Onkoloji alanında empati, bütünsel ve hasta merkezli bakımın anahtarıdır. Bir hastanın alması gereken farklı tedavilere ek olarak hastalığın gerçekliği ile yüzleşmesine yardımcı olabilecek önemli ögeler vardır. Bunlardan bazıları sağlık profesyonellerine kolayca ulaşabilmek, anlayış görmek ve sosyo-duygusal dengenin kurulmasıdır.
Kanser tanısı yıkıcı olabilir. Ancak hastaların kanserin bir son değil sadece bir hastalık olduğunu akılda tutmaları önemlidir. Bu, uzun bir yolculuğun başlangıcıdır.Hastaların, ailelerin ve bakıcıların ellerinden gelenin en iyisini yapmalarını gerektiren bir sürecin başlangıcını işaret eder.
“Kanserle karşılaştığınızda, diğer her şey oldukça basit görünür.”
– David H. Koch
Bu yolculuk iki şeyi ifade eder: tedavileri yürütmek ve zorlu gündelik gerçeklikle başa çıkmak için psikolojik ve duygusal stratejiler kullanmak. Süreç boyunca, hasta ile sağlık hizmeti sağlayıcıları arasındaki ilişki hayati öneme sahiptir ve bir öncelik olmalıdır. Hastaların tedaviye en iyi şekilde cevap verebilmeleri için doktorlarına ihtiyaçları vardır.
Onkoloji alanında empati son derece önemlidir. Sağlık çalışanını ve hastayı birbirine bağlayan güçlü bir bağdır. Doktorlar empatiden yoksunsa, hastalarını birer istatistik gibi görerek onlara soğuk davranacaktır. Şüphesiz, bu tutum ve davranışlar hastaları çok olumsuz şekilde etkileyebilir. Her şeyden önce kendilerini kapana sıkışmış hissedebilirler.
Onkoloji alanında empati ve iletişimin önemi
Sağlık profesyonelleri muhteşem insanlardır. Çalışmalarını ve özverilerini, kendilerini hastalarına adamalarını takdir ediyoruz. Bununla birlikte, her ülkenin bu bağlamda aynı şansa sahip olmadığını da biliyoruz. Bütün hükumetler iyi sağlık sistemleri veya protokolleri uygulamıyor.
Bir örnek vermek gerekirse, İspanya’da sağlık profesyonellerinin yıllardır kullandıkları belirli beceriler vardır. Buna karşılık, İspanya’da yaygın olan iletişim ve psiko-duygusal beceriler, Amerika Birleşik Devletlerinde hâlâ nispeten yenidir.
Kesinlikle istisnalar olacaktır ve her şey her sağlık hizmeti sağlayıcısının beceri ve ilgisine bağlıdır. Öte yandan, bu konudaki ilk araştırmalar 2016 senesinde başlamıştır.
Amaç, onkoloji uzmanlarını iletişim becerileri alanında yetiştirmektir. Zira tıbbi beceriler öğrenilmesi gereken tek araç değildir. İletişim becerileri ve duygusal psikoloji doğuştan gelen özellikler değildir. Uzmanların bu becerileri edinmek üzere eğitim alması gerekir. Hassas ve karmaşık bir alan olan onkoloji alanında çalışacak kişilerin sağlam bir eğitim almaları şarttır.
Onkolojide iletişim için önemli beceriler
İletişim, sadece iyi bir dinleyici olmaktan daha fazlası anlamına gelir. Hastanın ihtiyaçlarına nasıl cevap verileceğini ve neyin nasıl yapılacağını bilmek demektir. Ayrıca her bir hasta için doğru kaynakları ve stratejileri kullanmak anlamına gelir. Yukarıdakilerin hepsi, kemoterapi ve ameliyattan çok daha ötesine işaret eden bütünsel ve kaliteli hasta bakımını sağlayacaktır. İşte bunun için gerekli 3 temel yetenek.
Onkoloji alanında empati: Soru sormayı öğrenmek
Sağlık profesyonelleri düzenli olarak kötü haber vermeleri gerektiğini biliyorlar. Kanser teşhisi koymaları, hastaları ameliyat hakkında bilgilendirmeleri ve bir tedavinin işe yaramadığı veya bir hastalığın durgunluğa girmek yerine ilerlediğine dair haberleri vermeleri gerekiyor. Bu kolay bir şey değildir ve işte bu yüzden sağlık hizmetlilerinin bu tür iletişim konusunda iyi eğitimli olmaları gerekir.
Öte yandan, sadece bilgi paylaşımı her zaman yeterli olmaz. Sağlık profesyonelleri doğru soruları nasıl sormaları gerektiğini de bilmek zorundadır. Hastanın bilgiyi anlayıp anlamadığını görmeleri gerekir.
Ayrıca, hastanın nasıl tepki verdiğini ve ihtiyaçlarının neler olduğunu görmek için bir fırsat. Doğru sorular sayesinde uzman, hastanın bir çeşit tamamlayıcı tedaviye (örneğin psikolojik ilgi gibi) ihtiyacı olup olmadığını anlayabilir.
Empati
Doktorlar, hemşireler, doktor asistanları, vb. tüm medikal profesyoneller ve özellikle onkoloji alanında çalışanlar empatinin anahtar olduğunu biliyorlar. Hastalar ve aileleri stresli, korkmuş, defansif ve hatta öfkeli olabilir. Sağlık çalışanları bu duyguların nasıl yönetileceğini bilmek zorundadır.
Ortak karar alma modelleri (SDM)
Paylaşılan karar verme modelleri onkoloji ve hasta bakımı alanında temeldir. Bu modeller hastaları kendi bakımlarına dâhil eder. Böylelikle hastalar, uzmanları nihai otorite olarak görmezler ve tüm kararlarda yer alırlar.
Bu modellerde, hasta ve ailesi sürecin her aşamasında yer almalıdır. Kararları, tıbbi ekiple birlikte verirler. Ayrıca kanserle aktif olarak savaşmayı taahhüt ederler.
“Kanser kurbanı ya da kanseri yenmiş biri olabilirsiniz. Bu bir zihniyet meselesidir.”
– David Pelzer
Sonuç olarak, onkolojide iletişim, hasta merkezli bakımın en önemli önceliği olmalıdır. Kanseri yenmek için verilen yorucu mücadele, hastanın kendi başına yapabileceği bir şey değildir. Aile ve sosyal destek çok önemlidir. Bu, yüksek kaliteli sağlık hizmetiyle birlikte güçlü bir motivasyon ve umut kaynağıdır.
