Modern Ebeveynlik Çocukları Sınırlıyor
tarafından incelendi ve onaylandı. psikolog Sergio De Dios González
Carles Capdevilla “Çocuklarımız çocuk gibi yaşamalı ve hata yapmalıdır. Ama bunu yaparken yetişkinlerin hayatının nasıl işlediğini de öğrenmeliler.” demişti.
Öte yandan bazen bizler çocuklar için o kadar katı kurallar koyuyoruz ki çocukları dar kalıpları sığdırmaya çalışıyoruz. Bazı modern ebeveynlik anlayışlarına göre fazla korumacı olmak normal ve çocukların hata yapmaya hakkı yok.
Bu katı kuralcılık çocukları dar kalıplara sokmaktan başka işe yaramıyor üstelik.
Daha açık anlatayım. Modern ebeveynlik anlayışına göre anne babalar her zaman kendilerini mutlu eden ve hayal kırıklığı yaşatmayan çocuklar yetiştirmek istiyor. Asla yanılamazlar.
Çocuklar her zaman mükemmel olmalı veya en azından mükemmel olmak için çalışmalı. Bu nedenle de çocuklar motive hissedecekleri yerde birer mahkum gibi hissediyorlar.
Modern ebeveynlik hatası
Kağıt üstünde bu anlayıştan gelen çocuklar mükemmel olsa da gerçek böyle değil. Anne babalar çocukları hata yapmasın diye onların hayatına fazlaca müdahale etme eğiliminde.
Çocuklar bu nedenle çoğunlukla huzursuz oluyor çünkü anne babaları onların hata yapma hakkını elinden almış oluyor. Başka bir deyişle deneyip yanılarak öğrenme olasılıklarını.
2011 yapılan bir araştırma da bunu destekliyor. Bu araştırmada uzmanlar okul öncesi çocuklara farklı oyuncaklar verdi. Daha sonra uzman çocukla odaya geri döndü.
Deney şartlarına göre odada uzmanın nasıl davranacağı belirlendi. Bu seçeneklerden ilki çocuğa oyuncakla nasıl oynandığını göstermekti. Daha sonra uzman çocuğu odada yalnız bırakıp çıktı.
Deneyin sonucuna göre çocuğa nasıl oynaması gerektiği gösterilince çocuk daha tekrarcı ve sınırlı şekilde oynadı. Bu nedenle daha çabuk sıkıldı.
Aynı zamanda uzmanlar başka bir çocuğa nasıl oynaması gerektiğini anlatmadan bir oyuncak verdi. Bu da çocuğun yaratıcılığını artırmasına yardımcı oldu.
Daha farklı yollardan oynayan çocuk dolayısıyla daha geç sıkıldı.
Bu çalışma sonucunda California Üniversitesinden psikoloji profesörü Alison Gopnik fazla yönlendirici ebeveynliğin yanlış olduğu sonucuna ulaştı.
Anne babaların çocuk yerine zorlukla mücadele etmesi beklenmez. Çocukların kendi sorunlarını halledebilecek kapasitesi var. Var olan yetenekleriyle çocuk kendi sorunlarını çözmeyi öğrenmeli.
Modern ebeveynlik nedir?
Alison Gopnik modern ebeveynlik anlayışını marangozluğa benzetiyor. Neden mi? Çünkü anne babalar çocuklarını bu şekilde şekillendirmeye çalışıyor. Yani çocuğu kendi kurallarına ve sınırlarına uydurmaya çalışıyorlar.
Bütün sorumluluğu ve hayalleri çocuğun kendisi yerine anne babalar omuzluyor. Bu tip ebeveynlerin gösterdiği bazı özellikler var:
- En ince ayrıntısına kadar çocuğun hayatını planlamak. Hiç esneklik yok ve her şey ebeveynin kontrolü altında.
- Anne babalar her zaman son sözü söyler ve çocuğun hayallerini küçümser.
- Anne babalar kendi kurallarını dayatır. Çocuğun düşünme, tepki verme veya kanıya varma gibi özgürlükleri yoktur. Bunlara giden her yol ya yasaklanır ya da cezalandırılır.
- Anne babalar çocuk için işe yarar olduğunu düşündükleri eğitici oyuncaklar alır. Fakat becerileri geliştirmenin yanında çocuğun ne kadar eğleneceğinin bir önemi yoktur. Hatta çocuğun yorum yapmasına da izin verilmez. Çocuğun fikrinin hiçbir zaman değeri yoktur.
- Çocuğun kendilerine borçlu olduğunu düşünürler. Bu nedenle onları manipüle etmeye hakları olduğuna inanırlar. Bu genç çocuklar için de geçerli.
- Çocuğu gerçek dünyadan korur ve izole ederler. Çocukları çok değerli bir mülk gibi görmeye eğilimlidirler. Çocuğun neyi sevip neyi sevmediğinin bir önemi yoktur.
Çocuk büyütmenin başka yolları da var
Öte yandan Gopnik için çocuk büyütmenin daha olumlu sonuçlar veren başka yolları da var. O buna bakan ebeveynlik diyor. Bunu özen ve sevgiyle çiçeklerini sulayan bir bahçıvan gibi çocuklara bakmak olarak tanımlıyor.
“Öyle bir hayat sürün ki çocuklarınız adalet, özen ve bütünlük deyince akıllarına siz gelin.”
– Jackson Brown
Başka bir deyişle, Alison Gopnik ebeveynlerin çocuklarının çok fazla müdahale olmadan büyümelerine izin vermesi gerektiğine inanıyor. Onları kontrol etme ve hayatlarına çok fazla müdahale etme isteğine direnmek zorundalar.
Çocukların dünyayı keşfetmeleri, hata yapmaları, yıkımları ve çatışmaları çözmeleri gerekiyor. Çocuklar kendi sorunlarını çözmek için hayal kırıklığını tolere etmeyi öğrenmelidir.
Bunu yapmak için ebeveynlerin çocuklarının görüşlerini dinlemesi gerekiyor. Bir çocuk kendi beğenilerini ve yeteneklerini keşfetmelidir. Bunu yapmak için ebeveynler meraklarını ve düşünce özgürlüğünü teşvik etmelidir.
Ebeveynler, çocukları karar verme olgunluğuna geldiğinde bunu yapmaları için onlara izin vermelidir. Modern ebeveynliği savunan ebeveynler, çocukların kendi kararlarını almaları gerektiğine inanmazlar.
Ancak, hepsi bu kadar basit değil. Çocuğunuzu kontrol etmemek için çok uğraşırsanız, onları itip atabilirsiniz.
Onları korumak ve onlara yardım etmek için orada olmak zorundasınız. Bu bir meydan okuma, ama güzel bir meydan okuma.
Kendileri için bir şey yaptıklarını görüp gurur duymaktan daha iyi bir his yoktur. Aylarca yapmayı hayal bile edemedikleri şeyleri yaptıklarını görmek… Sadece orada olmak, aşırı koruma olmadan, paha biçilemez.
Ve evet, yürümeyi öğrenirken bir milyon kez düşecekler. Ama o yaşta düşmek gerçek hayatta düşmekten daha iyidir.
Bizim rolümüz elimizi sunmak ve onları tekrar desteklemeye ve tekrar denemeye teşvik etmektir.
“Çocuklarımıza vermeyi ümit edeceğimiz sadece iki kalıcı bela var. Bunlardan biri kökler; diğer kanatlar.”
– Hodding Carter