Gorillerin Düzenlediği 3 Etkileyici Cenaze Töreni

Bir grup araştırmacı, goriller ve düzenledikleri cenaze törenlerine ilişkin üç video yayınladıklarında tüm dünya hayretler içinde kaldı. Bu ayinler, gorillerin ölümün ne olduğuna dair fikirleri bulunduğunu ve kendilerinden birini kaybetmenin üzüntüsünü yaşadıklarını gösteriyor. Aslında bu hayvanlar, bir tür veda ritüeli olarak da adlandırabileceğimiz çeşitli davranış biçimlerini geliştirmiş gibi görünüyorlar.

Avrupa merkezli Batı dünyasının insanı merkeze alan bir anlayışa sahip olduğu bir gerçektir. İnsanoğlu, kendi türünün aslında daha büyük çaptaki hayvanlar aleminin bir parçasını olduğunu anlama konusunda önemli zorluklar çekmiştir. Benzer şekilde, uzun yıllar boyunca yerli insanlar ya da siyahi insanların “ruhlarının olmadığı” da düşünülmüştür. Yani bunların insan ırkına dahil olmadığında dair yaygın bir inanış bile kabul yer almıştır.

Aynı şekilde çok uzun dönemler boyunca diğer hayvanların bizden çok farklı türler olduğuna inandık. Bu nedenle, son dönemde farkına vardığımız gorillerin cenaze törenlerinin önemi bir kat daha artıyor. Gorillerin ölüme karşı bu tavırları ve davranış şekilleri, insanların yaklaşımlarına açık bir biçimde benziyor. Bu törenler aynı zamanda insanoğlu olarak bizlere benzeyen çok ciddi bir zeka ve duygusal dünyaları olduğunu da gösteriyor.

“Dünyadaki hayvanlar kendilerine ait nedenlerden dolayı dünyada bulunmaktadırlar. Yani insanlar için yaratılmış değillerdir.”

– Alice Walker

Titus: Gorillerin Cenaze Törenlerinden Biri

Amy Porter önderliğinde gerçekleştirilen çalışmada yer alan hikayelerden biri, araştırmacıların “Titus” adını verdikleri bir goril hakkındadır. Bu goril yaşlı ve grubu domine eden bir alfa erkeğidir. Olay, Ruanda’da bulunan Los Volcanes Ulusal Parkında gerçekleşmiştir.

Hikaye, genç ve alfa erkek karakterine sahip bir gorilin gruba katılmasıyla başlar. Bu genç goril, grubun liderliği konusunda Titus’la çekişmeye başlar. Bu yeni ve genç rakibinden kurtulmak için Titus, grubu uzun yolculuklara çıkmaya zorlar. Amacı genç gorili yolda terk edip ondan kurtulmaktır. Yolculuk o denli uzun ve yorucudur ki en sonunda goriller bitip tükenmiştir. Ayrıca seyahat süresince çeşitli kazalar da yaşanmıştır.

Bu süreç başladıktan üç hafta sonra Titus yuvasında üç gün boyunca kıpırdamadan durur. Daha sonra hayata gözlerini yumar. En iyi arkadaşı gece gündüz yanından hiç ayrılmaz. Grubun tüm üyeleri teker teker Titus’un cansız bedeninin önünde birkaç dakika bekleyerek geçerler. İşte bu seremoni gorillerin ölü liderlerine gösterdikleri bir tür saygı ve ibadet niteliği taşımaktadır.

Bu olayda yer alan sahnelerin tamamı goriller ve düzenledikleri cenaze törenlerinden birine güzel bir örnektir. Aynı zamanda bu törenle ilgili olarak oldukça çarpıcı bir gerçek de bulunmaktadır. Yapılan DNA testi, Titus’un rakibi olan genç gorilin onun oğlu olduğunu ortaya çıkarmıştır. Yani bu ilginç gerçek, Freud tarafından araştırılmayı hak eden çok ilgi çekici bir bir detaydır.

Tusk’ın Ölümü

Titus’un grubundaki tek yetişkin dişi Tusk adında bir gorildir. Genç goril gruba katıldığında Tusk’a karşı cinsel açıdan agresif bir tutum sergiler. Ancak Tusk, çocukları ile birlikte grubun yeni üyesinin girişimlerine karşı şiddetle karşılık verir ve onu reddeder.

Titus’un ölümünün üzerinden bir yıl geçtikten sonra Tusk’ın durumu kötüleşmeye başlar. Sadece 20 gün içerisinde belirgin bir biçimde sağlığı bozulur ve bu sürecin sonunda da ölür. İki çocuğu da hayatının son saatlerinde yanında bulunmaktadır. Ayrıca Tusk’ın cansız bedenine iki dişi goril de eşlik etmektedir.

Bu örnekte garip olarak görülebilecek davranışlar da bulunmaktadır. Tusk’ın en genç erkek çocuğu, sütten kesileli yıllar olmasına rağmen annesinin bedenine yaklaşıp onu emmeye çalışmıştır. Uzmanlar bu davranışı “emzirme rahatlaması” olarak adlandırmaktadırlar.

Bu arada büyük erkek çocuk ise daha farklı ve saldırgan tavırlar sergiler ve hatta cansız bedeni tekmeler. Grubun yeni lideri de orada bulunmaktadır. O da Tusk’ın göğsüne sert bir biçimde vurur. Bilim adamları bu davranışların aslında agresif olmadığını, Tusk’ın ölümünden duyulan büyük üzüntü ve bu ölümü kabullenememe reaksiyonları olduğunu belirtmektedirler. Bu davranışlar aynı zamanda goril cenaze törenlerinin kendine has özellikleri arasında bulunmaktadır.

Yabancılara Karşı Duyulan Saygı

Diğer bir goril cenaze töreni, Kongo’da bir sürünün takip edildiği esnada denk gelmiştir. Bu örnekte, grubun içinden bir goril ölmemiş, grup hareket halindeyken yolda daha önceden ölmüş ve tanımadıkları bir gorile rastlamıştır.

Grup, ölen gorilin etrafında sessiz bir biçimde oturur ve ölüyü bu şekilde birkaç dakika süresince izler. Ayrıca onu koklar, yalar  ve tüylerini tararlar. Bu davranışlar dikkatle incelendiğinde, ölüye karşı saygı içeren hareketler olduğunun farkına varılır. Çünkü tüm bunlar sessizlik içinde ve tüm goriller son derece ciddi tavırlar içinde iken gerçekleşmektedir.

Bu cenaze töreninde de farklı ve daha saldırgan davranışlar yer almaktadır. Ancak bunlar sadece grubun alfa erkeği tarafından yapılmaktadır. Bu erkeğin davranışları sanki grubun tamamı tarafından hissedilen ve ölümün kabul edilmemesini ifade eden davranışlar niteliğindedir. Tüm goriller ölüyü koklayıp yaladıktan sonra grubun lideri cansız bedeni bir çalılığın üstüne atar.