Takıntılı Düşünceler Hayatınızı Mahvettiğinde

Yazan ve doğrulayan psikolog Sergio De Dios González

Tarafından yazılmıştır Adriana Reyes Zendrera

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Düşüncelerimizin hayatımızda çok önemli rolü vardır çünkü dünyayı görüşümüzü ve nasıl hissedip davranacağımızı belirlerler. Dünyayı anlamak ve kendimiz hakkında düşünmekle ilgili her şey.

Asıl sorun ise bazı düşüncelerin takıntı boyutuna ulaşıp hayatımızın kontrolünü ele geçirmesi. Bu nedenle bazen kendi düşüncelerimizden zehirlenebiliriz.

Bize yardım etmek yerine işleri daha da karıştıran düşünceler vardır. Bunlar bizi strese ve bunalıma sokabilir. Mesela bir adam düşünün ki arabasının kapısını her kapatışından sonra tekrar kontrol etsin. Bu tekrar eden davranışları kontrol etmeyi öğrenmek gerekiyor.

Çok düşünmek zarar verir

Genelde bir çare ve çözüm bulmak için sorunlarımızı düşünürüz. Bu da yeni bakış açılarıyla sorunlardan kurtulmamızı sağlar. Ama bu doğal süreç her zaman beklendiği şekilde işlemeyebilir. Bize yardımcı olmak yerine negatif düşünceler içinde daha da kaybolmamıza neden olabilir.

Bu düşünceler aklımızı meşgul eder. Bunları yok sayarsak hayatımızı takıntılara kurban verebiliriz.  Endişelerimizin ardı arkası kesilmez. İşteyken, evdeyken, alışverişteyken hatta dişlerimizi fırçalarken bile beynimiz istila ederler. Farkına bile varmadan aklınızı doldurup ruh halinizi etkileyebilirler.

Takıntılı düşünceler nelerdir?

Takıntılı düşünceler tekrar eden, çoğunlukla korkulara ya da endişelere dayalı olumsuz düşüncelerdir. Bu düşünceler şu ana odaklanmanıza engel olurlar. Anksiyete ve stres bu düşüncelerin ana nedenleridir. Bunlar davranışlarınızı da etkiler.

Mesela temizlik takıntısı olan insanları ele alalım. Bu insanlar ne kadar temiz olursa olsun aynı yeri mikroplardan arındırmak için uğraşırlar. Bunu düşünmeden edemezler. Kontrol edilemez şekilde zihinlerinde bu görüntü oluşur. Bu döngüden çıkmak takıntılı insanlar için çok zordur.

Takıntılı düşüncelere sahip olmak normal mi?

Anksiyete ve uzun süren stres hali bu türden takıntılı düşüncelere neden olabilir. Bu da günlük hayatı sekteye uğratır. Olumsuz düşüncelerin korku ve endişe yaratması normaldir. Herkes hayatının belli bir döneminde bu durumu yaşayabilir. Bu düşüncelerle nasıl ilişkimiz olduğuna bağlı olarak bunlardan kurtulabilir veya köşeye sıkışabiliriz.

Bir düşünceye körü körüne inanıp sorgulamadan kabul ettiğimiz zaman patolojik boyut kazanır. Örneğin çocuğunun her an kaçırılacağını düşünen bir anne hayal edin. Bu yersiz bir düşüncedir ama takıntı olduğu söylenemez. Bu o kadar da önemli sayılmaz. Herkes zaman zaman böyle fikirlere kapılsa da Obsesif Kompulsif takıntısı olan insanlarda bu daha yoğundur.

Takıntılı düşünce türleri

Obsesif Kompulsif takıntısı olan insanlar çok endişeli dönemler geçirmiş olmanın sonucunda bu rahatsızlığa sahip olabilir. Şimdi ise en yaygın takıntılı düşüncelere bakacağız.

• Bulaşıcı hastalıklar konusunda endişe duymak, hasta olduğunu düşünmek ve yeterince temiz olmadığına inanmak.
• Her şeyin düzenli olmasını istemek, simetri hastalığı.
• Korkuyla ilgili düşünceler. Kapıyı açık unutmuş olmak, gazı açık bırakmak, evinin soyulduğun düşünmek.
• Tehlikede olma hissi, zarar vermek ya da zarar görmek.
  

Takıntılı düşüncelere sahip olmanın sonuçları

Bu düşüncelere birbirini besler ve insanların hayatını olumsuz etkiler. Yaptığı işi defalarca kontrol eden bir adam düşünün. Belki de hiçbir zaman tam anlamıyla tatmin olmaz ve bu nedenle her gün evine geç gider.

Bazı muhtemel sebep ve sonuçları aşağıda görebilirsiniz.

• Korku yüzünden işleri yapmamak: bir durum bizi korkutuyorsa evden çıkmaz, araba sürmez, nesnelere dokunmaz veya her şeyin kirli olduğunu düşünebiliriz. Bu bizim günlük hayatımızı sınırlar ve normal bir hayat sürmeye engel olur.
• Emin olmak için defalarca kontrol yapmak: Bu davranış OKD olan kişilerde sık görülür. Kapının kapalı olduğunu on kere kontrol etmek gibi. Geçici olarak insanı tatmin etse de tam rahatlama vermez.
• İşleri başka zamana ertelemek: Bir işi başka zaman yapmak için ertelemenin sonucu genelde o işi hiç yapmamaktır. Örneğin bahçeyle ilgilenmek istiyorsunuz ama örümceklerden çok korkuyorsunuz. Bu fikre o kadar takmışsınız ki tutkulu olduğunuz hobinizi bile bırakırsınız.
• Mükemmeliyetçilik: bu davranış tehlikeli olabilir. Yolunuzu kaybedip imkansız olan şeyler peşinde koşabilirsiniz. Örneğin işe takıntılı olan biri ailesiyle geçireceği önemli anları kaçırabilir.

Takıntılı düşüncelerden kurtulmak için 5 adım

Düşünceyi bastırmak yerine kabul edin

Takıntılı fikirlerden her kurtulmaya çalışmanızda daha da güçlenebilirler. Tekrar etmeye devam ederler. Bunları uzaktan gözlemleyin. Böylece onlara bağlı olmak yerine uzaktan geçip gittiklerini görebilirsiniz.

Düşünceyi erteleyin

Düşünceyi erteleyerek beyninizi aldatmış olursunuz ve böylece bu fikir de zayıflar. “Bunu daha sonra düşüneceğim” demeyi deneyin.

Takıntılarınıza sınır koyun

Takıntılarınızın sizi kontrol etmesine izin vermeyin. Bunun için takıntılı düşünce her aklınıza gelişte sesli şekilde “Yeter” deyin. Sizi kaygılandıran düşünceyi durdurun.

Takıntılarınızı planlayın

Takıntılı düşünceleriniz için bir plan yapın. Örneğin saat 4 ile 5 arsında temizlik korkumla ilgili düşüneceğim. Bu şekilde durumu kontrol etmiş ve olumsuz düşüncelerden kendinizi korumuş olursunuz.

Rahatlama teknikleri deneyin

Derin nefes alarak ya da Jacobson’ın kas gevşetme tekniğini kullanarak takıntılı düşünceleriniz üzerine gidebilirsiniz. Böylece endişeli zamanlarda size yardımcı olur.

Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz: takıntılı düşüncelere hayatımızı olumsuz yönde etkiler. Bunları kabul edip sorgulamaya başlarsak başa çıkmak da daha kolay olur. Unutmayın düşüncelerimizden çok daha fazlasıyız. Bunlardan kurtulabilirsek hayatı zorlaştıran gereksiz sorunları da bir kenara atmış oluruz.