Kağıt Üstünden Okumanın Faydaları

Kitap okumanın, sinirleri yatıştırdığını, dil ve akıl yürütme becerilerini geliştirdiğini biliyoruz. Kağıt üstünden mi yoksa dijital araçlardan mı okumalıyız?
Kağıt Üstünden Okumanın Faydaları
Roberto Muelas Lobato

Yazan ve doğrulayan psikolog Roberto Muelas Lobato.

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Kağıt üstünden okumaya alternatif sunan dijital cihazlar yeniden görücüye çıktı. Cep telefonundan, tabletten veya e-kitaptan sokakta yürürken bir şeyler okuyan insanların sayısı az değildir. Dijital cihazların sunduğu çeşitli işlevlere ve entegre edilmesi gibi olanaklara rağmen, basılı format hala çoğu okuyucu tarafından tercih edilmektedir.

Kağıt üzerinde okumayı tercih etmemizi neye borçluyuz? Sebeplerden biri, metinleri anlama kolaylığıdır. Kağıt üzerinde bir metni okumak, onu dijital ortamda okumaya kıyasla anlamayı kolaylaştırıyor gibi görünür. Diğer bir deyişle, metnin içeriğini anlamak söz konusu olduğunda dijital medyanın dezavantajlı olduğu görülmektedir. Peki, bu dezavantajın kaynağı nedir?

Kağıt ömrünü tamamladı mı?

Pek çok kişi yazılı baskıların ömrünün tamamladığını öne sürmüştür. Ancak zaman geçtikçe bu iddianın doğru olmadığı ortaya çıktı. Kullanımları azalmış olsa da, yazılı baskı kitaplar hala insanların favorisi olmaya devam ediyor. Basılı kelimeler, okuma zamanlarının çoğunu dijital ortamda geçirseler bile derinlemesine okumak için tercih edilen kelimedir. Kağıt üzerinde okuduğumuzda okuduğumuzu daha iyi anlarız. Özellikle okumak için çok az zamanımız olduğunda. Tahmin ettiğimizin de ötesinde, kağıt üzerinde okumayı dijital medyada okumayla karşılaştırdığımızda yeni nesiller daha doğru anlıyor gibi görünmektedir.

Kâğıt üstünden okuyanlar, bu eylemi dijital ortamda yapanlara karşı değerlendirildiğinde, eski yöntemin daha iyi sonuçlar elde ettiği kanıtlanmıştır. Dijital olarak okuyanların da öğrenme seviyelerini abarttığı görülmüştür. Yani, kağıttan okuyanların daha az şey öğreneceklerini tahmin ederek, öğrenme seviyelerinin gerçekte olduğundan daha yüksek olacağını hayal ederler.

kağıttan okuma

Üstbilişsel süreçlerde eksiklik

Kağıt üzerinde okumanın dijital ortamda okumaya göre avantajlarının açıklanması, üstbilişsel süreçlerdeki eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Özellikle, elde edilen öğrenmenin niceliğini ve kalitesini izlemekten sorumlu olan üstbilişsel süreçlerdeki bir eksiklik. Bu, öğrenmek için gerekli olacağını düşündüğümüz bilişsel kaynaklar hakkında vardığımız kanıdır. Bu nedenle dijital ortamdan okuduğumuzda ihtiyacımız olan bilişsel kaynakları belirlerken gerçeklikten uzak varsayımlarda bulunuruz.

Önceki bölümde bahsedilen aynı sonuçlar, okuma süresi sınırlı olduğunda da bulundu . Bu nedenle, bir zaman sınırı olduğunda, hem tahmini süre hem de öğrenme, kağıt üstünden okunma dijital bir araç üstünden yapılana göre daha büyüktü. Bu etkili bir üstbilişsel eksiklik olduğu sonucuna varmayı mümkün kılmıştır.

Kağıt üstünden okumanın faydaları

Kısaca kâğıt üstünden metinleri okuyarak öğrenmek, dijital ekran üstünden metinleri okuyarak öğrenmekten daha kolaydır.  Bunun nedeni ise üstbilişsel sürecin izleme sırasında yaşadığı zorluklardır, bu da öğrenim seviyesinin daha fazla tahmin edilmesine ve öğrenen kişinin yetersiz bir bilişsel çaba göstermesine neden olur. Kısacası, dijital medyada okumak göründüğünden daha kolay olduğunu düşünmemize ve ona gerçekten ihtiyacımız olandan daha az bilişsel kaynağa önem vermemize neden olur.

Diğer taraftan, dijital araçlar bilgiyi daha yüzeysel işlemeyi tercih eder. Bu da okumayı ve öğrenmeyi olumsuz etkiler. Belki de hızlı ve aceleci etkileşimler için dijital medyayı kullanmak, okuduğumuzu tekrar etmemize neden olacaktır. Ancak bu bununla sınırlı değildir, elle not almak, bir bilgisayarla not almaktan daha verimlidir El yazısı notlar daha özenli olmaya elverişlidir ve notlarını bu şekilde alanlar sınavlarda daha iyi performans gösterir.

basılı yayın

Bu sonuçların eğitim açısından önemli tarafı vardır. Dijital teknolojiyi sınıflara sokmak öğrenme sürecini azaltabilir veya engelleyebilir. Belki de doğrudan teknolojiye yönelmeden önce, faydaları nedeniyle, değişiklikleri daha iyi değerlendirmek için olumsuz etkilerinin farkında olmalıyız.


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.


  • Hou, J., Rashid, J., & Lee, K. M. (2017). Cognitive map or medium materiality? Reading on paper and screen. Computers in Human Behavior. https://doi.org/10.1016/j.chb.2016.10.014
  • Margolin, S. J., Driscoll, C., Toland, M. J., & Kegler, J. L. (2013). E-readers, computer screens, or paper: Does reading comprehension change across media platforms? Applied Cognitive Psychology. https://doi.org/10.1002/acp.2930

Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.