklığını hissetmek garip değildir. Aile, bu tür bir problem yaşayan bireyin bel kemiğidir. Hastanın, ailesi tarafından sunulan destek için, anlayış, huzur ve denge şarttır.
“Ruh sağlığı büyük bir ilgi gerektirir. Bu büyük bir tabudur, ele alınmalı ve çözülmelidir.”
– Adam Ant
Her insanın arkasında bir aile geçmişi vardır. Tüm bu düşünce ve duyguların bir araya toplandığı, yapılanmış bir adaptasyon süresinin geçmişidir.
Bir alarm fazından, direnç ve bitkinlikten bahsediyoruz. Nerede olduğumuza bağlı olarak, neler olup bittiğini özümsemek için bazı kurallar veya başka yardımlar almak zorunda kalacağız.
Böylece, ruh sağlığı kaynakları, ailelerin bu süreçte yola nasıl devam etmelerini gösterecek en iyi çalışma ve uygulama alanlarıdır. Ya da en azından, bazı durumlarda maalesef çok sınırlı olan, etki alanlarıdır.
Ruh sağlığı sorunu ile yüzleşmek en uyumlu çözümdür
Bir önceki kasırgadan sonra, ailenin, sevilen birinin ya da arkadaşlıklarının kökünden sökülmesinden sonra, bir akıl sağlığı sorununun su götürmez teşhisi gelir. Şimdi, eldeki sorun ve gelecek olan değişiklikleri sakin bir kafa ile düşünmenin zamanı geldi.
- Sağlık uzmanlarının desteğine güvenin: Aile üyenizin teşhis sürecinde, birçok sağlık çalışanını ile tanışacaksınız. İletişime geçmek ve sorularınıza cevap almak şarttır.
- Kurallara uyun: Aile üyeniz iyileşirse, sürece devam etmek için onları destekleyin. Tedaviye ara verme fikirlerini akıllarından çıkarın. Endişelerinizi ve şüphelerinizi ortadan kaldıracak, yardıma ihtiyacınız olduğunda veya herhangi bir sorunuz olduğunda danışabileceğiniz bir sağlık uzmanı elbet bulacaksınız. Yol uzun, ama sendeleme imkanınız yok.
- Diyaloğunuzu değiştirin: Sevdiğiniz kişiyi, “hasta” değil de, “hastalığı var” ya da zihinsel bir sağlık sorunu olduğu fikri ile kabul ediyorsanız, bu yardımcı olabilir. Belki bu şekilde, onun sahip olduğu belirtileri görmeyi bırakacaksın. Ek olarak, tanıdığınız kişiye daha da yakından odaklanabilirsiniz.
“Sağduyu, bulaşıcı bir hastalık gibidir.”
– Alberto Moravia
İyileşmenin temeli huzurdur
Aile, kuşkusuz düzenin ve iyileşme sürecinin temel unsurudur. Bu nedenle, evde ve yaşam çevrede sakin bir ortamın sağlanması, doğrudan tedavi ve terapinin başarısına yardımcı olacaktır. Umutsuzluğa ve mağlup olmuşluğa karşı gösterilecek motivasyon ve verilecek mücadele, evdeki duygusal dengeden güç kazanmaktadır. Yine de, rahatlama ihtiyacı normaldir. Bu duyguyu tamamen aileye bırakmayın. Bunun yerine, hissedilebilecek tüm birincil ve ikincil duyguları düzgün bir şekilde yoluna sokun.
Yaşanan zorluklara rağmen, akıl sağlığı sorunları olan birçok kişinin, otonom olarak işlev görebileceğini de asla unutmamalısınız. Kesinlikle çalışabilir, arkadaş olabilir ve bir ailenin parçası olmayı sürdürebilirler. Hastalık hakkında bilgi edinmek, süreçleri, uygun ve planlı bir şekilde sürdürmek, söz konusu soruna bağlı olarak, elbette, normale geri dönüşün bir kısmı için kullanılabilir.
“İfade edilmemiş duygular asla ölmez. Diri diri gömülürler ve daha sonradan, en kötü halleri ile ortaya çıkarlar.”
– Sigmund Freud
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.