Taş Masalı: Endişelenmeyi Bırakmak

Bir öğretmen öğrencilerine bir ders vermek istedi. Yetişkin öğrencilerinden çoğu, çalıştıkları ve okula gittikleri için ders çalışmaya zaman ayıramıyorlardı. Çok fazla sorun yaşıyorlardı. Yeteri kadar paraları yoktu. Bazıları evli ve çocukluydu ve sorumluluklara boğulmuş hissediyorlardı kendilerini. Bu nedenle öğretmen onlara taşlarla ilgili masalı öğretmeye karar verdi.

Bazı öğrenciler dinlemek istemiyordu. Bu onlara zaman kaybı gibi görünüyordu. Ders materyalini okumak, bir masal dinlemekten daha çok ilgilerini çekiyordu. Ne de olsa, yetişkinlerdi ve onlara nasıl yaşayacaklarını söyleyecek birine ihtiyaçları yoktu.

Ama bu durum öğretmeni durduramadı. Hatta öğrencilerinin direnci, onun için daha fazla motivasyon oldu. Sonra cam bir kavanoz alıp masanın üzerine koydu. Sonra, bir sürü büyük taş aldı ve bunları kavanoza yakın bir yere koydu. Öğrencilere, kavanozun masanın üzerindeki taşlarla dolabilir mi diye sordu.

“Bir yıldızı izleyerek dağı aşan geçen gezgin, tırmanma problemlerine çok yoğun bir şekilde odaklanırsa, rehber yıldızının hangisi olduğunu unutma tehlikesini yaşar. Eğer sadece hareket etmiş olmak için harekete geçerse, hiçbir yere varamaz.”

– Antoine de Saint-Exupéry

Taş Masalı Deneyi

Öğrenciler tahminde bulunmaya başladı. Her biri kavanoza kaç tane taş sığacağı ve kavanozu doldurmaya yetecek kadar taş olup olmadığını tahmin etmeye çalıştılar. Sonunda, neredeyse tüm öğrenciler taşların boşluğu doldurmaya yetecek kadar büyük olduğu konusunda anlaştılar. Böylece Taş Masalı deneyi başladı.

Öğretmen taşları birer birer kavanoza koymaya başladı. Sonunda taşlar kavanozun ağzına kadar geldi. Sonra öğrencilerine: “Kavanoz dolu mu?” diye sordu. Hemen herkes dolduğunu söyledi.

Daha sonra öğretmen masasının altından bir torba çıkardı, torbanın içinde daha küçük taşlar vardı. Bu küçük taşların kavanozlara sığabilmesinin mümkün olup olmadığını sordu. Öğrenciler biraz düşündü ve olabileceğine karar verdiler.

Öğretmen küçük taşları, torba boşalana kadar azar azar döktü. Ardından öğrencilere: “Kavanoz dolu mu?” diye sordu. Öğrenciler dikkatlice baktılar. Daha fazla taş için yer olup olmadığını kontrol ettikten sonra, kavanozun dolu olduğunu söylediler.

Her zaman daha fazla yer vardır

Bütün öğrencilerin kavanozun artık tamamen dolduğunu düşünmesine rağmen, öğretmen onları tekrar şaşırttı. Bu sefer kumla dolu bir torba çıkardı. Sessizce kumu kavanoza dökmeye başladı. Herkesi şaşırtacak şekilde kum, taşların çatlaklarına girdi. Öğrenciler, taşlar arasında çok az da olsa yer olduğunu fark etmemişlerdi.

Dördüncü kez sordu öğretmen: “Kavanoz doldu mu?” Bu sefer öğrenciler emindi. Kesinlikle dolu olduğunu söylediler. Kavanoza başka bir şey sığdırmak imkansızdı çünkü bırakılan az sayıdaki boşluk kum tarafından doldurulmuştu.

Öğretmen bir sürahi su aldı ve kavanoza dökmeye başladı. Kavanoz büyük ve küçük taşlar ve kumlarla dolu olmasına rağmen su dışarı taşmadı. Kavanoz tamamen dolu gibi gözüktüğü hâlde su için yer kalmıştı. Kum ıslandı ve bol miktarda su kavanoza sığdı. Sonra, öğretmen “Bundan ne öğrendiniz?” diye sordu.

Taş Masalının Mesajı

Öğrencilerinden biri hızlı yanıt verdi, “Masalın bize öğrettiği şey, programınızda ne kadar çok şeyin olduğu önemli değil. Daha fazlası için her zaman yer var. Bu sadece bir düzenleme meselesi.”

Öğretmen sessiz kaldı. Başka bir öğrenci de katılmak istedi. Öğrenmenin sonsuz olduğunu söyledi. Kafanıza tıpkı kavanoz gibi her zaman daha fazla şey sığdırabilirsiniz. Her zaman başka bir şey ekleyebilirsiniz.

Öğretmen, öğrencilerin Taş Masalını anlamadığını gördüğünde, konuşmaya karar verdi. Bu sefer onlara şöyle sordu: “Eğer her şeyi geriye doğru yapmış olsaydım ne olurdu? Yani önce suyu, sonra kumu ve ardından küçük ve büyük taşları koysaydım?” Öğrenciler, kavanoz hızla taşardı dediler.

“Şimdi anladınız,” dedi öğretmen. “Su, kum, küçük taşlar ve büyük taşlar sorunlardır. Bazıları büyük, bazıları küçük ve diğerleri ise neredeyse yok denecek kadar küçüktür. Önce büyük problemlerle ilgilenirsek, küçük sorunlara yer olacaktır. Ama bunu başka bir şekilde yaparsak, hiç bir şeyi çözemeyiz.”