Psikoteknik Testler: Ne İçin Kullanılırlar?

Yazan ve doğrulayan psikolog Valeria Sabater

Tarafından yazılmıştır Valeria Sabater

Son Güncelleme: 02 Ağustos, 2022

Psikoteknik testler – diğer bağlam ve amaçların yanı sıra – şirketlerin seçim süreçlerinde ve seçici testlerde kullanılır. Onlardan korkanlar olduğu gibi bu mantıksal veya uzamsal akıl yürütme sorunlarını çözmeyi sevenler de vardır. Hangi amaçla kullanılırsa kullanılsın, işlevi itibariyle her zaman aynı amaca hizmet eder: yetenek ve psikolojik profil gibi kişisel yetenekleri tespit etmek.

Bu tür yapılandırılmış bir test eleştiriden muaf değildir. Herhangi türde veya psikolojik özelliğin boyutunu ölçmek söz konusu olduğunda, daha geniş bir bilgi yelpazesi elde etmek için çeşitli tekniklerden ve çeşitli kaynaklardan yararlanmanın her zaman uygun olduğu konusunda kuşkusuz hepimiz aynı fikirdeyiz.

Bu testler, bir puanlamadan ve kişinin gösterdiği yetkinliklerin bir pozisyonun temel ihtiyaçlarına uygun olup olmadığını görmek için ilk izlenimi vermekten fazlasını sunmaz. Bununla birlikte, daha kapsamlı ve doğru bir değerlendirme yapmak için daha sonra bu veriler daha fazla ölçek ve kriterle karşılaştırılacaktır.

Bu nedenle, kuzgun progresif matrisler gibi seçici testler, sözlü veya mekanik yetenek testleri, herhangi bir insan kaynakları departmanının en uygun adayları işe alırken bu ilk aşamada kullandığı hızlı filtrelerdir. Bunu kişisel bir görüşme takip eder.

İşte bu sebepten ötürü, şu anda çok sayıda önemli rakibin yaptığı bir şey varsa, o da; seçim süreçlerinin bu erken aşamalarında yüksek bir puan elde etmek için bu tür psikoteknik testler üzerine eğitim almalarıdır. Bundan eminiz. Tabiri caizse, onlar bir sonraki seçici sınavı geçmek için üstesinden gelinmesi gereken önceki zorluk aşamalarıdır.

Psikoteknik testler: amaçları ve uygulama alanları

Psikoteknik testler çoktan seçmeli anketlerden oluşur. Amacı, muhtemel birkaç cevap arasından hızlı bir şekilde doğru olan seçeneği işaretlemektir. Bu testler ile şirketler veya herhangi bir sosyal kuruluş, kişiliğin yanı sıra ölçmek istenilen bilişsel alan hakkında bilgi edinebilir: dikkat, hafıza, problem çözme, sözlü veya mekânsal beceriler…

Aynı şekilde, psikoteknik testleri değerlendirirken şu üç hususu dikkate almak önemlidir: hız, doğruluk ve hata sayısı. Diğer taraftan, Toulouse Üniversitesinde yapılan araştırmalar gibi çalışmalar görmezden gelemeyeceğimiz önemli bir gerçeğe dikkat çekmektedir. Bu tür testler uzman bir personel tarafından değerlendirmeye alınmalıdır.

Günden güne hangi alanlarda kullanıldığını öğrenmek için aşağıdaki açıklamalara göz atalım:

Psikoteknik testler, psikolojik değerlendirmenin bir parçasıdır ve bu nedenle bu alanda uzman psikologlar tarafından uygulanmalı ve değerlendirilmelidir.

Uygulama Alanları

• İş hayatında eleman alımı seçim aşaması sırasında.
• Eğitim alanında: Öğrencilerin entelektüel kapasitelerini, gelişimlerini ve mesleki tercihlerini değerlendirmek sırasında.
• Klinik ortamında: Psikoteknik testler, klinik psikoloğun yalnızca kişilik tarzlarını veya becerilerini değerlendirmedikleri olağan çalışmasının bir parçasıdır. Bu kaynaklar ayrıca teşhis koymak, psikolojik bozuklukların, demansların vb. var olma durumu değerlendirmek için de gereklidir.
• Sürücü ehliyeti ve silah ruhsatları alma durumunda: Bu alanlarda da psikoteknik testler gereklidir. Bu testler ile, sürücülerdeki dikkat becerilerini, tepki kapasitesini veya görsel-uzamsal yeteneklerini veya bir silah edinmeyi planlayan kişinin silah kullanımına uygun olup olmadığını değerlendiririz.

Psikoteknik test türleri

Hepimiz hayatımızın bir döneminde bu psikoteknik testlerin bize bir gerilim ya da meydan okuma anı yaşattığı seçici bir süreçten geçmişizdir. Ancak şunu söylememizde yarar var; sadece zevk için bile tavsiye edildiği gibi günlük olarak da bu tür egzersizlerle antrenman yapan birçok insan vardır.

Bu, bilişsel süreçlerimizi aktif tutmanın, dikkat, hafıza, algıda uzamsal esneklik, sözel vb. beceriler kazanmak için egzersiz yapmanın bir yoludur. Örneğin, cep telefonumuzdaki herhangi bir uygulamada uygun oyunlara ve hatta internetten testlere ücretsiz erişim imkanına sahibiz.

Şimdi en sık hangi psikoteknik testlerin kullanıldığını görelim:

Sözlü yetenek testi

• Kavramları kelimeler aracılığıyla anlama ve ifade etme yeteneğini ölçer.
• Yazım, eşanlamlılar ve zıt anlamlılar, sözlü anlama, eksik cümleler, yazım kuralları gibi alıştırmalar vardır…

Sayısal yetenek testi

• Bu tür psikoteknik testler, sayı işlemlerini anlama ve bunlarla çalışma yeteneğini ölçer.
• Klasik problemlerin yanı sıra toplama, çıkarma, çarpma ve bölme, kesirler, kuvvetler, kökler, yüzdeler, denklemler…

Mekansal yetenek testi

• Özel yetenek testleri şüphesiz en ilginç olanlarıdır. Bizi uzaydaki şekilleri, hacimleri, mesafeleri, konumları ayırt etmeye davet ederler…
• Genelde çözmek için beynimizi yakmamıza neden olan eksik parçalı figürler, puzzlelar görünür.

Soyut akıl yürütme testi

• Bu tür testlerde kişinin bilgiyi mantıklı bir şekilde gözlemleme ve düzenleme yeteneği analiz edilir.
• Bu nedenle, doğru cevaplar vermek için bir dizi harf, rakam, kart veya madeni parayı gözlemleyerek tümdengelim yeteneklerimizin ortaya çıkmasına izin vermeliyiz.

Dikkat ve kalıcılık testi

• Seçici süreçlerde bu tür testlerin kullanımı, dikkatin çok önemli olduğu işler için uygulanması çok yaygındır. Operatörlere ihtiyaç duyan fabrikalar veya herhangi bir endüstri kolunda görevli kişilerin dikkatli olmaları gerekebilir.
• Dolayısıyla bu testler, tekrarlayan ve monoton bir görevi yerine getirirken dikkatli olma yeteneğini ölçer. Bunun için alıştırmalarda genellikle görsel hafıza alıştırmaları, hafıza okuma, sayıları veya kelimeleri okuma ve sonra bunları tekrar çoğaltma alıştırmaları ortaya çıkar…

Psikoteknik testi nasıl başarıyla geçebilirim?

Daha önce de belirttiğimiz gibi genellikle kişisel amaçlar için ya da önlerinde bir seçim sürecine sahip olan kişiler için bu tür bir rekabet testini başarıyla geçmek amacıyla antrenman yapan birçok insan vardır. Bu nedenle doğru olanı, evde çok sayıda test yapmak ve hatalardan ders alarak bunları mümkün olan en kısa sürede yapmaktır.

Ayrıca, bu tür basit ipuçlarını takip etmek asla zarar vermez.

• Bu tür testleri etkili bir şekilde yapmak için kendimizi eğittiğimiz gibi, seçici testte kaygımızı kontrol etmeyi ve yönetmeyi de öğrenmeliyiz.
• Talimatları sakince okuyup gözetmenin kurallarına uymalı ve herhangi bir çalışma sayfasını atlamadığımızdan emin olmalıyız.
• Her alıştırmada size sunulan örnekleri analiz edin. Nasıl yapılacağını zaten bildiğinizi varsayarak devam etmeyin.
• Zaman önemlidir. Yani bir soruda takılıp kalırsak, bir sonrakine geçip daha karmaşık olanları sona bırakmalıyız.
• Testi tamamladıktan sonra tekrar gözden geçirin. Bu tür psikoteknik testlerin mantık tarafından yönetildiğini unutmayın. Sağduyunuzu kullanın.

Sonuç olarak, bu tür testlerin giderek daha yaygın hale geldiği göz önüne alındığında, bu tür testlere alışkın olmamızdan asla zarar vermez. Önümüzde bir seçim sürecimiz olsun ya da olmasın, bu tür bir yeteneğini eğitmek her zaman sağlıklı ve faydalıdır.